Wikipedia

Tatarzy w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Linia 20:
Tatarzy osiedlali się w [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkim Księstwie Litewskim]] od końca [[XIV wiek]]u, głównie w okolicach [[Wilno|Wilna]], [[Troki|Trok]], [[Grodno|Grodna]] i [[Kowno|Kowna]], a od [[XVII wiek]]u także w [[Korona Królestwa Polskiego|Koronie]], gł. na [[Wołyń|Wołyniu]] i [[Podole|Podolu]], a u schyłku wieku na [[Suwalszczyzna|Suwalszczyźnie]]. Nazywano ich '''Lipkami''' lub '''Muślimami'''. Nazwa ''Lipki'' pochodziła od tureckiej nazwy Litwy.
 
Najczęściej byli to uchodźcy polityczni należący do starszyzny tatarskiej [[Złota Orda|Złotej Ordy]] i [[KrymPółwysep Krymski|Krymu]]u, przyjmowani szczególnie chętnie przez księcia [[Witold Kiejstutowicz|Witolda]] i osadzani na ziemi jako ludność zobowiązana do służby wojskowej (na ogół w odrębnych [[Jazda tatarska|chorągwiach tatarskich]]). Takim zbiegiem szukającym schronienia u Witolda był chan Złotej Ordy, [[Tochtamysz]], który uciekł na Litwę przed swoim przeciwnikiem w [[1395]] roku. W wyniku wypraw Witolda na [[Półwysep Krymski|Krym]] na Litwie osiedlono wielu Tatarów, sojuszników i jeńców, którzy zamieszkali wokół [[Troki|Trok]] oraz nad rzeką [[Waka (rzeka)|Waką]]. W [[1409]] roku na Litwę uciekli z wojskiem synowie [[Tochtamysz]]a prowadzeni przez [[Dżalal ad-Din]]a, który walczył u boku Witolda pod [[Bitwa pod Grunwaldem|Grunwaldem]]. W wojnie z Krzyżakami w [[1414]] roku brał udział tatarski oddział [[Betsub-ułan]]a, młodszego syna [[Tochtamysz]]a. W latach 30. XV w. emigracja tatarska przeżywała swoje apogeum. Tatarzy osiedlani byli w okolicach Trok, Wilna, Kowna, Lidy, Krewy, Nowogródka i Grodna. Osadnictwo zwiększali tatarscy jeńcy wojenni, którzy przez kolejnych władców osadzani byli we wsiach tatarskich na Litwie. Ostatnie grupy emigrantów politycznych z Tatarszczyzny przybyły do Wielkiego Księstwa na początku [[XVI wiek]]u.
 
Otrzymywane przez Tatarów hospodarskich, czyli pochodzących z arystokracji tatarskiej, liczne przywileje zapewniły im zachowanie pewnej autonomii i muzułmańskiej religii, rody (np. Glińscy, Szyryńscy, Barancewicze) otrzymywały herby i nadania ziemskie w zamian za służbę wojskową. Wraz ze starszyzną przybywali na Litwę tzw. Tatarzy-kozacy nie należący do rodów arystokratycznych, którzy parali się rolnictwem. Obie grupy otrzymały przywileje od Zygmunta II Augusta w latach [[1561]] i [[1568]], Stefana Batorego w [[1576]] roku, Zygmunta III Wazy w [[1609]] roku i Władysława IV w [[1634]] roku. Kolejną grupą społeczną byli płacący [[Podatek pogłówny|pogłówne]] tzw. Tatarzy miejscy, osiedleni na przedmieściach miast, których nie obejmowały królewskie i sejmowe przywileje. Według obliczeń historyków w XVI wieku ziemie Wielkiego Księstwa zamieszkiwało 3000-4000 Tatarów. Na przełomie XV i XVI wieku w wojsku polsko-litewskim pojawiły się pierwsze [[Rota (oddział)|roty]] tatarskie. W wyniku wojen z Moskwą część Tatarów przeniosła się do dóbr magnackich na Ukrainie.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Tatarzy_w_Polsce”