Sompolińska Kolej Dojazdowa
Sompolińska Kolej Dojazdowa – wąskotorowa kolej dojazdowa z siedzibą w Sompolnie, powstała w 1991 roku po podzieleniu Kujawskich Kolei Dojazdowych. Przewozy planowe zawieszono w 2001 roku w związku z likwidacją przez Polskie Koleje Państwowe sekcji Kolei Dojazdowych. Torowiska Sompolińskiej KD zostały przejęte przez sąsiednie kolejki – Gnieźnieńską i Krośniewicką. Tabor natomiast został zezłomowany lub przekazany ocalałym kolejom wąskotorowym.
| kolej wąskotorowa | |
 Torowisko na linii Złotków – Biskupie Konińskie w 2012 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Liczba linii |
7 |
| Lata funkcjonowania |
1991–2001 |
| Infrastruktura | |
| Długość sieci |
ok. 110 km |
| Rozstaw szyn |
750 mm |
| Liczba stacji |
35 |
Historia edytuj
Pierwsze torowiska późniejszej Sompolińskiej Kolei Dojazdowej powstały na przełomie 1911 i 1912 roku. Połączyły one Anastazewo z Gosławicami oraz Wilczynem. Zostały one wybudowane za sprawą włodarzy cukrowni w Gosławicach, a ich zadaniem było umożliwienie transportu buraków cukrowych[1].
W czasie I wojny światowej wojsko niemieckie rozbudowało kolejkę, przedłużając ją m.in. do Konina czy łącząc Sompolno z Kołem. Po zakończeniu działań wojennych kontynuowano budowę, łącząc Sompolno z Anastazewem[2]. W czasie II wojny światowej kolejka wykorzystywana była przez Niemców do transportu zaopatrzenia. Po wojnie przekuto wszystkie tory na szerokość 750 mm i sieć kolejki wąskotorowej z obszaru Kujaw i Wielkopolski scalono w jeden organ – Kujawskie Koleje Dojazdowe[3].
Na przełomie 1991/1992 roku z Kujawskich Kolei Dojazdowych wyodrębniono trzy samodzielne KD: Gnieźnieńską, Krośniewicką i Sompolińską[4].
W 1999 roku Dyrekcja Kolei Dojazdowych w Warszawie przydzieliła Sompolińską KD do Poznańskiego Wydziału Kolei Dojazdowych. Na początku 2000 roku, po zmianie prezesa Dyrekcji Kolei Dojazdowych, rozpoczęto przygotowania do likwidacji wszystkich sekcji KD. W okresie do kwietnia do grudnia 2001 roku zwolniono większość pracowników kolei. Proces ten nie ominął także Sompolińskiej KD, która z końcem 2001 roku zawiesiła wszelkie pociągi planowe[5].
Linie kolejowe edytuj
W 1991 roku pod zarząd Sompolińskiej Kolei Dojazdowej oddano 7 linii kolejowych o prześwicie 750 mm i łącznej długości ok. 110 kilometrów. Po jej zamknięciu w 2001 roku, linie: Anastazewo – Złotków, Złotków – Biskupie Konińskie, Biskupie Konińskie – Sompolno, Sompolno – Przystronie oraz Sławoszewek – Wilczyn przejęła Gnieźnieńska KD, a odcinki Przystronie – Boniewo, Przystronie – Koło Miasto i Koło Miasto – Koło Wąskotorowe – Krośniewicka KD[4]. W związku ze spadkiem przewozów, linie te od 2001 roku są sukcesywnie demontowane.
| Schemat torowisk Sompolińskiej Kolei Dojazdowej |
|---|
|
| Linia | Długość | Lata budowy | Liczba stacji/przystanków | Lata likwidacji | Stan obecny | Źródło |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Anastazewo – Konin Wąskotorowy | 38 km | 1912: Anastazewo – Gosławice Wąskotorowe 1915: Gosławice Wąsk. – Konin Czarków 1921: Konin Czarków – Konin Wąskotorowy |
16 (5/11) | 1966: Jabłonka Słupecka – Konin Wąskotorowy 1989/1990: Złotków – Jabłonka Słupecka 2005: Nieborzyn – Złotków po 2007: Anastazewo – Nieborzyn |
przejęta przez Gnieźnieńską KD zlikwidowana |
[6] |
| Cegielnia – Sompolno | 24 km | 1912: Cegielnia – Biskupie Konińskie 1920: Biskupie Konińskie – Sompolno |
7 (3/4) | ok. 1988: Cegielnia – Biskupie Konińskie 2012: Biskupie Konińskie – Sompolno |
przejęta przez Gnieźnieńską KD zlikwidowana |
[7] |
| Koło Miasto – Koło Wąskotorowe | 1 km | ok. 1917 | 2 (2/0) | 2013: Koło Miasto – Koło Wąskotorowe | przejęta przez Krośniewicką KD zlikwidowana |
[8] |
| Jabłonka Słupecka – Wilczyn | 21 km | 1912 | 11 (3/8) | 1989/1990: Jabłonka Słupecka – Sławoszewek 2012: Sławoszewek – Wilczyn |
przejęta przez Gnieźnieńską KD zlikwidowana |
[9] |
| Przystronie – Boniewo | 26 km | 1915 | 8 (3/5) | 2007: Mchowo – Przystronie 2014: Smólsk – Jerzmanowo |
przejęta przez Krośniewicką KD częściowo rozebrana, nieprzejezdna |
[10] |
| Sompolno – Dąbie Kujawskie (nad Nerem) | 45 km | 1914 | 18 (4/14) | 1986: Koło Miasto – Dąbie Kujawskie 2007: Sompolno – Przystronie 2013: Przystronie – Koło Wąskotorowe |
przejęta przez Gnieźnieńską i Krośniewicką KD zlikwidowana |
[11] |
| Złotków – Biskupie Konińskie | 10 km | 1985 | 3 (1/2) | 2013: Złotków – Biskupie Konińskie | przejęta przez Gnieźnieńską KD zlikwidowana |
[12] |
Tabor edytuj
Parowozy, lokomotywy spalinowe i wagony osobowe użytkowane na liniach Sompolińskiej Kolei Dojazdowej od 1991 roku. Trzonem floty były lokomotywy Lxd2 napędzane silnikami Diesla[13].
| Lokomotywy spalinowe | |||
|---|---|---|---|
| Oznaczenie | Rok produkcji | Lata stacjonowania | Stan/obecny właściciel |
| Lxd2-246 | 1985 | 1991-2002 | zezłomowana |
| Lxd2-252 | 1983 | 1991-1992 | Krośniewicka Kolej Dojazdowa |
| Lxd2-254 | 1983 | 1991-2001 | zezłomowana |
| Lxd2-259 | 1983 | 1991-2005 | zezłomowana |
| Lxd2-261 | 1982 | 1991-2001 | zezłomowana |
| Lxd2-262 | 1982 | 1991-1992 | Krośniewicka Kolej Dojazdowa |
| Lxd2-305 | 1973 | 1991-1992 | zezłomowana |
| Lxd2-318 | 1976 | 1991-1999 | Krośniewicka Kolej Dojazdowa |
| Lxd2-327 | 1978 | 1991-2002 | zezłomowana |
| Lxd2-329 | 1978 | 1991-2005 | zezłomowana |
| Lxd2-330 | 1980 | 1991-2003 | zezłomowana |
| Lxd2-331 | 1980 | 1991-1995 | sprzedana do Czech |
| Lxd2-342 | 1982 | 1991-2005 | Sochaczewska Kolej Muzealna |
| Lxd2-343 | 1982 | 1991-2002 | Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa |
| Lxd2-344 | 1982 | 1991-2003 | Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa |
| Lokomotywy parowe | |||
| Oznaczenie | Rok produkcji | Lata stacjonowania | Stan/obecny właściciel |
| Px48-1907[14] | 1955 | 1991-2002 | Krośnicka Kolejka Parkowa |
| Wagony osobowe | |||
| Oznaczenie | Rok produkcji | Lata stacjonowania | Stan/obecny właściciel |
| Bxhpi (A208P) 111-4 | 1986 | 1991-2001; 2001-2002 | Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa |
| Bxhpi 114-8 | 1986 | 1991-2000 | Żuławska Kolej Dojazdowa |
| Bxhpi 120-5 | 1986 | 1991-2001; 2001-2002 | Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa |
Przypisy edytuj
- ↑ Maciej Grzeszczak. Wacław Władysław Lutostański (1865-1935). „Gazeta Kleczewska”. 2/173, s. 24, luty 2010. Kleczew: Urząd Gminy Kleczew. ISSN 1425-669X.
- ↑ Zbigniew Zasada: Powstanie kolejki wąskotorowej na terenach powiatu radziejowskiego. radziejow.pl. [dostęp 2014-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-12)]. (pol.).
- ↑ Paweł Korcz: Atlas Wąskotorówek. Wyd. I. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2006, s. 72-73. ISBN 83-920757-3-0.
- ↑ a b Marek Malczewski. Koleje wąskotorowe w 2005 roku. „Świat Kolei”. 12/2005, s. 29-30, grudzień 2005. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962.
- ↑ Marek Malczewski. Koleje wąskotorowe przełomu wieków. „Świat Kolei”. 11/2005, s. 20-25, listopad 2005. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962.
- ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Anastazewo - Konin Wąskotorowy. bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20]. (pol.).
- ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Cegielnia - Sompolno. bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20]. (pol.).
- ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Koło Miasto - Koło Wąskotorowe. bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20]. (pol.).
- ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Jabłonka Słupecka - Wilczyn. bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20]. (pol.).
- ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Smólsk - Przystronie. bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20]. (pol.).
- ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Sompolno - Dąbie nad Nerem. bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20]. (pol.).
- ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Złotków - Biskupie Konińskie. bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20]. (pol.).
- ↑ Paweł Cieślar: Zestawienie egzemplarzy z kolei Sompolińska Kolej Dojazdowa. wask.pl. [dostęp 2013-01-21]. (pol.).
- ↑ Tomisław Czarnecki: Px48-1907. www.polskieparowozy.pl. [dostęp 2013-01-21]. (pol.).