SN 2005ap

SN 2005ap – wybuch supernowej odkryty 3 marca 2005 roku przez Roberta Quimby'ego, pracownika naukowego instytutu Caltech w Pasadenie. Supernowa zaobserwowana była w gwiazdozbiorze Warkocz Bereniki i była do niedawna najjaśniejszym zaobserwowanym w historii astronomii rozbłyskiem promieniowania gamma (obecnie rekordzistą jest GRB 130427A).

SN 2005ap

Odkrywca	Robert Quimby Texas Supernova Search
Data odkrycia	3 marca 2005
Dane obserwacyjne (J2000)
Typ supernowej	II
Gwiazdozbiór	Warkocz Bereniki
Rektascensja	13h 01m 14,84s
Deklinacja	+27° 43′ 31,4″
Odległość	4,7 miliarda ly (1,44 miliarda pc)
Charakterystyka fizyczna

Supernowa należy najprawdopodobniej do tzw. typu II i znajduje się w odległości 4,7 miliarda lat świetlnych od Ziemi. Istnieją dwie hipotezy tłumaczące tak wielką eksplozję. Według pierwszej hipotezy supernowa musi być bardzo dużym obiektem, być może z wielką otoczką złożoną z materiału, który gwiazda odrzuciła przed samą eksplozją. Fala uderzeniowa, powstała na skutek eksplozji, rozgrzała otoczkę do bardzo wysokiej temperatury i spowodowała intensywne promieniowanie. Innym wyjaśnieniem może być to, że eksplozja była rozbłyskiem promieniowania gamma, zwykle oznaczającym powstanie czarnej dziury lub gwiazdy neutronowej. W przypadku takiej eksplozji obiekt emituje jednak dżety, czyli strumienie materii, która pędzi z prędkością bliską prędkości światła. Takich dżetów w przypadku SN 2005ap nie zaobserwowano – nie znaczy to jednak, że ich nie było. Po prostu mogły być skierowane w inną stronę.

Spekuluje się także, że mógł być wybuch nowej, nieznanej wcześniej supernowej typu hydrogen-poor super-luminous supernova lub że była to nowa kwarkowa.

Zobacz też

• GRB 080319B

Linki zewnętrzne

• David Shaga: Enigmatic supernova smashes brightness record. [w:] NewScientist Space [on-line]. 2007-10-12. [dostęp 2014-07-26]. (ang.).
• Robert M.R.M. Quimby Robert M.R.M. i inni, SN 2005ap: A Most Brilliant Explosion, „The Astrophysical Journal Letters”, 668 (2), 2007, L99-L102, DOI: 10.1086/522862  (ang.).
• Supernova blazed like 100 billion suns (ang.)
• A.A. Pastorello A.A. i inni, Ultra-bright optical transients are linked with type Ic supernovae, „arXiv + The Astrophysical Journal Letters”, 724 (1), DOI: 10.1088/2041-8205/724/1/L16, arXiv:1008.2674v2 [dostęp 2011-07-22]  (ang.).
• SN 2005ap w bazie SIMBAD (ang.)