Jurgów: Różnice pomiędzy wersjami

Do czasu wejścia Polski do strefy [[Układ z Schengen|Schengen]] w Jurgowie działało całodobowe [[Przejścia graniczne Polski|przejście graniczne]] na [[Słowacja|Słowację]] w ciągu [[droga krajowa nr 49 (Polska)|drogi krajowej nr 49]] (dla pojazdów o masie do 7,5 tony). Znajduje się tutaj szkoła podstawowa i jedyne w [[gmina|gminie]] [[Bukowina Tatrzańska|''Bukowina Tatrzańska'']] przedszkole [[samorząd]]owe.

 

[[Plik:Bialka river near Jurgow.jpg|thumb|245px|Białka pod Jurgowem]]

Miejscowość znajduje się na [[Pogórze Spiskie|Pogórzu Spiskim]] na prawym brzegu [[Białka (dopływ Dunajca)|Białki]]. Zajmuje jej dno oraz zbocza wzniesień: [[Średni Wierch]] (881 m), [[Bryjów Wierch]] (942, 999 m<ref>[http://z-ne.pl/t,haslo,2954.html Wielka Internetowa encyklopedia Górska: Magura Spiska].</ref>) i [[Górków Wierch]] (985 m). Odległości do ważniejszych miejscowości: [[Białka Tatrzańska]] – 6&nbsp;km, [[Łapsze Niżne]] – 15&nbsp;km, [[Bukowina Tatrzańska]] – 3&nbsp;km, [[Zakopane]] – 19&nbsp;km, [[Nowy Targ]] – 19&nbsp;km, [[Poprad (miasto)|Poprad]] – 47&nbsp;km, [[Kraków]] – 100&nbsp;km.

Położenie Jurgowa zapewnia panoramy widokowe na [[Tatry]], [[Tatry Wysokie]] i [[Tatry Bielskie|Bielskie]].

 

Położenie wsi, surowy klimat, niekorzystny dla uprawy roślin sprawiało, że rolnictwo tu się nie rozwinęło. Podstawę gospodarki stanowiło pasterstwo. Uprawiano także tkactwo. W XIX wieku zaczęto gospodarczo wykorzystywać siłę wody. Wykopano w tym celu przebiegający bliżej wsi kanał Przykopa, odnogę rzeki [[Białka]]. Nad nim stanęły w sumie trzy młyny, tartak i [[folusz (budynek)|folusz]]. W 1937 roku zbudowano także niewielką elektrownię wodną. Z obiektów tych obecnie działa jedynie tartak.

 

Obecnie największą rolę odgrywa turystyka. Część mieszkańców tradycyjnie okresowo pracuje na Słowacji przy wyrębie.

 

Miejscowość została założona w 1546 roku na [[prawo wołoskie|prawie wołoskim]] w dobrach klucza zamku niedzickiego. W tym czasie całe [[Zamagurze]], w którego obrębie jest położona, należało do [[państwo niedzickie|państwa niedzickiego]], stanowiącego część [[I Królestwo Węgier|Królestwa Węgier]]. Właścicielem tego państwa był [[Olbracht Łaski]]. Według legendy zasadźcą wsi, a zarazem jej pierwszym sołtysem był zbójnik Jurko, od którego pochodzi nazwa miejscowości, a który wraz ze swoją dwunastoosobową drużyną przybył tu z migracją podkarpacką. W dokumentach z lat 1589-1595 dotyczących sprzedaży klucza dunajeckiego przez Olbrachta Łaskiego na rzecz [[György Horváth (magnat)|György Horvátha]] wieś wspomniana jest tam pod węgierską nazwą ''Gyurgow''<ref name=Figiel>{{Cytuj książkę |nazwisko=Figiel |imię=Stanisław |tytuł=Polski Spisz |wydawca=PTTK „Kraj” |miejsce=Warszawa |rok=1999 |isbn=83-7005- 396-3}}</ref>.

 

[[Plik:Kosciol Jurgow 2007.jpg|thumb|245px|Brama kościoła w Jurgowie]]

 

Miejscowość zamieszkiwana jest przez ludność przeważnie dwujęzyczną, większość mieszkańców mówi po polsku i słowacku (niedzielne Msze Św. w lokalnym kościele odprawiane są w języku polskim i słowackim. Liczne są również wpływy węgierskie w lokalnej gwarze spiskiej.

 

[[Plik:Stacja Narciarska Jurgów - dolna stacja wyciągu.JPG|thumb|245px|Dolna stacja wyciągu krzesełkowego]]

 

Na południe od Jurgowa znajduje się [[Stacja Narciarska Jurgów]] oferująca narciarzom ponad 4 km [[Trasa narciarska|tras zjazdowych]] o różnym [[Skala trudności tras narciarskich|stopniu trudności]]. Ponadto w ofercie stacji są narciarskie trasy biegowe, planowana jest budowa tras do indywidualnego zjazdu rowerem na czas ([[downhill]]). Trasa zjazdu będzie miała długości około 2000 m. Będzie uzbrojona w mega hopy, odcinki techniczne, drewniane i ziemne bandy

 

Górska rzeka [[Białka (dopływ Dunajca)|Białka]] nadaje się do uprawiania [[sporty ekstremalne|sportów ekstremalnych]] m.in. [[Kajakarstwo|kajakarstwa górskiego]] i spływów pontonowych. Okoliczne wzgórza wykorzystywane są przez [[paralotniarstwo|paralotniarzy]].

 

[[Plik:Church in Jurgow.jpg|thumb|245px|Drewniany kościół]]

W miejscowości znajdują się trzy obiekty leżące na [[Szlak Architektury Drewnianej|Szlaku Architektury Drewnianej]]: kościół, zagroda i szałasy.

* Naprzeciwko Zagrody Sołtysów znajduje się dawna ''remiza strażacka''. Niewielka budowla z 1943 r., zbudowana za czasów [[Pierwsza Republika Słowacka|Republiki Słowackiej]] i zaopatrzona w słowackie napisy, brana jest często przez przybyszów za kaplicę. Obecnie budynek wykorzystywany jest na małe wystawy.

 

{{Duża grafika|Pogórze Bukowińskie MS1.1.JPG|750px|Górna część wsi przy granicy słowackiej}}

{{Duża grafika|Jurgów 1.jpg|750px|Wieczorny widok z okolic Jurgowa na Tatry}}

 

* {{cytuj książkę |nazwisko = Ciągwa| imię = Józef| tytuł = Dzieje i współczesność Jurgowa 1546-1996| wydawca = Towarzystwo Słowaków w Polsce| miejsce = Kraków| rok = 1996| isbn = 83-902502-7-6}}

* {{cytuj książkę |nazwisko = Górka| imię = Maciej| nazwisko2 = Skrzypaszek | imię2 = Igor | tytuł = Dzieje Orkiestry Dętej z Jurgowa| wydawca = Zarząd Ochotniczej Straży Pożarnej w Jurgowie| miejsce = Jurgów| rok = 2011| strony = | isbn = 978-83-60306-70-3}}

* {{cytuj książkę |autor = ks. Zbigniew Pytel| autor2 = ks. Mariusz Susek| tytuł = Drewniane Świątynie Archidiecezji Krakowskiej}}

 

* [http://www.gmina.bukowinatatrzanska.pl/?strona,menu,pol,glowna,0,0,1408,jurgOw,ant.html Jurgów na stronie gminy Bukowina Tatrzańska]

* [http://www.jurgow.pl Strona wsi]