Mitanni: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków
Linia 15:
Po zjednoczeniu [[Egipt]]u [[faraon]]owie przystąpili do poszerzania jego granic. [[Totmes I]] podbił [[Palestyna|Palestynę]] oraz ziemie położone dalej na północ, łączące Egipt z Lewantem, aż do granic obszaru zwanego [[Kizzuwatna]]. Na drodze Egiptowi stanęło odrodzone państwo Mitanni (w [[XV wiek p.n.e.|1480 roku p.n.e.]] było już zjednoczone pod wodzą króla [[Barattarna|Parattarny]]), które następnie w latach 1450-1350 p.n.e. osiągnęło szczyt swojej potęgi i zasięgu terytorialnego. Władcą obszaru najechanego przez Egipcjan był król [[Idrimi]] – wasal Parattarny. Najprawdopodobniej najazd egipskich wojsk spowodował ucieczkę króla Idrimiego z jego rodzinnego Aleppo, opisaną na inskrypcji znalezionej w [[Alalach]]. Dopiero po latach tułaczki Idrimi osiadł w Alalach, zostając tam królem z nadania Parattarny. Za panowania [[Totmes IV|Totmesa IV]] (1397-1388 p.n.e.) Mitanni i Egipt nawiązały sojusz, utwierdzony przez królewskie małżeństwa. Dalsze dzieje Mitanni łączą się dość ściśle z dziejami Egiptu. By zacieśnić wzajemne stosunki często zawierano małżeństwa między królewskimi rodami. Wiadomo na przykład, że faraon aż siedem razy prosił [[Artatama I|Artatamę I]] o rękę jego córki, nim ten odpowiedział. W [[XIV wiek p.n.e.|1381 roku p.n.e.]] świętowano zaślubiny [[Amenhotep III|Amenhotepa III]] z [[Giluhepa|Giluhepą]] – córką [[Szuttarna II|Szuttarny II]], syna Artatamy I. Potem wyszła za niego również [[Taduhepa]]. Jej ojciec [[Tuszratta]] (syn Szuttarny) chciał, by faraon w zamian za nią przysłał mu posąg córki odlany ze złota – dla złagodzenia tęsknoty. Gdy panowanie w Egipcie rozpoczął [[Echnaton]], [[Taduhepa]] przeszła do jego haremu.
 
Koniec potęgi Mitanni nastąpił, gdy [[Artatama II]] (zapewne brat Tuszratty) nie zgodził się, by [[Tuszratta]] zajmował dłużej tron (objęty zresztą po niewyjaśnionej śmierci ich brata [[ArtaszumarArtaszumara|Artaszumary]]a). Był jednak zbyt słaby, by móc zdziałać cokolwiek przeciwko władcy. Sprzymierzył się zatem z Hetytami oraz Asyryjczykami. Egipt po śmierci Echnatona był zajęty sprawami wewnętrznymi, a władca [[Babilon]]u ożenił się z córką króla Hetytów. Pozbawiony wsparcia [[Tuszratta]] został zamordowany. W wyniku skomplikowanych sporów o władzę między potomkami Tuszratty i Artatamy II Mitanni uległo podzieleniu pomiędzy Asyryjczyków i Hetytów ok. 1350 r. p.n.e. Asyryjska część Mitanni, znana w tekstach pod nazwą [[Hanigalbat]], zachowała częściową niezależność. Po powstaniu, które miało miejsce około 1270 p.n.e., księstwo Hanigalbat nad Chaburem zostało podbite przez [[Salmanasar I|Salmanasara I]] i zamienione w prowincję Asyrii.
 
== Władcy Mitanni ==