Globalistyka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
int., polskie znaki |
|||
Linia 1:
{{WEdycji|Maire}}
'''Globalistyka''' (z [[język łaciński|łac.]] ''globare'' – "tworzyć kulę, gromadzić się") – nauka zajmująca się badaniem procesów [[polityka|politycznych]], [[gospodarka|gospodarczych]] i [[kultura|kulturalnych]] w skali globalnej. Globalistyka korzysta z dorobku badawczego i pojęć innych dziedzin wiedzy takich jak: [[ekonomia]], [[stosunki międzynarodowe]] czy [[handel]] międzynarodowy. Jednak w przeciwieństwie do wyżej wymienionych nauk, globalistyka nie postrzega [[świat]]a jako skupiska oddziałujących na siebie 194 [[państwo|państw]] i ich [[gospodarka|gospodarek]], lecz traktuje świat jako społeczną strukturę globalną, umożliwiającą międzynarodową wymianę idei, kapitału ludzi itd.
Specjaliści różnie definiują przedmiot zainteresowania globalistyki:
*bada powiązania państw narodowych z korporacjami ponadnarodowymi, w kontekście świata, który staje się ekonomiczną całością (J.Sigurdson N. Thirft)
*procesy integracyjne na świecie (A. Kukliński)
*procesy globalizacyjne i rzeczy z nimi powiązane (J. Wallerstein)
*postęp naukowo-techniczny
*niwelowanie zacofania gospodarczego krajów 3 świata.
Zakres problemów, przed którymi obecnie stoi ludzkość, powoduje, że w ich rozwiązywaniu uczestniczą rządy, organizacje międzynarodowe oraz ruchy społeczno-polityczne. Wiele zagadnień dotyczy grupy państw lub regionów i staje się przedmiotem prac organizacji międzynarodowych. Interesuje się nimi światowa opinia publiczna. W ten sposób w zależności od wagi i rozmiaru, problemy lokalne przekształcają się w międzynarodowe problemy polityczne, stają problemami globalnymi. Ewolucja i złożoność problemów
światowych powodują, iż często są one sumą wielu wzajemnie ze sobą powiązanych czynników, tak więc nie są to problemy wyłącznie polityczne, ekonomiczne czy społeczne.
Duże znaczenie w rozwoju globalistyki mają mają procesy integracyjne (pogłębiająca się współzależność istniejących państw), będący jednym z najbardziej charakterystycznych zjawisk dzisiejszego świata. Proces integracyjny sprzyja także szybkiej transmisji najważniejszych przejawów życia międzynarodowego jego uczestników. Proces przekazu uległ ogromnemu przyśpieszeniu, dzięki rozwojowi komunikacji satelitarnej i zastosowaniu komputerów.
W szerszym ujęciu globalistykę należy traktować jako naukę zajmującą się badaniem systemu światowego. Jej głównym przedmiotem zainteresowań będzie rozwój światowej polityki i gospodarki. Przykładem takiego potraktowania problemu są prace różnych autorów na temat:
*studia nad nierównością w wymianie między centrum a peryferiami, gdzie centrum to [[Stany Zjednoczone]], [[Rosja]], [[Europa]], [[Chiny]] i [[Japonia]] zaś peryferia to reszta świata;
*badania wpływów obcych inwestycji na wzrost gospodarczy i nierówność dochodów w krajach trzeciego świata;
*analizy struktur i procesów światowych;
*międzynarodowy system państw.
Tematyka jest dość zróżnicowana, jednak wszystkie prace nad systemem światowym, muszą uwzględniać 2 założenia:
*istnienie systemu światowego na na zewnątrz społeczeństw narodowych (światowa gospodarka czy światowy system państw posiadają własną
dynamikę i życie, które można opisać i modelować)
*system światowy wpływa na rozwój lub zacofanie społeczeństw narodowych, znajdujących się w strukturach globalnych. W rezultacie rozwój jakiegoś kraju zależy bardziej od zajmowanego miejsca przez dany kraj w światowy podziale pracy niż od jego potencjału narodowego.
Wielu autorów stara się udowodnić {{fakt}}, że świat staje się w coraz większym stopniu ekonomiczną całością na skutek
umiędzynarodowienia produkcji, kapitał, finansów czy państw. Sprzyja temu także wrastająca ruchliwość zagranicznych inwestycji bezpośrednich. W procesie zespalania świata szczególną rolę odgrywają korporacje ponadnarodowe, realizujące politykę globalnego zysku. Przejawem globalizacji procesów społecznych i gospodarczych jest globalny sektor usług czy miasta światowe.
Cechą charakterystyczną globalistyki jest jej interdyscyplinarność. Prace na temat globalistyki nigdy nie dotyczą jednej sfery problemu czy to politycznej czy ekonomicznej lub społecznej. Większość autorów uznaje za problemy globalne uznaje problemy powstające w wyniku obiektywnego rozwoju społecznego, powodujące zagrożenia dla całego świata lub dużej jego części i wymagającej zjednoczenia wysiłków w celu ich rozwiązania. Liczne publikacje z zakresu tej dziedziny wiedzy ukazały liczny zespól ściśle powiązanych ze sobą problemów. Problemy te ze względów merytorycznych jak i politycznych traktowane są równorzędnie.
==Problemy globalne==
Zainteresowanie problemami określanymi jako globalne pojawiło się już w XIX stuleciu. W procesie rozwoju
globalistyki
*Konieczność ratowania ludzkości. Utopiści, uważali, że na świecie brakuje właściwego ładu. Ich koncepcje choć oparte na wyobraźni, były chętnie akceptowane przez opinię publiczną. Do tego kierunku można zaliczyć: Thomasa Maltusa, Berthranda Russella, Johna von Neumanna oraz Arthura Clarke'a. Należy także wspomnieć o pracach Klubu Rzymskiego, organizacji
zajmującej się badaniem nad rozwojem ludzkości (Raporty Klubu Rzymskiego).
*Potrzeba zarządzania globalnego i tworzenia jedności świata w celu rozwiązywania jego problemów. Twórcy tej koncepcji wiążą nadzieje
z międzynarodowymi organizacjami, których celem jest rozwiązywanie bądź regulowanie piętrzących się problemów. Istotne są tu kwestie pogodzenia rozbieżności interesów ponadnarodowych organizacji gospodarczych i interesów państw w sensie politycznym. Należy także wspomnieć o dwóch typach globalizacji tzw. "od góry" - decyzje są podejmowane przez organizacje ponadnarodowe i przekazywane państwom (np. Unia Europejska) oraz globalizację "od dołu" będącej wynikiem wspierania przez różne inicjatywy międzynarodowe czy ruchy społeczne nie będące jednak organizacjami ponadpaństwowymi. Jako początki globalizacji odgórnej można potraktować powołanie do życia 3 organizacji, pełniące funkcję głównych regulatorów stosunków gospodarczych na świecie: Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz General Agreement on Tariff and Trade (od 1995 roku Światowa Organizacja Handlu). Do twórców zarządzania globalnego można zaliczyć: Johna M. Keynesa, Harry'ego Dextera White'a oraz ekonomistów i
polityków pełniących funkcje kierownicze w organizacjach ponadpaństwowych.
Problemy określane mianem globalnych( światowych) charakteryzują się 3 podstawowymi cechami:
*ogólnoświatowa skala, czyli problemy dotyczą całej ludzkości, mają charakter ponadpaństwowy i ponadregionalny, w mniejszym lub
większym stopniu wpływają na rozwój wszystkich narodów
*olbrzymia waga, problemy mają charakter zagrożeń krytycznych, powodują tak wiele reperkusji, że nieprzezwyciężone stawiają pod
znakiem zapytania przyszłe losy i przetrwanie ludzkości
*sposób rozwiązania, aby rozwiązać problemy jest potrzebna ścisła i szeroka współpraca wszystkich zainteresowanych stron, co zreguły wymaga angażowania i zjednoczenia wysiłków całej społeczności międzynarodowej.
Ze względu na różne definicje globalistyki, współcześnie wyróżnia się następujące grupy problemów globalnych:
<p class="MsoNormal">- ogólnospołeczne- wojna i pokój, przezwyciężanie zacofania
i zabezpieczenie wzrostu ekonomicznego</p>
Linia 151 ⟶ 79:
<p class="MsoNormal">- przebudowy systemu oragnizacji międzynarodowych..</p>
<p class="MsoNormal"> </p>
<p class="MsoNormal"><font size=
<p class="MsoNormal"> </p>
<p class="MsoNormal">Globalizacja jest procesem występującym z różnym
Linia 169 ⟶ 97:
w krajach Europy, USA, Kanadzie, Rosji i Australii. Najmniejsze zaś w regionie
Afryki i Bliskiego Wschodu.</p>
==Bibliografia==
*Gnitecki J.: ''Globalistyka'', Wyd. Naukowe PTP 2002
*Czerny M., Łuczak R., Makowski J.: ''Globalistyka'', PWN 2007
*Kaczmarek, Tadeusz Teofil: ''Globalistyka. Przyszłość globalnej gospodarki'', Wyd. Difin 2007
==Zobacz też==
*[[globalizacja]]
*[[glokalizacja]]
*[[globalizacja gospodarki]]
*[[Grupa Lizbońska]]
*[[regionalizacja]]
*[[Bank Światowy]]
*[[Klub Rzymski]]
*[[Unia Europejska]]
==Linki zewnętrzne==
*[http://www.imf.org/external/index.htm Międzynarodowy Fundusz Walutowy]
*[http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/EXTABOUTUS/EXTIBRD/0,,menuPK:3046081~pagePK:64168427~piPK:64168435~theSitePK:3046012,00.html Bank Światowy]
*[http://europa.eu/index_pl.html Unia Europejska]
*[http://homepage.mac.com/bridgeguys/LGlossary/LittleRomanClubSystem.html Klub Rzymski]
[[Kategoria:Geografia polityczna]]
[[Kategoria:Teoria stosunków międzynarodowych]]
[[Kategoria:Globalizacja]]
| |||