Soay (St Kilda)
Soay (gael. Soaigh) – niezamieszkana wyspa w archipelagu St Kilda na północy Oceanu Atlantyckiego. Wyspa wraz z całym archipelagiem jest częścią światowego dziedzictwa UNESCO oraz domem prymitywnej rasy owiec. To najbardziej wysunięta na zachód część Szkocji.
| |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
| Populacja • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Hebrydów Zewnętrznych  | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |
Położenie na mapie Szkocji  | |
| 57,83111°N 8,63167°W/57,831111 -8,631667 | |
 mapa St Kilda | |
Geografia
edytujSoay leży ok. 64 km (40 mil) na północny zachód od North Uist, ok. 2 km (3,2 mili) na północny zachód od Hirty – największej wyspy archipelagu, od której oddzielona jest wąską cieśniną Sound of Soay. Wyspę otaczają dwie kolumny: Soay Stac (61 m) oraz Stac Biorach (73 m). W pobliżu znajduje się także Powierzchnia Soay wynosi 96,8 hektarów, najwyższym wzniesieniem jest Cnoc Glas wyrastający prosto z wody (378 m n.p.m.)[1]. Znajduje się tam także wybrzeże Gob Phursan[2].
Wyspa uformowana jest z brekcji gabro i dolerytów[3][4].
Wraz z resztą archipelagu Soay należy do National Trust for Scotland[3]. Najprawdopodobniej nigdy nie była zamieszkana. Ludzie z Hirty pojawiali się tu tylko na strzyżenie owiec[5].
Przyroda
edytujZdziczała wtórnie owca rasy Soay jest najbardziej prymitywnym z udomowionych w Europie zwierząt, niezmienionym od czasów neolitu. Na wyspie po raz pierwszy pojawiła się ok. 5000 p.n.e.[4], a zdaniem innych, z wikingami w IX lub X wieku n.e.[6] Obecnie zwierzęta te żyją na wolności również na Hircie.
Otaczające wyspę klify są doskonałym miejscem do gniazdowania dla morusów, fulmarów, nawałnikowatych, burzyków popielatych, alk, wydrzyków wielkich oraz nawałników dużych i maskonurów.
Galeria
edytuj-
Soay we mgle -
Soay, widziana z wyspy Hirta -
Soay i Hirta ze Stac an Armin -
baran Soay
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Cnoc Glas (Soay) – Sub 2000 (Walkhighlands) [online], walkhighlands.co.uk [dostęp 2020-03-08].
- ↑ Gob Phursan, Na h-Eileanan an Iar – area information, map, walks and more [online], OS GetOutside [dostęp 2020-03-08] (ang.).
- ↑ a b Protected Areas and World Heritage – St Kilda. UN Environment Programme World Conservation Monitoring Centre. [dostęp 2008-10-06].
- ↑ a b Haswell-Smith, Hamish. (2004) The Scottish Islands. Edinburgh. Canongate.
- ↑ Soay Overview. Gazetteer for Scotland. [dostęp 2008-10-06].
- ↑ Aleksandra Postoła, Czarna owca krótko żyje [online], Dziennik.pl, 18 stycznia 2008 [dostęp 2008-10-08] [zarchiwizowane z adresu 2008-01-20].