SZD-54 Perkoz
SZD-54 Perkoz – polski, dwumiejscowy, szybowiec szkolno-wyczynowy, konstrukcji laminatowej. Zaprojektowany w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Doświadczalnym Szybownictwa PZL Bielsko w Bielsku-Białej.
 SZ-54 Perkoz w locie nad Beskidami, w tle Tatry. | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Przedsiębiorstwo Doświadczalno-Produkcyjne Szybownictwa PZL Bielsko w Bielsku-Białej |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja | |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
1991 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
17,5 (20) m[1] |
| Wydłużenie |
28,1-35,76 (27,2-33,7) |
| Długość |
8,45 m |
| Wysokość |
2,05 m |
| Powierzchnia nośna |
16,36 (17,82) m² |
| Profil skrzydła |
NN-8 |
| Masa | |
| Własna |
365 (379) kg |
| Startowa |
585 (600) kg |
| Osiągi | |
| Prędkość minimalna |
62,9 (61,6) km/h |
| Prędkość dopuszczalna |
240-265 (240) km/h |
| Prędkość min. opadania |
0,67 m/s przy 82 km/h (0,58 m/s przy 78 km/h) |
| Doskonałość maks. |
37 przy 109 km/h (41,8 przy 102 km/h) |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
Historia edytuj
W 1986 r. zespół konstruktorów pod kierunkiem mgr. inż. Adama Meusa rozpoczął prace mające doprowadzić do skonstruowania szybowca będącego następcą szybowca SZD-50 Puchacz. Zakładano, że powstanie szybowiec zdolny do szkolenia podstawowego, lotów falowych i chmurowych oraz do pełnej akrobacji. W prace zaangażowano wszystkie filie Przedsiębiorstwa: kadłub i usterzenie powstawało w Jeżowie Sudeckim, skrzydła i lotki we Wrocławiu, w Bielsku-Białej zajmowano się oprzyrządowaniem i prowadzono nadzór nad całością prac[2].
Prace nad konstrukcją prototypu zakończono w lutym 1991 r. Oblot został dokonany w dn. 8.05.1991 r. przez Jerzego Śmielkiewicza. Dalsze próby w locie prowadzili Jacek Marszałek i Mariusz Stajewski. Uruchomienie produkcji seryjnej przewidywano na 1994 r. lecz nie doszło do tego z uwagi na przeciągające się prace nad kolejnymi prototypami i z uwagi na trudności finansowe producenta. W 1996 r. szybowiec był testowany w szkole szybowcowej na górze Żar co zaowocowało zmianami konstrukcyjnymi prowadzącymi do zmniejszenia masy szybowca. W trakcie dalszych prac zmniejszono także ujemny skos skrzydła, dzięki czemu poprawiono własności pilotażowe w akrobacji, zmieniono koło podwozia głównego. Z uwagi na upadłość zakładu zawieszono prace nad tym projektem. Jedyny istniejący egzemplarz szybowca (o numerze fabrycznym X-148) został sprzedany do USA, gdzie jest użytkowany z numerem rejestracyjny N9439G[3].
Prace nad szybowcem zostały wznowione w 2002 r. po wykupieniu przez firmę Allstar praw własności do szybowca. Kontynuował je zespół konstrukcyjny pod kierownictwem inż. Mariana Kroczka. Podczas prac dokonano licznych modyfikacji pierwotnego projektu: przekonstruowano tylną część kadłuba, zmniejszono ujemny skos skrzydła, zastosowano piętrowe płyty hamulca aerodynamicznego oraz powiększono główne koło podwozia. Zaprojektowano też wersję szybowca z wymiennymi końcówkami skrzydeł co pozwalało na zwiększenie rozpiętości szybowca do 20 metrów lub użycia wingletów[3].
Drugi prototyp Perkoza, o znakach rejestracyjnych SP-8013, oblatano w dn. 02.04.2007 r. przez Mariusza Stajewskiego i stał się podstawą do rozpoczęcia produkcji seryjnej[3].
Konstrukcja edytuj
Dwumiejscowy średniopłat o konstrukcji laminatowej[2].
Kadłub półskorupowy z kompozytu szklano-epoksydowego bez elementów przekładkowych. W części środkowej wzmocniona ramą spawaną z rur stalowych.
Skrzydło dwudzielne o obrysie trapezowym, jednodźwigarowe, z kompozytu szklano-epoksydowego, przekładkowe, z lotkami i płytowymi hamulcami aerodynamicznymi.
Usterzenie klasyczne, statecznik poziomy i ster wysokości niedzielone, konstrukcja kompozytowa. Profil usterzenia - FX 71-L-150/30.
Podwozie amortyzowane, jednotorowe, trójkołowe, stałe.
Przypisy edytuj
- ↑ SZD-54-2 Perkoz. [dostęp 2018-06-05]. (pol.).
- ↑ a b SZD-54 "Perkoz", 1991. [dostęp 2018-06-05]. (pol.).
- ↑ a b c Andrzej Glass, Tomasz Murawski (praca zbiorowa), Polskie szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju, Wydawnictwo SCG, Bielsko-Biała 2012, ISBN 978-83-932826-0-9, s. 161-166
Linki zewnętrzne edytuj
- SZD-54 "Perkoz", 1991 (pol.)
- Strona producenta SZD-54-2 Perkoz (pol.)