Finanse publiczne: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
wikiekonomia |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 3:
Środki te pochodzą głównie z [[Danina publiczna|danin publicznych]], majątku publicznego oraz z przychodów zwrotnych, czyli [[Kredyt bankowy|kredytów]], [[Umowa pożyczki|pożyczek]] i [[Emisja papierów wartościowych|emisji papierów wartościowych]]. Przedmiotem finansów publicznych są zjawiska, procesy i instytucje publiczne oraz prawne związane z powstawaniem i rozdysponowaniem pieniężnych środków publicznych zapewniających funkcjonowanie [[Sektor publiczny|sektora publicznego]]. Podmiotami finansów publicznych są przede wszystkim [[parlament]], [[Rząd (prawo)|rząd]] i jego [[Centralny organ administracji|organy centralne]] oraz jednostki samorządu terytorialnego. Ze środków publicznych realizowane są cele i zadania publiczne. Finanse publiczne dzielą się na finanse państwa, finanse jednostek samorządu terytorialnego oraz finanse systemu ubezpieczeń społecznych.
==
Realizacji funkcji państwa, jakimi są: osiąganie efektywności gospodarczej polegającej na efektywnej alokacji oraz dystrybucji dochodów, realizacja [[Sprawiedliwość|sprawiedliwości społecznej]], osiąganie stabilności gospodarczej, służą następujące funkcje finansów publicznych:▼
# alokacyjna – państwo oddziałuje na [[Alokacja zasobów|alokację zasobów]] w gospodarce w celu osiągnięcia efektywności gospodarowania. Polega to na alokacji części zasobów pomiędzy zadania publiczne i społeczne. Dotyczy w szczególności finansowania [[Dobra publiczne|dóbr publicznych]] (jak np. [[obrona narodowa]], [[bezpieczeństwo publiczne]]) oraz dóbr istotnych społecznie, do których dostęp na zasadach rynkowych byłby ograniczony (np. [[oświata]], [[Opieka zdrowotna|ochrona zdrowia]]),▼
# redystrybucyjna – państwo wpływa na podział dochodu lub dóbr wyprodukowanych przez całe społeczeństwo między jego członków w celu osiągania sprawiedliwości społecznej. Odbywa się to m.in. poprzez wyższe obciążenia podatkowe grup bogatszych i wspieranie grup biedniejszych w różnych przekrojach, np. wspieranie wybranych grup społecznych, wspieranie regionów mniej rozwiniętych,▼
# stabilizacyjna, która polega na łagodzeniu negatywnych skutków zmian koniunktury gospodarczej oraz zmniejszaniu wahań koniunkturalnych za pomocą narzędzi polityki fiskalnej.
== Finanse publiczne w Polsce ==
=== Podstawy prawne ===
Podstawy prawne finansów publicznych w Polsce są rozproszone. Część regulacji znajduje się w rozdziale X [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucji RP]]. Finanse publiczne są regulowane przez kilkanaście ustaw i kilkadziesiąt rozporządzeń wydanych na ich podstawie. Najważniejsza jest [[ustawa o finansach publicznych]].
=== Zakres sektora finansów publicznych w Polsce ===
Zgodnie z ustawą o finansach publicznych do sektora finansów publicznych zalicza się:
# organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały,
# jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki,
# [[Jednostka budżetowa|jednostki budżetowe]],
# samorządowe zakłady budżetowe,
Linia 21 ⟶ 28:
# [[Polska Akademia Nauk]] i tworzone przez nią jednostki organizacyjne,
# państwowe i samorządowe [[Instytucja kultury|instytucje kultury]] oraz państwowe [[Instytucja filmowa|instytucje filmowe]],
# inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem [[Przedsiębiorstwo|przedsiębiorstw]], [[Jednostka badawczo-rozwojowa|jednostek badawczo-rozwojowych]], [[
▲Realizacji funkcji państwa, jakimi są: osiąganie efektywności gospodarczej polegającej na efektywnej alokacji oraz dystrybucji dochodów, realizacja [[Sprawiedliwość|sprawiedliwości społecznej]], osiąganie stabilności gospodarczej, służą następujące funkcje finansów publicznych:
▲# alokacyjna – państwo oddziałuje na [[Alokacja zasobów|alokację zasobów]] w gospodarce w celu osiągnięcia efektywności gospodarowania. Polega to na alokacji części zasobów pomiędzy zadania publiczne i społeczne. Dotyczy w szczególności finansowania [[Dobra publiczne|dóbr publicznych]] (jak np. [[obrona narodowa]], [[bezpieczeństwo publiczne]]) oraz dóbr istotnych społecznie, do których dostęp na zasadach rynkowych byłby ograniczony (np. [[oświata]], [[Opieka zdrowotna|ochrona zdrowia]]),
▲# redystrybucyjna – państwo wpływa na podział dochodu lub dóbr wyprodukowanych przez całe społeczeństwo między jego członków w celu osiągania sprawiedliwości społecznej. Odbywa się to m.in. poprzez wyższe obciążenia podatkowe grup bogatszych i wspieranie grup biedniejszych w różnych przekrojach, np. wspieranie wybranych grup społecznych, wspieranie regionów mniej rozwiniętych,
▲# stabilizacyjna, która polega na łagodzeniu negatywnych skutków zmian koniunktury gospodarczej oraz zmniejszaniu wahań koniunkturalnych za pomocą narzędzi polityki fiskalnej.
== Zobacz też ==
| |||