Fenenna kujawska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Narodziny: drobne redakcyjne
Linia 21:
''Genealogia św. Jadwigi'' podała, że Fenenna została poślubiona przez [[władcy Węgier|króla Węgier]]. Według [[Jan Długosz|Jana Długosza]] władcą tym miał być [[Stefan V węgierski|Stefan V]]. Choć przekaz polskiego kronikarza nie ma oparcia w źródłach i jest fałszywy (Stefan V zmarł w [[1272]]), to jeszcze w XVIII stuleciu utrzymywał się jako prawdziwy<ref>O. Balzer, ''Genealogia Piastów'', Kraków 2005, s. 615.</ref>. Mężem Piastówny kujawskiej był [[Andrzej III]], co znajduje dostatecznie potwierdzenie w źródłach węgierskich. Z okresu jego panowania, z lat [[1290]]–[[1295]], zachowało się kilkanaście dokumentów wystawionych przez królową węgierską, która podpisywała się jako ''Fenena'', ''Fennena'', ''Fenenna'' lub w skrócie ''F.'' W dwóch dokumentach z 1290 monarchini nadała przywileje podkanclerzemu swojego męża Teodorowi w podziękowaniu za liczne zasługi poczynione wobec niej, a w szczególności za podjęcie się pertraktacji przedślubnych, na które przybył do odległej Polski. Legenda na węgierskiej pieczęci Fenenny z [[1291]] poświadcza, że królowa była córką Ziemomysła. Wreszcie za małżeństwem Piastówny z Arpadem przemawia bliska współpraca jej stryja z węgierskim monarchą.
 
W lipcu 1290 Andrzej III został koronowany na króla Węgier. Jednym z jego pierwszych postanowień było zawarcie przymierza z Polską, w szczególności z księciem [[Władysław I Łokietek|Władysławem Łokietkiem]]. We wrześniu przybył do Polski na rokowania przedślubne podkanclerzy Teodor. Najpóźniej [[9 października]] powrócił na Węgry wraz z księżniczką kujawską, już jako narzeczoną Andrzeja<ref>[[Jan Konstanty Dąbrowski|J. Dąbrowski]], ''Z czasów Łokietka. Studia nad stosunkami polsko-węgierskimi w XIV w.'', [w:] „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Historyczno-Filozoficzny” 59, 1916, s. 287. Zob. K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 139.</ref>. Wówczas odbyły się zaślubiny. Z 1290 pochodzą trzy dokumenty Fenenny jako żony Andrzeja, z których tylko jeden zawiera datę dzienną – [[24 listopada]]. Wobec tego małżeństwo Piastówny i Arpada zostało zawarte między wrześniem a 24 listopada 1290. Wraz z uroczystością ślubną albo też niedługo po niej nastąpiła koronacja Fenenny na królową węgierską<ref>K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 137; Wcześniej O. Balzer, ''Genealogia Piastów'', Kraków 2005, s. 618–619, kładł datę zaślubin na jeden z terminów między 19 sierpnia a 24 listopada 1290. Termin początkowy uzasadnił dokumentem Fenenny z niedorzeczną datą dzienną „quintodecimo Idus Septembris anno 1291, regni autem nostri anno primo”. Datę tę można skorygować na 6–12 września (kładąc którykolwiek z możliwych dni VIII–II) lub na 18 sierpnia (poprzez zastąpienie [[idy|idów]] [[kalendy|kalendami]] wrześniowymi). Z treści dokumentu wynika, że został on wystawiony w pierwszym roku rządów Fenenny jako królowej węgierskiej. Zatem według hipotezy Balzera Piastówna wyszła za mąż i została koronowana na królową najwcześniej 19 sierpnia 1290.</ref>.
 
Małżeństwo to było częścią polityki dynastycznej prowadzonej przez stryja Fenenny, Władysława Łokietka, mającej na celu pozyskiwanie sojuszników. Układ węgiersko-kujawski okazał się korzystny dla obydwu stron. Książę kujawski pomógł Andrzejowi III w usunięciu uzurpatora, który zgłaszał pretensje do tronu Węgier, podając się za brata poprzedniego króla [[Władysław IV Kumańczyk|Władysława IV Kumańczyka]]. W zamian węgierskie posiłki wspierały Łokietka w walkach przeciw [[władcy Czech|królowi Czech]] [[Wacław II|Wacławowi II]] i przeciwko [[książęta głogowsko-żagańscy|księciu głogowskiemu]] [[Henryk III głogowski|Henrykowi III]]. Dokument Andrzeja III z [[1293]] donosi, że na pomoc księciu kujawskiemu został wysłany liczny poczet szlachty. W akcie tym król Węgier wynagrodził dwóch panów węgierskich, Pawła i Serafila, za odznaczenie się w zdobyciu Prędocina. Natomiast ''[[Rocznik Traski]]'' i ''[[Rocznik Sędziwoja]]'' informują pod [[1297]], że Władysław Łokietek z pomocą Węgrów i Wielkopolan najechał na Śląsk.