|
}}
'''Zhao Ziyang''' (ur. [[17 października]] [[1919]], -zm. [[17 stycznia]] [[2005]]) -– polityk [[Chiny|chiński]], były premier ChRL i sekretarz generalny [[komunistycznaKomunistyczna Partia Chin|Komunistycznej Partii Chin]].
PochodziłUrodził zsię w Huaxian prowincji Henan w rodzinie posiadacza ziemskiego<ref name=times>{{cytuj stronę | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/article413600.ece | tytuł = Zhao Ziyang: The Times obituary | data dostępu = 28 grudnia 2009}}</ref>. W [[1932]] wstąpił do Ligi Młodzieży Komunistycznej, w [[1938]] do Komunistycznej Partii Chin (KPCh);. wPodczas okresie[[wojna chińsko-japońska (1937-1945)|wojny z Japonią i wojny domowej]] działał w podziemiu komunistycznym, a następnie walczył w oddziałał [[Li Xiannian]]a w wojnie domowej z Guomindangiem<ref name=times></ref>. Od [[1951]] zajmował kierownicze stanowiska w lokalnych władzach partyjnych prowincji [[Guangdong]], gdzie zainicjował szereg reform rolnych. W [[1965]] został sekretarzem Komitetu KPCh w prowincji,. wkrótcePo jednak, jako zwolennik przewodniczącego państwa [[Liu Shaoqi]] utracił wszystkie stanowiska w okresierozpoczęciu [[rewolucja kulturalna|rewolucji kulturalnej]] i został skazanyw nastyczniu przymusową[[1967]] pracęroku wzdymisjonowany fabryce.
W [[1971]] roku został zrehabilitowany. Pełniłi funkcjęprzeniesiony sekretarzado komitetu partyjnegopracy w regioniesekretariacie Mongolia Wewnętrzna,partyjnym w [[1972Mongolia Wewnętrzna|Mongolii Wewnętrznej]]<ref powróciłname=times></ref>. doW Guangdong[[1973]] i tam ponownieroku został sekretarzem;członkiem wkrótce został powołany w skład Komitetu Centralnego (KC) KPCh<ref ([[1973]])name=times></ref>. W latach [[1975]]-[[1980]] objąłsprawował stanowiskofunkcję pierwszego sekretarza komitetu partiiKPCh w prowincji Sichuan[[Syczuan]], znajdującejgdzie sięprzeprowadził wskuteczne złejreformy sytuacji ekonomicznejekonomiczne po polityce "wielkiego skoku"(m.in. Sekretarzdekolektywizując Zhao przeprowadził skuteczne reformy ekonomicznerolnictwo), które w krótkim czasie podniosły produkcję przemysłową i rolnicząrolną. Tzw. "eksperyment sichuańskisyczuański" zostałstał uznanysię przezpóźniej lideramodelem państwa [[Deng Xiaoping]]a za modelowy przykładdla reform ekonomicznych wprzeprowadzonych ChRL, a jego twórca zasiadł w Biurze Politycznym KC KPCh (jako zastępca członka) wprzez [[1977]].Deng W [[1979Xiaoping]] został pełnoprawnym członkiem Biura Politycznego, a w lutym [[1980]] wszedł w skład Stałego Komitetu Biura. W kwietniu 1980 objął stanowisko wicepremiera, w sierpniu 1980 zastąpił [[Hua Guofeng]]a na stanowisku premiera.
W [[1977]] roku został członkiem Biura Politycznego Partii, a w kwietniu [[1980]] wicepremierem<ref name=times></ref>. W sierpniu 1980 roku zastąpił [[Hua Guofeng]]a na stanowisku premiera, które piastował do [[1987]] roku. W okresie od [[20 grudnia]] [[1982]] do [[11 stycznia]] [[1983]] roku odbył podróż po 11 krajach afrykańskich, która przyniosła zacieśnienie relacji handlowej pomiędzy Chinami i Afryką. [[19 grudnia]] [[1984]] roku podpisał z premier Wielkiej Brytanii [[Margaret Thatcher]] porozumienie o zwrocie Chinom [[Hongkong]]u.
Z nazwiskiem Zhao Ziyanga kojarzona jest modernizacja gospodarki chińskiej, m.in. wprowadzenie samozarządzania fabryk przez pracowników. W polityce zewnętrznej dążył do otwarcia na świat i zbliżenia z państwami socjalistycznymi. W styczniu [[1987]] zastąpił [[Hu Yaobang]]a na stanowisku sekretarza generalnego partii. Na początku demonstracji studenckich w [[Pekin]]ie w [[1989]] szukał porozumienia z protestującymi, za co został odsunięty od władzy przez innych liderów państwa, przedstawicieli polityki twardej ręki. Został wówczas pozbawiony stanowisk we władzach partyjnych i państwowych i do końca życia pozostawał w areszcie domowym, nie pokazując się publicznie.
Był jednym z głównych architektów przeprowadzonych w latach 80. reform wolnorynkowych. W styczniu [[1987]] roku zastąpił [[Hu Yaobang]]a na stanowisku sekretarza generalnego partii. Na początku [[Protesty na placu Tian'anmen w 1989|demonstracji studenckich w Pekinie w 1989 roku]] szukał porozumienia z protestującymi. Został wówczas pozbawiony wszystkich stanowisk i osadzony w areszcie domowym na terenie rządowej dzielnicy [[Zhongnanhai]], gdzie przebywał do końca życia.
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
{{Bibliografia start}}
*{{cytuj książkę |nazwisko = Polit| imię = Jakub| autor link = | tytuł = Chiny| wydawca = Wydawnictwo Trio| miejsce = Warszawa| rok = 2004| strony = | isbn = 83-88542-68-0}}
{{Bibliografia stop}}
{{Komunistyczna Partia Chin}}
| 
