Wikipedia

Sketchnoting

mnemotechnika polegająca na tworzeniu wizualnych notatek

Sketchnoting (od ang. sketch – szkic i noting – notować), inaczej notowanie graficzne lub wizualne; mnemotechnika, metoda ułatwiająca zapamiętywanie informacji[1][2] polegająca na tworzeniu wizualnych notatek[3]; forma wspomagająca proces zapamiętywania dzięki przenoszeniu uzyskanych informacji do postaci graficznej[4], ręcznie wykonywanych prostych rysunków[5][6].

Autorska notatka graficzna Gabrieli Borowczyk obrazująca elementy sketchnotingu

Charakterystyka edytuj

Sketchnoting definiują trzy terminy: słowa, obrazy, kształty[7]. Proste ikony wykorzystywane w sketchnotingu opierają się głównie na trzech kształtach: koła, trójkąta i prostokąta. Sporządzenie notatki wizualnej nie wymaga posiadania szczególnych umiejętności plastycznych[3], a rysowania ikon można nauczyć się z ogólnodostępnych tutoriali czy specjalnych książek[8].

Pojedynczy produkt sketchnotingu to sketchnotka (ang. sketchnote) wykonana ręcznie na papierze lub digitalnie[9] (przy użyciu tabletu graficznego). Charakterystyczny dla niej jest mały format (A3, A4, A5), podręczny, zeszytowy[7].

Historia terminu edytuj

Twórcą terminu myślenie wizualne jest dr Robert Horn, autor książki „Visual Language”[10]. Zauważył on, że połączenie tekstu i rysunku zdecydowanie ułatwia proces komunikowania się, a także lepiej organizuje nasze myśli nielinearnie i przestrzennie[11][12]. Termin sketchnoting pojawił się w 2006 roku, a za jego autora uznaje się projektanta Michaela Rohde’a[13]. Jego zdaniem tradycyjne notowanie bywa stresujące, ponieważ nie pozwala na uchwycenie każdego szczegółu. Postanowił połączyć standardowy sposób notowania z prostymi rysunkami, aby powstały notatki łatwiej zapadające w pamięć. Okazało się, że ta metoda pomaga lepiej skupić się na danym temacie, a dzięki ilustracjom i atrakcyjnej formie graficznej więcej zapamiętać. Rohde nazwał swoje notatki sketchnotes (polski odpowiednik: sketchnotki), ponieważ jego technika łączyła słowa i szkice/rysunki. Nazwa ta utrwaliła się i jest używana przez propagatorów myślenia wizualnego[13].

Michael Rohde jest autorem dwóch książek na temat notatek graficznych:

  • 2012 – The Sketchnote Handbook[14]
  • 2014 – The Sketchnote Workbook[15]

Elementy notatki wizualnej edytuj

według Agaty Baj edytuj

Agata Baj wyróżnia następujące elementy notatek graficznych[16][17]:

według Gabrieli Borowczyk edytuj

Gabriela Borowczyk wskazuje na następujące elementy notatki wizualnej[18]:

  • liternictwo – czytelna synteza i zapis treści,
  • pola tekstowe – grupowanie i porządkowanie treści (nagłówki, śródnagłówki i teksty uzupełniające),
  • kolory i cienie – grupowanie treści, wyróżnienia, kod kolorystyczny,
  • ikony – proste, dosłowne lub metaforyczne,
  • łączniki – wskazanie kierunku, procesu, wynikania, powiązania treści,
  • separatory – oddzielenie treści, ułatwiające ich odczytywanie.

Hierarchizacja treści edytuj

Gabriela Borowczyk wyróżnia dwa zakresy hierarchizacji treści w sketchnotce[18]:

Hierarchizacja typograficzna edytuj

  • wyspy wyrazowe,
  • nagłówki i śródnagłówki,
  • różna wielkość i krój pisma,
  • pogrubienia.

Hierarchizacja wizualna edytuj

  • pola tekstowe,
  • ikonki/ metafory/ wizualizacje,
  • separatory i łączniki,
  • wyróżnienie kolorem i kod kolorystyczny.

Zastosowanie sketchnotingu edytuj

Notowanie graficzne znajduje zastosowanie w marketingu[9], jest metodą chętnie stosowaną przez trenerów, facylitatorów graficznych[19] podczas szkoleń. Szczególnie istotną rolę pełni w szeroko pojętej edukacji, pomaga zwłaszcza w procesie uczenia się wzrokowcom i kinestetykom. Entuzjaści sketchnotingu uważają wręcz, że jest to metoda dla każdego[20].

Sketchnoting jest wykorzystywany także w wielkoformatowym zapisie graficznym (ang. graphic recording) np. podczas konferencji, seminariów, spotkań[1][21].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Natalia Mikołajek, Notatki wizualne: jak je tworzyć i wykorzystywać na co dzień, Warszawa: MT Biznes, 2020, s. 12, ISBN 978-83-8087-909-6, OCLC 1225221604 [dostęp 2024-03-17].
  2. ↑ Gabriela Borowczyk i inni, Myślenie wizualne – skuteczność i obszary zastosowań, Magda Matysiak, Mateusz Kałamarz, Katarzyna Modrzejewska (red.), Warszawa: Politechnika Warszawska, 2018, s. 34, ISBN 978-83-951174-2-8 (pol.).
  3. ↑ a b Joanna Celusta, Sketchnoting: jak prezentować swoje myśli za pomocą prostych rysunków i grafik, Gliwice: Onepress, 2024, s. 16, ISBN 978-83-8322-502-9 [dostęp 2024-03-17].
  4. ↑ Maja Starakiewicz, Obraz jako argument w humanistyce, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” (T. 60, z. 3), Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 2017, s. 67–81 (pol.).
  5. ↑ Agnieszka Jachymek, Sketchnoting: kompletnie inny sposób notowania, Wydanie I, Kraków: Znak Emotikon, 2022, ISBN 978-83-240-7684-0 [dostęp 2024-03-16].
  6. ↑ Karolina Jóźwik, Szymon Zwoliński, Myślenie wizualne w biznesie: ty też potrafisz rysować, Warszawa: MT Biznes, 2016, ISBN 978-83-8087-072-7 [dostęp 2024-03-16].
  7. ↑ a b Sketchnoting – co to jest?. [dostęp 2024-03-16].
  8. ↑ Sylwia Oszczyk, Poradnik myślenia wizualnego. Sketchnotki w edukacji, WiR, 17 marca 2024, s. 15, ISBN 978-83-66804-41-8 [dostęp 2024-03-17].
  9. ↑ a b Gabriela Borowczyk, Narysujesz – zapamiętasz!, „Marketing w Praktyce” (12), 2016, s. 76–79, ISSN 1425-8315 (pol.).
  10. ↑ Frank Nuessel, Robert E. Horn Visual Language: Global Communication for the 21st Century, „Language Problems and Language Planning”, 23 (3), 1999, s. 299–301, ISSN 0272-2690 [dostęp 2024-03-20].
  11. ↑ Przez Michał Walasek, Sketchnoting – narysuj sobie notatkę [online], W NAUCE [dostęp 2024-03-20] (pol.).
  12. ↑ Robert Horn, Visual Language: Global Communication for the 21st Century, Bainbridge Island: MarcoVU, 1998, s. 141–150, ISBN 978-90-481-6279-6 (ang.).
  13. ↑ a b Sketchnotes: A Guide to Visual Note-Taking | JetPens [online], www.jetpens.com [dostęp 2024-03-17].
  14. ↑ Mike Rohde, The Sketchnote Handbook: The Illustrated Guide to Visual Note Taking, Peachpit Press, 2012, ISBN 978-0-321-85789-7 [dostęp 2024-03-16].
  15. ↑ Mike Rohde, The Sketchnote Workbook: Advanced techniques for taking visual notes you can use anywhere, Peachpit Press, 22 sierpnia 2014, ISBN 978-0-13-383171-9 [dostęp 2024-03-16].
  16. ↑ Sketchnoting: użyteczne elementy. [dostęp 2024-03-16].
  17. ↑ Agata Baj, Myślografia, Stargard: eduBAJ, 2020, s. 99–128, ISBN 987-83-947850--3-1 (pol.).
  18. ↑ a b Sketchnoting (sketchnote) – Gabriela Borowczyk [online], 18 maja 2021 [dostęp 2024-03-16] (pol.).
  19. ↑ Szkolenie z facylitacji, facylitacja graficzna – Gabriela Borowczyk [online], 18 maja 2021 [dostęp 2024-03-20] (pol.).
  20. ↑ Sketchnoting – co to jest, dla kogo, kiedy się przydaje? [online], 2 maja 2014 [dostęp 2024-03-20] (pol.).
  21. ↑ Agata Jakuszko, Słownik pojęć, czyli co znaczy sketchnoting? [online], Draw The Words, 12 marca 2016 [dostęp 2024-03-20] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sketchnoting&oldid=73580338”