Sejfulla Malëshova
Sejfulla Malëshova, ps. Lame Kodra (ur. 2 marca 1900 we wsi Malëshove k. Këlcyry[1], zm. 9 czerwca 1971 w Fierze[2]) – albański polityk, pisarz i poeta, ofiara represji komunistycznych.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 marca 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 czerwca 1971 |
| Minister edukacji | |
| Okres |
od 22 marca 1946 |
| Przynależność polityczna |
Komunistyczna Partia Albanii |
| Poprzednik | |
| Następca | |
.svg){kind=small}
| |
Życiorys edytuj
Jego ojciec, Tasim był urzędnikiem celnym. W dzieciństwie uczył się w szkole tureckiej we Wlorze, a następnie wyjechał wraz z rodziną do Włoch. Ukończył szkołę średnią w Kalabrii i podjął studia medyczne w Rzymie[3]. W czasie pobytu we Włoszech współpracował z Odhise Paskalim redagując pismo Studenti Shqiptar, w którym także publikował pierwsze utwory poetyckie pod pseudonimem Kostandini[1].
Wrócił do Albanii w 1924 i w wieku 23 lat został osobistym sekretarzem Fana Nolego w kierowanym przez niego rządzie[2]. Po obaleniu rządu Nolego, Maleshova uciekł do Włoch, a następnie do Paryża. Działał w organizacji KONARE (Komitet Narodowo-Rewolucyjny), skupiającej albańską emigrację polityczną. Przez tę organizację został wysłany do Moskwy, aby tam podjąć studia z zakresu marksizmu[2]. W roku 1930, w czasie pobytu w ZSRR wstąpił do partii komunistycznej[3]. W tym czasie dokonał wspólnie z Tajerem Zavalanim tłumaczenia podstawowych dokumentów ruchu komunistycznego, w tym Manifestu komunistycznego na język albański[4]. W 1939 wyjechał do Francji, gdzie współpracował z tamtejszymi środowiskami lewicowymi.
Powrócił do Albanii w 1943 i nawiązał współpracę z ruchem oporu[3]. Początkowo pełnił funkcję członka sztabu generalnego Armii Narodowowyzwoleńczej, a w 1944 r. został ministrem propagandy w kontrolowanym przez komunistów albańskich Rządzie Tymczasowym. W tym rządzie wyróżniał się liberalnymi poglądami, co do możliwości włączenia sił niekomunistycznych do rządu, ale także odnosił się z rezerwą, co do potępienia przedwojennych twórców (jak Gjergj Fishta). Był także pierwszym przewodniczącym Ligi Pisarzy Albańskich[3]. Zwolennicy ścisłej współpracy z Jugosławią, wśród nich ówczesny minister spraw wewnętrznych Koçi Dzodze doprowadzili do odsunięcia Maleshovy. Na posiedzeniu KC KPA 21 lutego 1946 oskarżono go o oportunizm i odchylenie prawicowe, a następnie usunięto z KC i Biura Politycznego partii[2]. Maleshova był oskarżany o dążenie do współpracy z krajami anglosaskimi, czemu większość kierownictwa partyjnego była przeciwna. Do 1948 pełnił funkcję ministra edukacji. W 1949 na III Zjeździe Związku Pisarzy Albańskich został poddany krytyce za oportunizm i liberalizm i pozbawiony funkcji przewodniczącego. W 1951 Enver Hoxha na II zjeździe Albańskiej Partii Pracy określił Malëshovę mianem jugosłowiańskiego trockisty[5]. Do 1952 pracował w Instytucie Nauk w Tiranie, gdzie wspólnie z Pashko Gecim przygotowywał słownik rosyjsko-albański[3].
Po kilku latach spędzonych na wolności, w roku 1955 został internowany w Ballshu, a po kilku miesiącach przeniesiony do Fieru, gdzie pracował jako urzędnik. Z uwagi na to, że był osobą podejrzaną politycznie, mieszkańcy miasta obawiali się z nim rozmawiać[2]. Jego naznaczone milczeniem życie przerywały tylko rozmowy służbowe, z towarzyszącą mu siostrą i zabawy z miejscowymi dziećmi. Zmarł w miejscu odosobnienia. W jego pogrzebie uczestniczyła siostra, grabarz i dwóch agentów Sigurimi, którzy go wcześniej kontrolowali.
21 jego utworów poetyckich, które pisał na emigracji znalazło się w zbiorze Vjersha (Wiersze), opublikowanym w Tiranie, w roku 1945[3].
Publikacje edytuj
- 1994: Vjersha, wyd. Tirana
- 1998: Vepra letrare: Përkthime, wyd. Tirana
Przypisy edytuj
- ↑ a b Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.5. Tirana: 2016, s. 173. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
- ↑ a b c d e Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 324-325. ISBN 978-1-78076-431-3.
- ↑ a b c d e f Fjalor Enciklopedik Shqiptar, vol. 1. Tirana: 2008, s. 1605. (alb.).
- ↑ Kastriot Dervishi: Levizja komuniste në vitet 1924-1944 dhe formimi i PKSh-se. Tirana: 2006, s. 88. (alb.).
- ↑ E.Hoxha, Rapport sur l’activité du Comité central du Parti du travail d’Albanie, présenté au IIe Congrés du Parti du travail d’Albanie, 31 mars 1952, Tirane 1952, s. 71.
Bibliografia edytuj
- Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.5. Tirana: 2016, s. 172–173. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
- Piro Tito: Vakerrjoti (Sejfulla Malëshova) : kujtime nga takimet me Sejfullanë. Tirana: 2006. ISBN 99943-30-58-6. (alb.).
- Strona poświęcona literaturze albańskiej. albanianliterature.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-23)].
- Sejfulla Malëshova (1900 – 1971) politikan, demokrat dhe poet. radiokosovaelire.com.