Nowogród Wielki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Zobacz też: link |
→Historia: popr. podział na sekcje; dod. linki |
||
Linia 29:
== Historia ==
{{Osobny artykuł|Ruś Nowogrodzka}}
Według kroniki [[Nestor (kronikarz)|Nestora]] Nowogród został zbudowany przez [[Słowianie|słowiańskie]] plemię [[Słowienie|Słowienów]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Váňa|imię = Zdeněk|tytuł = Świat dawnych Słowian| inni = Antoni Kroh (tłum.)| wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy| miejsce = Warszawa| rok = 1985| isbn = 83-06-01126-0| strony = 142}}</ref>. Według kronikarza zagrożenie ze strony [[Waregowie|Waregów]] skłoniło mieszkańców do oddania się pod opiekę kniazia [[Ruryk]]a, który uczynił miasto stolicą w 862 r. Moment ten jest uważany za początek historii Rusi. W XI w. stłumiono bunt [[poganie|pogański]] inspirowany przez [[wołchw]]ów.
=== Republika Nowogrodzka ===
Do 1169 roku Nowogród Wielki był zależny od [[Wielkie Księstwo Kijowskie|Wielkiego Księstwa Kijowskiego]], od 1169 od [[Wielkie Księstwo Włodzimierskie|Wielkiego Księstwa Włodzimierskiego]]. Po klęsce sił rusko-połowieckich w [[Bitwa nad rzeką Kałką|bitwie nad Kałką]] (1223) [[Batu-chan]] podbił wszystkie ziemie ruskie z wyjątkiem Nowogrodu Wielkiego, który jednak zmuszony był uznać zwierzchność Mongołów i płacić trybut. W XII – XV wieku Nowogród zajął znaczne tereny położone między [[Morze Bałtyckie|Bałtykiem]] a [[Ural]]em a także zachodnią [[Syberia|Syberię]], tzw. ''[[Jugra|Jugrę]]''.▼
{{Osobny artykuł|Republika Nowogrodzka}}
▲Od XII wieku stolica [[Republika Nowogrodzka|Republiki Nowogrodzkiej]] istniejącej na terenach dzisiejszej północno-zachodniej Rosji w latach 1136–1478. Do 1169 roku Nowogród Wielki był zależny od [[Wielkie Księstwo Kijowskie|Wielkiego Księstwa Kijowskiego]], od 1169 od [[Wielkie Księstwo Włodzimierskie|Wielkiego Księstwa Włodzimierskiego]]. Po klęsce sił rusko-połowieckich w [[Bitwa nad rzeką Kałką|bitwie nad Kałką]] (1223) [[Batu-chan]] podbił wszystkie ziemie ruskie z wyjątkiem Nowogrodu Wielkiego, który jednak zmuszony był uznać zwierzchność Mongołów i płacić trybut. W XII – XV wieku Nowogród zajął znaczne tereny położone między [[Morze Bałtyckie|Bałtykiem]] a [[Ural]]em a także zachodnią [[Syberia|Syberię]], tzw. ''[[Jugra|Jugrę]]''.
W okresie panowania [[Mongołowie|mongolskiego]] wodzem dużej rangi i zręcznym politykiem okazał się książę nowogrodzki [[Aleksander Newski]] z rodu [[Rurykowicze|Rurykowiczów]]. W 1236 został wybrany księciem Nowogrodu. W tym czasie na zachodzie coraz większe zagrożenie stwarzał [[Kawalerowie mieczowi|Zakon Kawalerów Mieczowych]], a z północy zaczęli zagrażać [[Historia Szwecji|Szwedzi]]. Aleksander Newski pokonał Szwedów w 1240 roku w [[bitwa nad Newą|bitwie nad Newą]], stąd wziął się jego przydomek. W 1242 na zamarzniętym [[Pejpus|jeziorze]] [[Bitwa na jeziorze Pejpus|Pejpus]] zwyciężył wojska Zakonu Kawalerów Mieczowych i zdobył [[Psków]], co zapobiegło niemieckiej ekspansji na ziemie ruskie. Następnie pokonał najeżdżające Nowogród wojska [[Księstwo Litewskie|litewskie]].
Linia 43 ⟶ 46:
W 1478 roku Nowogród Wielki został podbity przez [[Iwan III Srogi|Iwana III Srogiego]] i wcielony do [[Wielkie Księstwo Moskiewskie|Wielkiego Księstwa Moskiewskiego]]. Miasto za panowania Iwana III cieszyło się specjalnymi przywilejami (podobnie jak [[Gdańsk]] w Polsce).
Za panowania [[Iwan IV Groźny|Iwana IV Groźnego]] wstrzymano przywileje, co doprowadziło do potajemnych pertraktacji rady miejskiej z Litwą. Wywiad Iwana IV się o tym dowiedział, co doprowadziło do ekspedycji karnej przeciw miastu i tzw. „masakry nowogrodzkiej”<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus10/Taube_Kruse/vved.phtml?id=1469 Рогинский М. Г., Иоганн Таубе И Элерт Крузе. Послание Иоганна Таубе и Элерта Крузе, как исторический источник]</ref><ref>[http://window.edu.ru/window/library?p_rid=46997 Коваленко Г.М., Великий Новгород в иностранных сочинениях XV – нач. ХХ века]</ref><ref>[http://his95.narod.ru/doc00/novgorod.htm Генрих Штаден. О походе Ивана IV на Новгород (1570 г.)]</ref><ref>[http://www.pushkinskijdom.ru/Default.aspx?tabid=4564 Павел Высокий-Пчела, Повесть о разгроме Новгорода Иваном Грозным]</ref>.
| |||