Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” (1913–1931): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
m Stronnictwo "Piast" przeniesiono do Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast" (1913-1931): dołączenie do historii
Linia 1:
'''Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast"''' powstało- chłopska [[partia polityczna]] powstała w grudniu [[1913]] roku (lub 2[[1 lutego]] [[1914]]) w [[Tarnów|Tarnowie]]) z rozłamu w [[Polskie Stronnictwo Ludowe (1895-1913)|PolskimPolskiego StronnictwieStronnictwa LudowymLudowego]]. Ugrupowanie założyli działacze skupieni wokół [[Tygodnik Piast|tygodnika "Piast"]] oraz członkowie [[Polskie Stronnictwo Ludowe –PSL Zjednoczenie Niezawisłych Ludowców|PSL – Zjednoczenia Niezawisłych Ludowców]] (wcześniejsza [[secesja (politologia)|secesja]] PSL). Na czele partii stanął [[Jakub Bojko]], którego zastąpił w 1918 dotychczasowy wiceprezes [[Wincenty Witos]].,
{{DisambigR|partii działającej w latach 1913–1931|[[Stronnictwo "Piast"|PSL "Piast" w III Rzeczypospolitej]]}}
{{Partia polityczna infobox
|nazwa = Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast"
|logo = [[Plik:PSL Piast in 1927.jpg|300px]]<br /><small>Aktywiści PSL "Piast" w 1927. Widoczni m.in. [[Wincenty Witos]], [[Władysław Kiernik]], [[Wiktor Kulerski (starszy)|Wiktor Kulerski]], [[Jan Dębski]]</small>
|partia = PSL
|lider = [[Jakub Bojko]] (1913–1918), [[Wincenty Witos]] (1918–1931)
|założona = grudzień [[1913]] (lub [[2 lutego]] [[1914]])
|rozwiązana = marzec [[1931]]
|ideologia = [[agraryzm]]
}}
'''Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast"''' powstało w grudniu 1913 (lub 2 lutego 1914) w [[Tarnów|Tarnowie]] z rozłamu w [[Polskie Stronnictwo Ludowe (1895-1913)|Polskim Stronnictwie Ludowym]]. Ugrupowanie założyli działacze skupieni wokół tygodnika "Piast" oraz członkowie [[Polskie Stronnictwo Ludowe – Zjednoczenie Niezawisłych Ludowców|PSL – Zjednoczenia Niezawisłych Ludowców]] (wcześniejsza [[secesja (politologia)|secesja]] PSL). Na czele partii stanął [[Jakub Bojko]], którego zastąpił w 1918 dotychczasowy wiceprezes [[Wincenty Witos]].
 
Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] działacze PSL "Piast" weszli do [[Naczelny Komitet Narodowy|Naczelnego Komitetu Narodowego]] oraz poparli werbunek do [[Legiony Polskie 1914-1918(wojsko)|Legionów]]. Po [[1917]] Stronnictwo zbliżyło się do [[Narodowa Demokracja|Narodowej Demokracji]]. W październiku [[1918]] współtworzyło [[Polska Komisja Likwidacyjna|Polską Komisję Likwidacyjną]]. W latach 1918–1919[[1918]]–[[1919|19]] do PSL "Piast" przyłączyły się: część [[Zjednoczenie Ludowe|Zjednoczenia Ludowego]] w [[Królestwo KongresowePolskie|Królestwie Polskim]], [[Zjednoczenie Włościan]] w Wielkopolsce, ludowcy z [[Pomorzepomorze|Pomorza]] Gdańskiego oraz część działaczy [[Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie"|PSL "Wyzwolenie"]].
 
W wyborach do [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejmusejm]]owych w roku [[1922]] PSL "Piast" uzyskałouzyskał 70 mandatów poselskich i 17 senatorskich. Stronnictwo było najsilniejszą partią chłopską, a w Sejmiesejmie zajmowało pozycję centrową.
 
PSL "Piast" wielokrotnie uczestniczyło w koalicjach [[rząd]]owych. W [[1923]] i [[1926]] wspólnie z [[ZwiązekNarodowa Ludowo-NarodowyDemokracja|ZLNND]] i [[PolskieChrześcijańska Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracjidemokracja|Chadecją]] utworzyło rząd tzw. [[Chjeno-Piast|Chjeno-Piasta]], a. Prezes Witos był trzykrotnie premierem (1920–1921[[1920]]–[[1921|21]], [[1923]], i [[1926]]). Po [[1926]] PSL "Piast" pozostawało w opozycji do [[sanacja|sanacji]], od [[1929]] r. wchodziło w skład [[Centrolew]]u. W [[1930 niektórzy]] jego działacze zostalibyli aresztowani i uwięzieni w [[Twierdza brzeska|twierdzy brzeskiej]]więzieni, a następnie skazani w [[proces brzeski|procesie brzeskim]].
 
Stronnictwo miało silne wpływy w organizacjach społeczno-gospodarczych, m.in. w MałopolskimMałopololskim Towarzystwie Rolniczym i Centralnym Związku Kółek Rolniczych.
 
PSL "Piast" opowiadało się za ustrojem [[System parlamentarno-gabinetowy|demokracji parlamentarnej]], głosiło konieczność reformy rolnej za odszkodowaniem i tworzenia dużych gospodarstw chłopskich, było partią o światopoglądzie [[chrześcijaństwo|chrześcijańskim]].
 
W [[1931]] PSL "Piast" połączyło się z [[Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie"|PSL "Wyzwolenie"]] i [[Stronnictwo Chłopskie|Stronnictwem Chłopskim]], tworząc [[Stronnictwo Ludowe]].
Bastionem PSL "Piast" był obszar byłej [[Galicja|Galicji]] Zachodniej.
===Najważniejsi przedstawiciele ugrupowania===
** [[Wincenty Witos]]
** [[Jakub Bojko]]
** [[Jan Dąbski]]
** [[Maciej Rataj]]
** [[Władysław Kiernik]]
 
===Organy prasowe===
W 1931 PSL "Piast" połączyło się z [[Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie"|PSL "Wyzwolenie"]] i [[Stronnictwo Chłopskie|Stronnictwem Chłopskim]], tworząc [[Stronnictwo Ludowe]].
** "[[Piast (tygodnik) Piast|Piast]]"
** "[[Wola Ludu]]"
** "[[Gazeta Ludowa]]"
** "[[Włościanin]]"
** "[[Gazeta Grudziądzka]]"
 
* Liderzy "pierwszego Piasta"
** [[Wincenty Witos]]
** [[Jakub Bojko]]
** [[Jan Dąbski]]
** [[Maciej Rataj]]
** [[Władysław Kiernik]]
 
[[Kategoria:Polskie partie i ugrupowania]]
* Organy Prasowe PSL "Piast (1913–1931)"
** "[[Piast (tygodnik)|Piast]]"
** "[[Wola Ludu]]"
** "[[Gazeta Ludowa]]"
** "[[Włościanin]]"
** "[[Gazeta Grudziądzka]]"
 
== Zobacz też ==
* [[:Kategoria:Politycy PSL "Piast"|Politycy PSL "Piast"]]
 
[[Kategoria:Partie antysanacyjne]]
[[Kategoria:Partie polskiego ruchu ludowego]]
 
[[ca:Partit Popular Polonès-Piast]]
[[de:Polskie Stronnictwo Ludowe Piast]]
[[en:Polish People's Party "Piast"]]
[[sv:Polska folkpartiet Piast]]