Polihistor: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m integracja szablonów do szablonu dopracować
m interpunkcja
Linia 1:
[[Plik:Leonardo self.jpg|200px|thumb|Autoportret Leonarda da Vinci – jednego z najsłynniejszych polihistorów.]]
'''Polihistor''' lub '''polimat'''<ref>[http://www.slownik-online.pl/kopalinski/E48D0393AE707EFBC1256580000EAA3C.php Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego, hasło ''polihistor'']</ref> – osoba posiadająca rozległą wiedzę z wielu różnych dziedzin, encyklopedysta<ref>{{Cytuj książkę |tytuł= Mały słownik języka polskiego|strony=595}}</ref>. Termin ''polyhistor'' pojawia się po raz pierwszy w wersji łacińskiej u [[Swetoniusz]]a. Wywodzi się z greckiego złożenia ''πολυίστωρ'' oznaczającego człowieka "wiele„wiele wiedzącego"wiedzącego” względnie "bardzo„bardzo uczonego"uczonego”. Poszczególne człony terminu oznaczają: ''πολυ'' (poly) – " wiele"„wiele” i ''ίστωρ'' (hístōr) – "wiedzący„wiedzący, uczony, sędzia"sędzia”<ref>{{Cytuj książkę |tytuł= Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych|strony=308 i 594}} {{Cytuj książkę |tytuł= Słownik wyrazów obcych PWN|strony=740}}</ref>. Od terminu "polihistor"„polihistor” zostało utworzone pojęcie "polihistoria"„polihistoria” oznaczające zbiór wiadomości z różnych dziedzin<ref>{{Cytuj książkę |tytuł= Słownik wyrazów obcych PWN|strony=740}}</ref>.
 
Pokrewnym terminowi "polihistor"„polihistor” jest określenie "człowiek„człowiek renesansu"renesansu”. Według słów [[Leon Battista Alberti|Leona Battisty Albertiego]], jest to "człowiek„człowiek, który potrafi dokonać wszystkiego, na co przyjdzie mu ochota"ochota”. Synonimem tego terminu może być również słowo „omnibus”<ref>[http://www.slownik-online.pl/kopalinski/12628B9296D75114C125659E004C23C9.php Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego, hasło ''omnibus'']</ref>.
 
== Polihistorzy w poszczególnych epokach ==
=== Starożytność ===
W starożytnej Europie pierwszymi polihistorami byli [[Grecja|Grecy]]. Później, wraz z podbojami [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskiego]], powstały nowe ośrodki naukowe poza Grecją. Podbój wschodniej części basenu Morza Śródziemnego przez Rzymian sprawił, że osiągnięcia naukowe Greków przeniknęły do Italii. W I połowie I wieku p.n.e. działał w [[Rzym]]ie grecki jeniec Aleksander, ze względu na rozległość swych zainteresowań, nazwany "Polihistorem"„Polihistorem”.
 
* [[Arystoteles]] (384–322 p.n.e.) – filozof, zajmujący się również przyrodoznawstwem, estetyką, historią ustrojów politycznych, ekonomiką, polityką, poetyką, logiką formalną<ref>{{Cytuj książkę |tytuł= Mała encyklopedia kultury antycznej|strony=86}}</ref>
Linia 36:
 
=== Czasy nowożytne ===
XV wiek we Włoszech przyniósł nowy typ polihistora, łączącego znajomość nauk matematycznych i technicznych z biegłością w zakresie sztuk plastycznych. Wówczas też narodziło się pojęcie "Człowieka„Człowieka renesansu"renesansu”, oznaczające uczonego o wszechstronnej wiedzy i wielu talentach.
 
* [[Leon Battista Alberti]] (1404–1472) – malarz, poeta, filozof, kartograf, muzyk i architekt