Granat (satelita)
Granat – międzynarodowe obserwatorium astrofizyczne, skonstruowane w ZSRR we współpracy z Danią, Francją i Bułgarią. Granat został wystrzelony 1 grudnia 1989 roku na pokładzie radzieckiej rakiety Proton z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie. Satelita działał prawie 9 lat, a transmisja danych została zakończona w listopadzie 1998 roku. Spłonął w atmosferze ziemskiej 25 maja 1999[1].
 Schemat satelity Granat | |
| Inne nazwy |
Astron 2 |
|---|---|
| Indeks COSPAR |
1989-096A |
| Indeks NORAD |
20352 |
| Zaangażowani | |
| Rakieta nośna | |
| Miejsce startu | |
| Orbita (docelowa, początkowa) | |
| Perygeum |
2000 km |
| Apogeum |
200 000 km |
| Okres obiegu |
5880 min |
| Nachylenie |
51,6° |
| Mimośród |
0,9219 |
| Czas trwania | |
| Początek misji |
1 grudnia 1989 20:20:57 UTC |
| Koniec misji |
27 listopada 1998 |
| Powrót do atmosfery |
25 maja 1999 |
| Wymiary | |
| Kształt |
cylindryczny |
| Wymiary |
4,0 × 2,5 m |
| Masa całkowita |
~4000 kg |
| Masa ładunku użytecznego |
2300 kg |
Sprzęt obserwacyjny edytuj
Satelita posiadał na pokładzie siedem detektorów, działających w zakresie od rentgenowskiego do gamma.
- Wyprodukowany we Francji teleskop SIGMA operował w zakresie 35-1300 keV, a jego pole widzenia pokrywało 4,3°×4,7°. Maksymalna rozdzielczość kątowa tego instrumentu to 13 minut kątowych, a rozdzielczość energetyczna to 8% na 511 keV. Instrument ważył ok. 1 tony, miał długość 3,5 m i średnicę u podstawy 1,2 m.
- Francuskie urządzenie PHEBUS było przeznaczone do rejestracji zjawisk przejściowych w zakresie od 100 keV do 100 MeV. Rozbłysk był rejestrowany gdy poziom zliczeń między 0,1 a 1,5 MeV przekraczał poziom tła o 8 sigma, a rozdzielczość czasowa instrumentu wynosiła 0,25 lub 1,0 sekund.
- Radziecki KONUS-B rejestrował fotony o energiach od 10 keV do 8 MeV. Widma energetyczne były rejestrowane w 31 kanałach z rozdzielczością od 0,25 do 8 sekund, w zależności od poziomu zliczeń.
- Cztery duńskie instrumenty WATCH służyły do rejestracji jasnych źródeł rentgenowskich w zakresie od 6 do 180 keV.
- Teleskop rentgenowski ART-P produkcji radzieckiej
- Francuski TOURNESOL składał się z 4 liczników proporcjonalnych i 2 detektorów optycznych.
- Spektrometr ART-S produkcji radzieckiej
Badania edytuj
Przez pierwszy okres swej działalności, Granat obserwował liczne źródła pozagalaktyczne i w naszej Galaktyce, przede wszystkim jej centrum, galaktyczne kandydatki na czarne dziury oraz nowe rentgenowskie. W późniejszym okresie jego zadaniem było wykonywanie przeglądu całego nieba w zakresie od 40 do 200 keV.
Najsłynniejszymi dokonaniami satelity było odkrycie pierwszego galaktycznego mikrokwazara, GRS 1915+105 (źródła odkryte przez Granat mają nazwy rozpoczynające się od skrótu GRS), a także zarejestrowanie anihilacyjnej linii widmowej o energii 511 keV w nowej rentgenowskiej Nova Muscae 1991[2].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ REAL TIME SATELLITE TRACKING: Granat. N2YO.com. [dostęp 2013-02-06]. (ang.).
- ↑ P. Mandrou et al.. Overview of two-year observations with SIGMA on board GRANAT. „Astronomy and Astrophysics Supplement Series”. 97 (1), s. 1-4, styczeń 1993. Bibcode: 1993A&AS...97....1M. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Strona oficjalna (ros.)
- NSSDC Master Catalog (ang.)
- Granat. NASA's HEASARC. [dostęp 2013-02-06]. (ang.).