Stanisław Witkiewicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Malarstwo: drobne techniczne
ToSter (dyskusja | edycje)
WP:SK, usunięcie nadmiarowych linków do dat, drobne redakcyjne
Linia 7:
|Data i miejsce śmierci = [[5 września]] [[1915]]<br />[[Lovran]]
|Narodowość = [[Polacy|polska]]
|Dziedzina sztuki = [[malarstwo]]<br />[[architektura]]<br />[[literatura piękna]]
|Styl = [[impresjonizm]]<br />[[realizm (malarstwo)|realizm]]<br />[[styl zakopiański]]
|Ważne dzieła =''Na przełęczy''
|Muzeum artysty =
Linia 19:
 
== Życiorys ==
Studiował na [[Akademia Sztuk Pięknych w Petersburgu|Akademii Sztuk Pięknych]] w [[Petersburg]]u (1869-18711869–1871) i [[Akademia Sztuk Pięknych w Monachium|Monachium]] (1872-18751872–1875). Po powrocie do kraju rozpoczął współpracę z tygodnikiem „[[Wędrowiec (czasopismo)|Wędrowiec]]” oraz zajmował się krytyką artystyczną, tworząc jej nowoczesne podstawy.
 
W [[1890]] osiadł w [[Zakopane]]m, gdzie zafascynowany tamtejszą sztuką ludową stworzył teorię [[styl zakopiański|stylu zakopiańskiego]], projektując architekturę i wnętrza zakopiańskich willi, m.in.:
* [[Willa Koliba|''Koliba'']], projekt 1891-18921891–1892, rok budowy 1892-18921892–1892, inwestor Zygmunt Gnatowski, budorze (inaczej budarze): Maciej Gąsienica, Staszek Bobak, [[Klemens Bachleda|Klimek Bachleda]], Jasiek Stachoń,
* [[Willa Pod Jedlami|''Dom pod Jedlami'']], rok budowy 1897, inwestor [[Jan Gwalbert Pawlikowski]], budorze: Zapotoczny i Obrochta,
* ''Pepita'' (później ''Łada''), rok budowy 1893-18941893–1894, inwestor Bronisław Chrostowski, willa spłonęła 15 stycznia 1928,
* ''Korwinówka'' (obecnie ''Oksza''), rok budowy 1895-18961895–1896, inwestorzy Bronisław i Wincenty Kossakowski, budorze Wojciech Roj i Jan Obrochta, obecnie własność Muzeum Tatrzańskiego,
* ''Zofiówka'', rok budowy 1895-18961895–1896, inwestor Stanisław ''Sas''„Sas” Doliński, budorz Jan Obrochta, spłonęła w 1946. i innych.
Był projektantem [[Kaplica Najświętszego Serca Jezusa w Jaszczurówce|kaplicy Najświętszego Serca Jezusowego w Jaszczurówce]] (obecnie dzielnica Zakopanego), rok budowy 1904, inwestor Witold Uznański, budorze: Szymek Lasak z Zrebu, Stanisław i Tomasz Bobakowie, Maciej Stoch, Kierownik budowy: inż. Aurelian Blachy.

Stworzony przez niego styl opisał w publikacjach ''Styl zakopiański. Zeszyt I. Pokój jadalny'' (wyd. 1904) oraz ''Styl zakopiański. Zeszyt II. Ciesielstwo'' rok (wyd. 1910).
 
Za swą działalność na rzecz miasta został mianowany honorowym obywatelem Zakopanego.
 
Autor książki ''Na przełęczy'' ([[1891]]), nazywanej ''Ewangelią Tatr'', książkę w 1904 roku opatrzył nowym wstępem.
 
Zmarł na [[gruźlica człowieka|gruźlicę]] 5 września 1915 w Lovranie[[Lovran]]ie (półwysep [[Istria]], obecnie Chorwacja). Trumnę z jego zwłokami przez ogarniętą wojną Europę przewiozła [[Maria Dembowska (kolekcjonerka sztuki)|Maria Dembowska]]. Dotarła ona do Zakopanego 13 września 1915. 14 września trumna została wystawiona w kaplicy cmentarnej przy ulicy Nowotarskiej. Pogrzeb, w którym poza licznie zgromadzonymi góralami i przewodnikami tatrzańskimi uczestniczyli między innymi: [[Stefan Żeromski]], [[Jan Kasprowicz]], [[Leon Wyczółkowski]], [[Ludwik Solski]], [[Jan Rembowski]], [[Jan Skotnicki]], i [[Teodor Axentowicz]], odbył się 17 września 1915 r. St.Stanisław Witkiewicz został pochowany na starym zakopiańskim cmentarzu na [[Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku|''starym zakopiańskim cmentarzu na Pęksowym Brzyzku'']].
 
Zmarł na [[gruźlica człowieka|gruźlicę]] 5 września 1915 w Lovranie (półwysep [[Istria]], obecnie Chorwacja). Trumnę z jego zwłokami przez ogarniętą wojną Europę przewiozła [[Maria Dembowska (kolekcjonerka sztuki)|Maria Dembowska]]. Dotarła ona do Zakopanego 13 września 1915. 14 września trumna została wystawiona w kaplicy cmentarnej przy ulicy Nowotarskiej. Pogrzeb, w którym poza licznie zgromadzonymi góralami i przewodnikami tatrzańskimi uczestniczyli między innymi: [[Stefan Żeromski]], [[Jan Kasprowicz]], [[Leon Wyczółkowski]], [[Ludwik Solski]], [[Jan Rembowski]], [[Jan Skotnicki]], [[Teodor Axentowicz]], odbył się 17 września 1915 r. St. Witkiewicz został pochowany na starym zakopiańskim cmentarzu na [[Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku|''Pęksowym Brzyzku'']].
<br />
Odznaczony pośmiertnie (1930) [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyżem Niepodległości]]<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP19303000423 M.P. 1930 nr 300 poz. 423]</ref>.
 
Linia 36 ⟶ 44:
== Malarstwo ==
[[Plik:Witkiewicz 3.jpg|mały|Witkiewicz z synem, ok. 1893]]
[[Plik:B Prus.png|mały|upright|Stanisław Witkiewicz, ''Portret Bolesława Prusa'']]
W malarstwie był teoretykiem realizmu, w praktyce malując przede wszystkim pejzaże tatrzańskie i sceny z [[powstanie styczniowe|powstania 1863styczniowego]].
 
Autor wielu [[Impresjonizm|impresjonistycznych]] obrazów, m.in. :
* ''[[Trójka Syberyjska - Na Uralu]]'', 1876,
* ''Czarny Staw – kurniawa'',
* ''Wiatr halny'',
* ''Zachód słońca na morzu'',
* ''Mgła wiosenna'',
* ''Zima w Tatrach -Pejzaż zimowy w Tatrach'', 1907 - 19081907–1908,
* ''Gniazdo zimy'', 1907 - 19081907–1908,
* ''Owce we mgle'',
* ''[[Portret Maksymiliana Gierymskiego]]'', ok. 1872. ,
* ''[[Dwór w Urdominie]]'', 1873, olej na płótnie. 26 x &nbsp;×&nbsp;39,5 &nbsp;cm,
* ''[[Oficyna w Urdominie]]'', 1873, olej na płótnie. 39 x &nbsp;×&nbsp;32 &nbsp;cm. Muzeum Podlaskie, Białystok.,
* ''[[Na pastwisku]]'', 1875, olej na płótnie. 82 x &nbsp;×&nbsp;122,5 &nbsp;cm.Muzeum Narodowe, Warszawa,
* ''[[Orka (obraz Witkiewicza)|Orka]]'', 1875, olej na płótnie. 101 x &nbsp;×&nbsp;174,5 &nbsp;cm. Muzeum Sztuki, Łódź. ,
* ''[[Postój pod skałami]]'', ok. 1876, tempera, papier. 30 x &nbsp;×&nbsp;45 &nbsp;cm. Muzeum Narodowe, Kraków.,
* ''[[Wąskie wrota]]'', 1877, olej na płótnie. 46 x &nbsp;×&nbsp;82 &nbsp;cm. Muzeum Narodowe, Warszawa.,
* ''[[Młynek (obraz Witkiewicza)|Młynek]]'', 1877, olej na płótnie. 53,5 x &nbsp;×&nbsp;33,5 &nbsp;cm.,
* ''[[Pogrzeb na wsi]]'', 1878, olej na płótnie. 62,5 x &nbsp;×&nbsp;116,5 &nbsp;cm. Muzeum Narodowe, Warszawa.,
* ''[[Ranny powstaniec]]'', 1881, olej na płótnie. 59,5 x &nbsp;×&nbsp;117 &nbsp;cm. Muzeum Narodowe, Warszawa. ,
* ''[[Powstaniec zabity]]'', 1882, olej. 42 x &nbsp;×&nbsp;63 &nbsp;cm. ,
* ''[[Na jarmarku]]'', 1882, olej na płótnie. 77 x &nbsp;×&nbsp;62 &nbsp;cm. Bank Rozwoju Eksportu SA.,
* ''[[Widok Bałtyku pod Połągą]]'', 1885, olej na płótnie. 76 x &nbsp;×&nbsp;120 &nbsp;cm. Muzeum Narodowe, Warszawa. ,
* ''[[Zachód słońca na morzu]]'', 1887, olej na płótnie. 33 x &nbsp;×&nbsp;43 &nbsp;cm. Muzeum Narodowe, Kraków.,
* ''[[Powrót z połowu]]'', olej na płótnie. 47 x &nbsp;×&nbsp;69 &nbsp;cm. Muzeum Sztuki, Łódź.,
* ''[[Morze z łódeczką]]'', Ołówekołówek, gwasz, deska. 13,7 x &nbsp;×&nbsp;20,3 &nbsp;cm. Muzeum Narodowe, Kraków.
 
== Zobacz też ==
* [[Projekty architektoniczne Stanisława Witkiewicza]]
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* ''Stanisława Witkiewicza styl zakopiański'', Teresa Jabłońska, wydawnictwo BOSZ, 2008, ISBN 978-83-7576-029-3.
 
== Linki zewnętrzne ==
* {{culture|pl|os_witkiewicz_stanislaw}}
* [[1885]] [http://kpbc.umk.pl/publication/1041 ''Mickiewicz jako kolorysta'', Warszawa 1947.]
{{Przypisy}}
 
{{DEFAULTSORT:Witkiewicz, Stanisław}}