Synagoga w Bobowej: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków
m Ujednoznacznienie linku z Kolumna na kolumna (architektura) przy pomocy Popups, WP:SK
Linia 1:
{{Dobry Artykuł}}
{{synagogaSynagoga infobox
|nazwa = Synagoga w [[Bobowa|Bobowej]]
|zdjęcie = Synagoga Bobowa.JPG
|zdjęcie podpis =
|zbudowano = [[1756]]
|zlikwidowano =
|zniszczono = [[II wojna światowa]]
|zburzono =
|tradycja = ortodoksyjna
|architekt =
|budulec = murowana
|obecnie = czynna synagoga
|commons = Category:Synagogue in Bobowa
}}
[[GrafikaPlik:Wnetrze synagogi Bobowa 2.JPG|thumb|right|250px|Wnętrze synagogi, 2004]]
 
'''Synagoga w Bobowej''' – [[synagoga]] znajdująca się w [[Bobowa|Bobowej]], niedaleko [[rynek (urbanistyka)|rynku]], w linii dawnych murów obronnych. Obecnie stanowi jeden z najcenniejszych zabytków [[Żydzi|żydowskiej]] architektury sakralnej w [[Polska|Polsce]].
Linia 32:
 
=== Synagoga w miniaturze ===
W [[kwiecień|kwietniu]] [[2008]] roku w oddziale w [[Lipiny (województwo podkarpackie)|Lipinach]] [[Muzeum Lalek w Pilźnie|Muzeum Lalek]] w [[Pilzno (województwo podkarpackie)|Pilźnie]], otwarto żydowską część [[Galicja|galicyjskiej]] wioski, jaka tam powstaje. Na potrzebę owej części stworzono miniaturę bobowskiej synagogi, a także cmentarza żydowskiego i dworu [[cadyk]]a Halberstama. Przeniesiono wszystkie ważne szczegóły: elementy roślinne, Aron ha-kodesz, bimę, pulpit kantora, żyrandol, ławy i inne. Dopracowano detale związane z ubiorem modlących się w niej Żydów oraz kobiet w [[babiniec|babińcu]], a niewielki [[sefer Tora|zwój Tory]] sprowadzono specjalnie z [[Izrael]]a. Na uroczystości otwarcia byli obecni: Zofia Bohaczyk, dyrektor Muzeum Lalek, [[Naczelni Rabini Polski|Naczelny Rabin Polski]] [[Michael Schudrich]], który przybił do drzwi synagogi miniaturową [[mezuza|mezuzę]], Adam Bartosz, dyrektor Muzeum Okręgowego w [[Tarnów|Tarnowie]] oraz społeczność lokalna<ref>[http://www.wiadomosci24.pl/artykul/galicyjski_swiat_w_miniaturze_65250.html Galicyjski świat w miniaturze] - wiadomosci24.pl, 28.04.2008</ref><ref>[http://www.wiadomosci24.pl/artykul/bobowska_synagoga_w_miniaturze_65252.html Bobowska synagoga w miniaturze] - zdjęcia z uroczystości otwarcia żydowskiej części galicyjskiego miasteczka w oddziale lipińskim Muzeum Lalek w Pilźnie</ref>.
 
== Architektura ==
[[GrafikaPlik:Bobowa Synagogue - Aron ha-kodesz.jpg|thumb|right|250px|Aron ha-kodesz]]
Murowany z kamienia budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu [[barok]]owym. Od strony zachodniej przylega do niej drewniana przybudówka, która wznosi się na czterech słupach i ma otwartą galeryjkę. W jej wnętrzu, na piętrze pierwotnie znajdował się [[babiniec]], otwarty na salę główną kilkoma okienkami. Całość jest przykryta jednym [[dach]]em.
 
Główna sala modlitewna jest założona na planie prostokąta o wymiarach 14 na 12,5 [[metr]]ów, nakryta jest dziewięciopolowym sklepieniem wspartym na czterech słupach, pomiędzy którymi stoi drewniana, dwuwejściowa [[bima]].
 
Na ścianie wschodniej zachowała się bogato zdobiona, [[stiuk]]owa oprawa [[Aron ha-kodesz]] pochodząca z lat [[1777]]-[[1778]], będąca najlepiej zachowaną w [[region (geografia)|regionie]] [[Małopolska|Małopolski]]. W centralnej części znajduje się wnęka na [[Sefer Tora|zwoje Tory]], między którą znajdują się dwie [[kolumna (architektura)|kolumny]], oplecione wicią [[winorośl]]i. W części [[szczyt (budownictwo)|szczytowej]] znajdują się dwa [[gryf (architektura)|gryfy]] w roli cherubów, symbolicznie adorujące tablice [[Dekalog]]u, zwieńczone [[Korona na Torę|koroną]] z napisem "korona [[Tora|Tory]]". Cała [[polichromia]] zawiera liczne motywy roślinne oraz zwierzęce. Niedawno odkryto fragmenty malowideł na pozostałych ścianach.
 
* [[GrafikaPlik:Obiekt zabytkowy znak.svg|13px]] ''Synagoga jest obiektem, który stanowi wartość zabytkową. Została ona wpisana do krajowego rejestru zabytków nieruchomych pod numerem A-374 w dniu [[10 kwietnia]] [[1968]] oraz 531 z [[26 lutego]] [[1988]] roku.''
 
{{przypisy}}
Linia 48:
== Bibliografia ==
* Adam Dylewski, ''Śladami Żydów polskich: przewodnik ilustrowany'', [[Bielsko-Biała]] [[2002]], ISBN 83-7304-029-3
* Grzegorz Kubal, ''Bobowa - w gminie i okolicy'', [[Krosno]] [[1999]], ISBN 83-88126-10-5
* [[Eleonora Bergman]], Jan Jagielski ''Zachowane synagogi i domy modlitwy w Polsce'', [[Warszawa]] [[1996]], ISBN 83-8588-223-3