Shire (Śródziemie)

Shire (ang. hrabstwo) – region ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia zamieszkany przez hobbitów. Leżał w Eriadorze, w granicach Arnoru. Jego nazwa w westronie to Sûza.

Shire
Stolica	Michel Delving (miejsce urzędowania burmistrza)
Głowa państwa	król Arnoru (od 1974 TE do 1 CE than)
Zależne od	Arnoru (formalnie do 32 CE)
Powierzchnia  • całkowita	47 tys. km²
uzyskanie autonomii	od Arthedainu (przez króla Argeleba II) 1601 TE

Matamata (Nowa Zelandia), miejsce planu filmowego Władcy Pierścieni Petera Jacksona

Widok z domu Hobbitów przez okrągłe drzwi wejściowe

Tablica informacyjna w Matamata

Most i młyn wodny

W Shire toczyła się część akcji Hobbita oraz Władcy Pierścieni.

W pierwszej wersji tłumaczenia Władcy Pierścieni Jerzego Łozińskiego Shire przetłumaczone zostało jako Włość. W nowszych wydaniach tłumaczenia Łozińskiego, a także w tłumaczeniach Marii Skibniewskiej oraz Marii i Cezarego Frąców, zachowana została nazwa oryginalna.

Historia

Shire zostało wydzielone w 1601 roku Trzeciej Ery przez króla Arthedainu, Argeleba II, który pozwolił osiedlić się tam hobbitom pod wodzą Marcha i Blanca. Do 1630 roku w granice Shire’u przybyła większość hobbitów.

Przez tysiąc czterysta lat istnienia kraiku było tylko kilka wydarzeń naruszających stabilizację: Wielka Zaraza, Bitwa na Zielonych Polach, Długa Zima, a po niej okres Chudych Lat, Sroga Zima i okres rządów Lotha Sackville-Bagginsa i Sarumana.

Shire leżało na szlaku Wielkiego Gościńca Wschodniego, lecz hobbici nie wykazywali zainteresowania tym, co działo się poza granicami ich kraju. Pod koniec Trzeciej Ery bezpieczeństwo hobbitów zapewniali Strażnicy Północy.

Ustrój

W Shire uznawano władzę króla Arthedainu, dopóki ów kraj istniał. Po śmierci króla Arvedui i upadku Arthedainu władzę królewską miał zastępować dziedziczny than. Z czasem urząd ten stracił znaczenie, a zyskał je burmistrz Michel Delving (zwany burmistrzem Shire), zwierzchnik poczty i policji. Wybierano go na siedem lat w czasie Wolnego Jarmarku. Nosił on tytuły poczmistrza i pierwszego szeryfa oraz przewodniczył bankietom. W 14 roku Czwartej Ery burmistrz, Dziedzic Bucklandu i than zostali członkami Rady Arnoru. W tym czasie burmistrzem był Samwise Gamgee, Dziedzicem Bucklandu – Meriadok Brandybuck, thanem zaś – Peregrin I Tuk.

Geografia

Robert Foster w swojej Encyklopedii Śródziemia podaje, że powierzchnia Shire wynosiła około 18 tysięcy mil kwadratowych (około 46600 kilometrów kwadratowych). Przez dłuższy czas granice Shire’u wyznaczały Brandywina i Dalekie Wzgórza.

W tym okresie Shire dzieliło się na cztery Ćwiartki (ang. Farthings). Punkt, w którym spotykały się granice Południowej, Wschodniej i Zachodniej, wyznaczał Kamień Trzech Ćwiartek (ang. Three-Farthing Stone), stojący mniej więcej pośrodku Shire’u, przy Gościńcu Wschodnim.

Z powodu przeludnienia w 2340 roku Trzeciej Ery Oldbuckowie z Moczarów przekroczyli Brandywinę i osiedli w Bucklandzie. W 32 roku Czwartej Ery król Arnoru Elessar do Shire przyłączył Buckland, zwany odtąd Marchią Wschodnią, i Marchię Zachodnią, rozciągającą się od Dalekich po Wieżowe Wzgórza.

W 17 roku Czwartej Ery król Elessar wydał dekret zakazujący ludziom wstępu na obszar Shire’u, które miało być wolnym krajem pod jego protektoratem.

Północna Ćwiartka

Graniczyła na południu z Zachodnią i Wschodnią Ćwiartką. Była najmniej zaludnioną częścią Shire.

Ziemie Północnej Ćwiartki były kamieniste. Znajdowało się tam wiele pól, na których uprawiano jęczmień na piwo, i łąk. Była ona także miejscem polowań. Północna Ćwiartka była jedynym miejscem w Shire, gdzie śnieg nie był rzadkością. Jej północna część była pokryta bagnami. W południowej części mieścił się Las Bindbole.

Północna Ćwiartka w całości była zamieszkana przez hobbitów. Czasem odwiedzana przez kupców innych ras. Żyły tu rodziny Bracegirdle’ów, z której pochodziła Lobelia Sackville-Baggins, i Północni Tukowie, którzy osiedli tu po Bitwie na Zielonych Polach.

• Hardbottle było miejscowością leżącą daleko na północy, w kamienistym, zimnym regionie. Nie jest zaznaczona na mapie dołączonej do Władcy Pierścieni. Pochodziła stamtąd rodzina Bracegirdle’ów.
• Long Cleeve było siedzibą rodu Północnych Tuków wywodzących się od Bandobrasa Tuka, który osiedlił się tu po Bitwie na Zielonych Polach. Stamtąd pochodziła Perełka, żona Peregrina I Tuka.
• Północne Bagna rozciągały się w północnej części Północnej Ćwiartki. Halfast z Zagórka twierdził, że w 3001 roku Trzeciej Ery widział tam chodzące drzewo. Możliwe, że ów ent był jedną z entowych żon, które na długo przedtem opuściły Fangorn.

Południowa Ćwiartka

Słynęła z uprawy fajkowego ziela.

• Miejscowość Longbottom znajdowała się blisko Brodu Sarn. Słynęła z uprawy najlepszego fajkowego ziela. Tam ok. 1070 roku według kalendarza Shire’u Tobold Hornblower wyhodował pierwsze fajkowe ziele (według większości świadectw i Zielnika Shire’u autorstwa Meriadoka Brandybucka). W ostatnich latach Trzeciej Ery ziele eksportowano do Isengardu.

Wschodnia Ćwiartka

Była najmniejszą i najludniejszą ćwiartką. Jej wschodnią granicę wyznacza Brandywina, a południową – Shirebourn. Na początku Ćwiartka była rządzona przez Oldbucków (późniejszych Brandybucków).

• Bamfurlong było farmą położoną w bagnistych rejonach Moczarów. W 3019 roku należała do Maggota, który uprawiał m.in. pieczarki. Przechodzili przez nią Frodo Baggins, Samwise Gamgee i Peregrin Tuk, a także poszukujący ich Upiory Pierścienia. Według J.R.R. Tolkiena wyraz Bamfurlong pochodzi z języka staroangielskiego i może oznaczać w przybliżeniu pole fasoli.
• Białe Bruzdy było miejscowością leżącą obok skrzyżowania drogi ze Spytek z Wielkim Gościńcem Wschodnim.
• Girdley była wyspą na Brandywinie, na północ od Wschodniego Gościńca.
• Żabia Łąka było miejscowością leżącą przy Wielkim Gościńcu Wschodnim. Stała w niej gospoda Pod Pływającą Kłodą (ang. The Floating Log). W czasie rządów Lotho Sackville-Bagginsa Żabia Łąka stała się bazą Pierwszej Grupy Szeryfów Wschodniej Ćwiartki, a gospodę zamknięto.

Zachodnia Ćwiartka

Była największą i najgęściej zabudowaną Ćwiartką. Graniczyła ze wszystkimi pozostałymi Ćwiartkami.

Była najbardziej pagórkowata. Gospodarczo ustępowała pozostałym Ćwiartkom.

• Biała Wyżyna to nazwa wzgórz, na których zbudowano Michel Delving i gdzie odbywał się Wolny Jarmark. W Michel Delving urzędował burmistrz.
• Hobbiton (w przekładach na język polski u Jerzego Łozińskiego – Hobbitów) było miejscowością leżącą przy drodze z Little Delving do Mostu na Brandywinie. W jej granicach wydrążono Bag End. Większość mieszkańców Hobbitonu stanowiła rodzina Bagginsów.
• Nad Wodą było miejscowością leżącą przy Wielkim Gościńcu Wschodnim, około trzech mil od Kamienia Trzech Ćwiartek. Znajdowała się tam gospoda Pod Zielonym Smokiem (ang. Green Dragon), odwiedzana także przez hobbitów z Hobbitonu. W 3019 roku Trzeciej Ery stoczono tam Bitwę Nad Wodą.

Buckland

• W przekładach na język polski u Jerzego Łozińskiego – Jelenisko

Był to kraik zamieszkany przez rodzinę Brandybucków i ich krewnych. Przez większą część historii, Buckland administracyjnie nie należał do żadnej z czterech Ćwiartek Shire’u, gdyż znajdował się na wschodnim brzegu Baranduiny, za granicą Shire’u.

Buckland tworzył wąski pas ziemi rozciągający się od Mostu na Brandywinie na północy, do Wiji na południu. Wschodnią granicę Bucklandu stanowił Wysoki Płot oddzielający go od Starego Lasu. Buckland został zasiedlony przez hobbitów w 2340 roku Trzeciej Ery, kiedy Gorhendad Oldbuck poprowadził swą rodzinę przez Brandywinę z Moczar. Do 42 roku Czwartej Ery nie był oficjalnie Ćwiartką Shire, ale dzięki królowi Elessarowi został oficjalnie połączony z resztą kraju hobbitów.

Inna nazwa Bucklandu to Marchia Wschodnia.

Tukon

Była to kraina znajdująca się na granicy Zachodniej i Wschodniej Ćwiartki. Jej nazwa pochodziła od rodu Tuków, który miał tu swą siedzibę.

Najważniejszą miejscowością była Tukowa Skarpa, gdzie znajdowały się Wielkie Smajale, nazwane tak z powodu rozmiaru oraz liczby znajdujących się w niej hobbickich nor. Zostały wybudowane w 2683 Trzeciej Ery przez Isengrima II, dziesiątego thana z rodu Tuków. Prawdopodobnie w Smajalach została opracowana Kronika Lat. Od wschodu graniczyła z Zielonym Pogórzem.

Shire w kulturze

Shire zostało ukazane w ekranizacjach Władcy Pierścieni (w filmach Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia i Władca Pierścieni: Powrót króla) oraz Hobbita.

Shire jest także przedstawiane na ilustracjach m.in. Teda Nasmitha, Johna Howe’a, czy Alana Lee.

Bibliografia

• Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia. Warszawa: Amber, 2002. ISBN 83-241-0200-0.

Linki zewnętrzne

• Sierakowo Wioska Hobbitów (pol.). [dostęp 2015-06-22].
• Shire (pol.). wladca-pierscieni.stopklatka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-18)].
• The Shire (ang.). tolkiengateway.net. [dostęp 2015-06-22].