Matej Bel: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
KamikazeBot (dyskusja | edycje)
ToSter (dyskusja | edycje)
m WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 2:
'''Matej Bel''' ([[Łacina|łac.]] ''Belius Matthias'', [[język węgierski|węg.]] ''Bél Mátyás'', [[język niemiecki|niem.]] ''Matthias Bél''; ur. [[22 marca]] [[1684]] w miejscowości [[Očová]] koło [[Zwoleń (Słowacja)|Zwolenia]], zm. [[29 sierpnia]] [[1749]] w [[Altenburg (Austria)|Altenburgu]] w [[Austria|Austrii]], pochowany w [[Bratysława|Bratysławie]]) – [[Słowacja|słowacki]] kaznodzieja ewangelicki, [[polihistor]], filozof, pedagog, encyklopedysta. [[Prekursor]] słowackiego [[Oświecenie (okres)|oświecenia]], pionier nowoczesnych nauk historyczno-geograficznych na [[Węgry|Węgrzech]], jeden z najwybitniejszych uczonych XVIII w. w tej części Europy. Członek wielu zagranicznych towarzystw naukowych i akademii.
 
W latach [[1704]]–[[1707]]1704–1707 studiował na uniwersytecie w [[Halle (Saale)|Halle]]. W latach [[1708]]–[[1714]]1708–1714 był prorektorem, a następnie rektorem liceum ewangelickiego w [[Bańska Bystrzyca|Bańskiej Bystrzycy]] i kaznodzieją w słowackim kościele ewangelickim w tym mieście. W 1714 r. przeniósł się do [[Bratysława|Bratysławy]], gdzie do [[1719]] r. pełnił funkcję rektora liceum ewangelickiego. W 1719 r. został powołany na proboszcza niemieckiego kościoła ewangelickiego w Bratysławie, którą to funkcjefunkcję pełnił do [[1748]] r.
 
Poza działalnością duszpasterską i [[Teologia|teologią]] zajmował się wieloma dziedzinami nauki: historią, geografią, [[Etnografia|etnografią]], [[Językoznawstwo|językoznawstwem]], [[Pedagogika|pedagogiką]] i in. Był autorem wielu prac naukowych, kompendiów i podręczników szkolnych. Pisał jeszcze przeważnie po [[Łacina|łacinie]], ale wiele prac opublikował również w językach niemieckim, węgierskim, słowackim a nawet czeskim.
 
Jego najważniejszym dziełem jest nie ukończonanieukończona ''Notitia Hungariae novae historico geografica'' (Viennae 1735-17421735–1742, tom 1-41–4). Opisał w nim większość [[komitat]]ów ówczesnych Węgier, w tym także te obejmujące część dzisiejszej Słowacji. M.in. w dziele tym znalazł się opis [[Liptów|Liptowa]], a w tym także najstarszy w ogóle drukowany opis [[Tatry|Tatr]] Liptowskich.
 
== Bibliografia ==
# [[Zofia Radwańska-Paryska]], [[Witold Henryk Paryski]]: ''Bel Matej'', w: ''[[Wielka encyklopedia tatrzańska]]'', Poronin 1995;
# zbior.: ''Bel Matej'', w: "''Encyklopédia Slovenských Spisovateľov"'', t. 1, Bratislava 1984;
 
{{DEFAULTSORT:Bel, Matej}}