Atanazy (Lubimow)
Atanazy, imię świeckie: Aleksiej Artiomowicz Lubimow (ur. 1641 w Tiumeni[1], zm. 26 sierpnia?/6 września 1702 w Chołmogorach) – rosyjski biskup prawosławny.
| Aleksiej Lubimow | |
| Biskup chołmogorski i ważeski | |
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1641 |
| Data i miejsce śmierci |
6 września 1702 |
| Miejsce pochówku | |
| Biskup chołmogorski i ważeski | |
| Okres sprawowania |
1682–1702 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne |
przed 1675 |
| Chirotonia biskupia |
18 marca 1682 |
| Data konsekracji |
18 marca 1682 |
|---|---|
| Konsekrator |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie staroobrzędowców. Najprawdopodobniej w młodości napisał traktat potępiający patriarchę Nikona i jego reformę cerkiewną oraz zapowiadający rychły koniec świata[1]. Następnie porzucił jednak wyznanie rodziców. W 1675 był już igumenem monasteru Zaśnięcia Matki Bożej w Dałmatowie[1]. W 1679[2] wstąpił do szkoły duchownej przy Monasterze Czudowskim w Moskwie, po czym został w tym monasterze wyświęcony na hieromnicha[3]. W czasie pobytu w Moskwie wystąpił w publicznej dyskusji przeciwko znanemu liderowi staroobrzędowemu, Nikicie Dobryninowi i zbił jego argumenty w sytuacji, gdy patriarcha Moskwy oraz inni hierarchowie nie byli w stanie odpowiedzieć na mowę Dobrynina[4]. Należał do najlepiej wykształconych duchownych rosyjskich swojej epoki: znał język starogrecki, łacinę oraz język niemiecki, był obeznany z literaturą patrystyczną. Wśród jego nauczycieli był uczony mnich ukraiński Epifaniusz (Sławiniecki)[2].
18 marca 1682 został wyświęcony na biskupa chołmogorskiego i ważeskiego, otrzymując natychmiast godność arcybiskupią[3]. Do Chołmogorów dotarł w październiku tego samego roku[2]. Jego podstawowym zadaniem w eparchii była walka z rozwojem ruchu staroobrzędowego. Miał również prowadzić akcję misyjną wśród rdzennych ludów północnej części Rosji europejskiej[5]. Po przybyciu do Chołmogorów opublikował dokument, w którym zalecał zachęcać Lapończyków do przyjmowania prawosławia poprzez głoszenie kazań i działanie własnym przykładem, bez użycia siły. Polecał ponadto przekazywać każdemu ochrzczonemu dwa ruble, zaś parafion nakazał prowadzenie ksiąg rejestrujących nowych wiernych i ich późniejszą aktywność w Kościele. Akcja misyjna wśród rdzennych ludów stanowiła jednak drugorzędny element jego aktywności[6]. Znacznie aktywniej Atanazy zwalczał działalność staroobrzędowców. Po przyjeździe do Chołmogorów dystrybuował we wszystkich parafiach swój traktat wspierający reformy patriarchy Nikona. W porozumieniu z władzą świecką nakazywał aresztowania liderów staroobrzędowych oraz przetrzymywanie ich w więzieniu w Chołmogorach, gdzie byli poddawani torturom, zaś w razie odmowy przejścia do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego – paleni na stosie[7], do czego jednak dochodziło rzadko[8]. Hierarcha nie poddawał jednak represjom zwykłych wyznawców starego obrzędu, skupiając się na dystrybucji w parafiach nowych ksiąg liturgicznych. W ocenie staroobrzędowców Atanazy (Lubimow) był jednym z największych przeciwników ich ruchu[9].
Arcybiskup Atanazy powołał do życia żeński monaster Zaśnięcia Matki Bożej w Chołmogorach (na czele którego stanęła jego matka jako ihumenia Paraskiewa[10]) oraz wzniósł sobór katedralny w tym samym mieście[3]. Zainicjował również budowę szeregu murowanych świątyń, które wielokrotnie zastąpiły dawne cerkwie drewniane[10].
Popierał reformy Piotra Wielkiego, który wielokrotnie spotykał się z nim w Chołmogorach i rozważał powierzenie mu urzędu patriarchy moskiewskiego i całej Rusi[11].
Zmarł w Chołmogorach i został pochowany w tym samym mieście[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Of Religion and Empire. Missions, Conversion and Tolerance in Tsarist Russia, red. R. Geraci i M. Khodarkovsky, Cornell University Press, New York City 2001, ISBN 0-8014-3327-4, s.20
- ↑ a b c Of Religion..., s.21
- ↑ a b c d Biogram w bazie prawosławia rosyjskiego. [dostęp 2012-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-21)].
- ↑ Of Religion..., ss.20-21
- ↑ Of Religion..., ss.19-20
- ↑ Of Religion..., ss.23-24
- ↑ Of Religion..., s.27
- ↑ Of Religion..., s.28
- ↑ Of Religion..., ss.29-30
- ↑ a b Of Religion..., s.33
- ↑ Of Religion..., ss.20 i 36