|
|galeria_commons =
}}
'''Adam (Hipacy) Pociej ''', ([[język ukraiński|ukr.]] Іпатій Потій, (ur. [[12 sierpnia]] [[1541]] w [[Różanka (województwo lubelskie)|Różance]], –zm. [[18 lipca]] [[1613]] r.), – polemista religijny [[XVI wiek|XVI]]/[[XVII wiek]]u, {{fakt|[[humanizm|humanista]]|data=2011-07}}, [[kasztelan]] [[kasztelanowie brzeskolitewscy|brzeski]] [[(1588]]-[[1593]],); po śmierci żony wstąpił do klasztoru prawosławnego przybierając imię Hipacy. Od [[1593]] [[Prawosławie|prawosławny]] [[biskup]] [[Włodzimierz Wołyński|włodzimierski]] i [[Brześć Litewski|brzeski]], współtwórca [[unia brzeska|unii brzeskiej]] [[(1596]]), następnie [[Grekokatolicy|greckokatolicki]] [[metropolita]] [[Halicz (miasto)|halicki]] i [[Kijów|kijowski]] ([[1599]]-[[1613]]), jeden z twórców Kościoła unickiego, zwanego obecnie [[Ukraińska Cerkiew greckokatolicka|Ukraińskim Kościołem greckokatolickim]].
== Biografia Adama Hipacego Pocieja ==
Urodził się w [[Rochacze|Rochaczach]]<ref>''Starsza literatura jako miejsce urodzin Pocieja podaje niekiedy [[Różanka (województwo lubelskie)|Różankę]], jednak w tym czasie była to włość ([[miasto|miasteczko]] i [[wieś]]) [[Hołowniowie-Ostrożeccy|Ostrożeckich]], którą Pociejowi w [[posag]]u wniosła jego żona, Anna Hołownia-Ostrożecka. Dopiero potem Rózanka stała się gniazdem rodzinnym [[Pociejowie|Pociejów]]. Zob. Izabela M. Jabłońska, [[''Włodawa]] – kalendarium dziejów. Część pierwsza [[1243]]-[[1794]]'', "Zeszyty Muzealne Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego we Włodawie", t 12: 2004, s. 65.''</ref>, w rodzinie [[Podlasie|podlaskiej]] [[szlachta|szlachty]] posługującej się [[Waga (herb szlachecki)|herbem Waga]]. Studiował na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]], potem przebywał [[Nieśwież|na dworze]] gorącego zwolennika reformacji i gorliwego [[kalwinizm|kalwina]] [[Mikołaj Radziwiłł Czarny|Mikołaja Radziwiłła Czarnego]], pod którego wpływem przeszedł na [[kalwinizm]]. Był sekretarzem (do [[1572]] r.) króla [[Zygmunt August|Zygmunta Augusta]]. [[Sędzia ziemski]] do [[1580]] r., [[kasztelan]] [[Brześć Litewski|brzeski]] (od [[1588]] r.) i [[Urzędy senatorskie|senator]]. W r. [[1574]] powrócił do prawosławia.
OwdowiawszyBliski przyjaciel księcia ([[ 1592Konstanty Wasyl Ostrogski|Konstantego Wasyla Ostrogskiego]], należał do grupy publicystów i myślicieli przychylnych idei unii prawosławia z [[katolicyzm]] em. Owdowiawszy (1592), wstąpił do prawosławnego klasztoru, przybierając imię Hipacy. W [[1593 ]] r. dzięki poparciu [[Konstanty Wasyl Ostrogski|Ostrogskiego ]] został [[biskup]]embiskupem (władyką) włodzimiersko-brzeskim. Rzecznik zjednoczenia Kościoła prawosławnego na wschodnich terenach Rzeczypospolitej z Kościołem katolickim. [[2 sierpnia ]] [[1595 ]] roku projekt unii, pomimo sprzeciwu potężnego Ostrogskiego, zatwierdził król [[Zygmunt III Waza]]. [[23 grudnia ]] [[1595 ]] roku przedstawiciele episkopatu prawosławnego: władyka łucki [[Cyryl Terlecki]] i władyka włodzimiersko-brzeski Hipacy Pociej zadeklarowali w Rzymie akt unii, a papież [[Klemens VIII]] ogłosił unię Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej. Utworzono osobny obrządek greckokatolicki, zachowujący odrębną liturgię i małżeństwa kapłanów, ale uznający prymat [[papież]]a. Na [[synod]]zie Kościoła prawosławnego w [[Brześć Litewski|Brześciu]] 16-20 października [[1596 ]] roku zawarto unię prawosławnych z katolikami. Powstał w ten sposób [[Kościół unicki]]. ▼Bliski przyjaciel księcia [[Konstanty Wasyl Ostrogski|Konstantego Wasyla Ostrogskiego]], należał do grupy publicystów i myślicieli przychylnych idei unii prawosławia z [[katolicyzm]]em.
▲Owdowiawszy ([[1592]]), wstąpił do prawosławnego klasztoru, przybierając imię Hipacy. W [[1593]] r. dzięki poparciu [[Konstanty Wasyl Ostrogski|Ostrogskiego]] został [[biskup]]em (władyką) włodzimiersko-brzeskim. Rzecznik zjednoczenia Kościoła prawosławnego na wschodnich terenach Rzeczypospolitej z Kościołem katolickim. [[2 sierpnia]] [[1595]] roku projekt unii, pomimo sprzeciwu potężnego Ostrogskiego, zatwierdził król [[Zygmunt III Waza]]. [[23 grudnia]] [[1595]] roku przedstawiciele episkopatu prawosławnego: władyka łucki [[Cyryl Terlecki]] i władyka włodzimiersko-brzeski Hipacy Pociej zadeklarowali w Rzymie akt unii, a papież [[Klemens VIII]] ogłosił unię Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej. Utworzono osobny obrządek greckokatolicki, zachowujący odrębną liturgię i małżeństwa kapłanów, ale uznający prymat [[papież]]a. Na [[synod]]zie Kościoła prawosławnego w [[Brześć Litewski|Brześciu]] 16-20 października [[1596]] roku zawarto unię prawosławnych z katolikami. Powstał w ten sposób [[Kościół unicki]].
Jako biskup włodzimiersko-brzeski, a następnie archimandryta [[Ławra Peczerska|Ławry Peczerskiej]] w [[Kijów|Kijowie]] ([[1599]]), a wreszcie metropolita ([[1600]]) Pociej aktywnie działał na rzecz umocnienia Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej i przyciągnięcia do niej prawosławnej szlachty oraz duchowieństwa, zjednując na rzecz unii biskupstwo [[Przemyśl|przemyskie]] (1611 r.). Przy pomocy [[Józef Welamin Rutski|Rutskiego]] podjął prace nad reformą zakonu [[Zakon Bazylianów Świętego Jozafata|bazylianów]] i starania o sprowadzanie do Polski [[karmelici bosi|karmelitów bosych]], aby wsparli reformę i unię.
21 sierpnia 1609 r. przeciwnicy unii dokonali w [[Wilno|Wilnie]] nieudanego zamachu na życie Pocieja. Zmarł 18 lipca 1613 r. we [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierzu]], gdzie został pochowany w [[Sobór Zaśnięcia Matki Bożej we Włodzimierzu Wołyńskim|Soborze Uspieńskim]]. Jego następcą na stanowisku metropolity unickiego został [[Józef Welamin Rutski]].
== Utwory publicystyczno-polemiczne ==
* ''Unia, abo wykład artykułów do zjednoczenia'' ([[1595]] r.), ogłoszone anonimowo.
* ''Kalendarz rzymskich nowin'' ([[1596]] r.)
* ''Antirresis'' (1599, po [[język polski|polsku]] w 1600) – [[odpowiedź|replika]] na [[demagogia|demagogiczne]] zarzuty [[Marcin Broniewski|Marcina Broniewskiego]]<ref>Wydanie współczesne: ''Antirresis abo apologija przeciwko Krzysztofowi Philaletowi, który niedawno wydał książki imieniem starożytnej Rusi, religiej greckiej, przeciw książkom o synodzie brzeskim, napisanym w Roku Pańskim 1597'', Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997, Seria: Historia, ISBN 83-229-1552-7.</ref>
* ''Obrona [[Sobór Florencki|soboru florenckiego]]'' ([[1603]] r.)
* ''Harmonia albo konkordacja wiary'' ([[1608]])
* ''Poselstwo do papieża rzymskiego Sixta IV od duchowieństwa i od książąt i panów ruskich w roku 1476'', ([[1605]] )
* Listy do księcia [[Konstanty Wasyl Ostrogski|Konstantego Ostrogskiego]] (gorliwego przeciwnika [[unia brzeska|unii]]), [[Lew Sapieha|Lwa Sapiehy]] i innych.
'''Wydania współczesne:'''
Hipacy Pociej, Antirresis abo apologija przeciwko Krzysztofowi Philaletowi, który niedawno wydał książki imieniem starożytnej Rusi, religiej greckiej, przeciw książkom o synodzie brzeskim, napisanym w Roku Pańskim 1597, Wydawnictwo [[Uniwersytet Wrocławski|Uniwersytetu Wrocławskiego]], 1997, Seria: Historia, ISBN 83-229-1552-7
=== LiteraturaBibliografia ===
* Edward Ozorowski, ''Pociej Hipacy'' [w:] ''Słownik polskich teologów katolickich'', t. 3, Warszawa 1982, s. 385-387.
* Katarzyna Zechenter, ''Dzieło Hipacego Pocieja o Unii Brzeskiej'', w: "Analecta Cracoviensia", XX, 1988, s. 501-516, ISSN 0209-0864.
== Zobacz też ==
* [http://kamunikat.net.iig.pl/www/knizki/historia/mironowicz/czetwertynski/02.htm Antoni Mironowicz, Sylwester Czetwertyński, Kościół prawosławny w XVII wieku]
* [http://kamunikat.fontel.net/pdf/bzh/22/10.pdf Tomasz Kempa, Nieznane listy biskupów unickich do kanclerza Lwa Sapiehy]
* [http://www.setbook.ru/lib_stock/5/html/ukaz/lavra.html#149 Bibliografia pism Adama Hipacego Pocieja]
{{Władca |kolor = blue |grafika = OrthodoxCross(black,contoured).svg |funkcja = '''[[Prawosławni biskupi włodzimiersko-brzescy|Prawosławny biskup włodzimiersko-brzeski]]''' |lata = [[1593]] – [[1596]] |poprzednik = [[Melecy Chreptowicz Bohuryński]] |poprzednik_opis = |następca = [[unia brzeska]] |następca_opis =}}
| 