Lipa drobnolistna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Linia 1:
{{Takson infobox
|nazwa = Lipa drobnolistna
|obrazek =
|systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2009-12-22 | autor = Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref>
|domena=[[eukarionty]]
Linia 19:
|commons = Category:Tilia cordata
}}
[[Plik:Tilia cordata, Lipa2009.jpg|thumb|Pokrój]]
[[Plik:Lime tree.jpg|thumb|Kwiaty]]
Linia 29 ⟶ 28:
== Morfologia ==
; Pokrój: Duże [[drzewo]] liściaste, osiągające wysokość do 30 m. [[korona drzewa|Korona]] jest regularna – szerokojajowata lub kulista. Na młodych drzewach [[gałąź|gałęzie]] są pod dużym kątem wzniesione do góry, a ich [[kora]] jest gładka i ma szary kolor. Na starych drzewach konary zwisają w dół, a ich kora jest gruba i nieregularna. Cieńsze gałązki są nagie, górą brunatnoczerwone.
; [[Liść|Liście]]: Pod spodem nagie, tylko w kątach nerwów mają pęczki rudych włosów. Po górnej stronie są
; [[Kwiat]]y: Wyrastają pojedynczo lub pęczkami po 2-12, są wzniesione ponad liście. Mają dość długą szypułkę i w dolnej części podługowatą [[podsadka|podsadkę]]. Całe kwiaty mają jasnożółtą barwę i wydzielają intensywny, przyjemny zapach. Ich [[pręcik (botanika)|pręciki]] są zbliżone wielkością do płatków [[korona kwiatu|korony]].
Linia 40 ⟶ 39:
; [[Roślina lecznicza]]<ref name="Olechnowicz">{{cytuj książkę|autor=W. Olechnowicz-Stępień, E. Lamer-Zarawska |tytuł=Rośliny lecznicze stosowane u dzieci |rok=1992 |wydawca=Państwowy Zakław Wydawnictw Lekarskich |miejsce=Warszawa |isbn=8320015944 |strony=261 |wydanie=III poprawione i uzupełnione}}</ref><ref name="Ożarowski">{{cytuj książkę|autor=A. Ożarowski, W. Jaroniewski |tytuł=Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie | rok=1987 |wydawca=Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych |miejsce=Warszawa |isbn=8320204720 |strony=436}}</ref><ref name="Gnozja">{{cytuj książkę|autor=Stanisław Kohlmünzer |tytuł=Farmakognozja: podręcznik dla studentów farmacji |rok=2003 |wydawca=Wydawnictwo Lekarskie PZWL |miejsce=Warszawa |isbn=8320028469 |strony=669 |wydanie=V unowocześnione}}</ref>
* '''[[Surowiec zielarski]]:''' Kwiatostan lipy (''Inflorescentia Tiliae'') syn. kwiat lipowy (''Flos Tiliae''). Surowca dostarczają 2 gatunki lip: drobnolistna i [[Lipa szerokolistna|szerokolistna]]. [[Kwiatostan]] jest barwy żółtawozielonej, złożony zwykle z 2-7 kwiatów o średnicy do 15mm z 5 działkami kielicha oraz płatkami korony<ref name="FP8">{{cytuj książkę|nazwisko=Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne |tytuł=Farmakopea Polska VIII|rok=2008 |wydawca=Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych |miejsce=Warszawa |isbn=978-8388157-53-0 |strony=3491}}</ref>. Zapach aromatyczny, przyjemny i delikatny, smak słaby śluzowato-słodki. Surowiec zawiera jako główne składniki czynne związki [[Flawonoidy|flawonoidowe]] (około 1%), [[Śluz roślinny|śluz]] (około 3%) oraz [[olejek eteryczny]]. Dotychczas poznano ponad 20 związków flawonoidowych występujących w kwiatostanie lipy – są to głównie pochodne [[Glikozydy|glikozydowe]] [[Kwercetyna|kwercetyny]], [[kemferol]]u i [[Akacetyna|akacetyny]]. Na specjalną uwagę zasługuje [[tilirozyd]]. Olejek eteryczny występuje w ilości 0,02-0,05%. W jego skład wchodzi przyjemnie pachnący [[farnezol]] (0,3-5%), kilka [[Związki alifatyczne|węglowodorów alifatycznych]] (do 50%), [[geraniol]], [[eugenol]] oraz inne związki. Pewne znaczenie ma również śluz, z którego podczas hydrolizy powstają [[kwasy uronowe]] (do 40%), metylopentozy (około 12%) i [[heksozy]] (około 50%). Ponadto surowiec zawiera do 2% [[Garbniki roślinne|garbników]] i [[leukoantocyjanidyny]].
* '''Działanie:''' Preparaty wykonane z tego surowca są tradycyjnie używane jako środki napotne w postaci [[napar]]ów szczególnie w lekkich [[Przeziębienie|przeziębieniach]]. Właściwości napotne oraz przeciwzapalne mogą być związane z zawartością wszystkich wymienionych składników (szczególnie flawonoidów i śluzu). W przypadku choroby przebiegającej z [[Gorączka|gorączką]] napary lub [[odwar]]y z kwiatów lipy łagodnie zwiększają wydzielanie potu i poprawiają nieco [[Transpiracja (medycyna)|transpirację]] i [[Perspiracja|perspirację]] skóry. Lipa skutecznie działa napotnie nie tylko po wypiciu naparu, ale także użyta do kąpieli. Działanie to polega częściowo na bezpośrednim pobudzeniu czynności [[Gruczoł potowy|gruczołów potowych]], a także, w pewnym stopniu, na zwiększeniu ich wrażliwości na bodźce przekazywane przez nerwy [[Układ współczulny|układu współczulnego]] [[Układ pokarmowy|przewodu pokarmowego]] i [[Żeński układ płciowy|narządów rodnych kobiet]]. Zmniejszają one nieznacznie napięcie [[Tkanka mięśniowa gładka|mięśni gładkich]], pobudzają w niewielkim stopniu wydzielanie [[Sok żołądkowy|soku żołądkowego]], wzmagają przepływ [[Żółć|żółci]] do [[Dwunastnica|dwunastnicy]], wydalanie [[mocz]]u, wpływają na konsystencję [[Krew|krwi]], obniżają nieznacznie jej lepkość i przeciwdziałają agregacji [[Erytrocyt|krwinek czerwonych]]. Znane są również właściwości lipy jako dobrego środka uspokajającego, który znosi napięcie i nadmierne pobudzenie [[Układ nerwowy człowieka|układu nerwowego]].
* '''Dawkowanie:''' Napar z kwiatów lipy przygotowuje się zalewając 2 szklankami wrzącej wody 1,5 łyżki surowca i 15 minutowe zaparzanie pod przykryciem. Po kolejnych 10min należy napar przecedzić. Pić po ½ szklanki 3 razy dziennie po jedzeniu.
* '''Zbiór i suszenie:''' Do celów leczniczych kwiatostany lipy (z podsadkami) zbiera się podczas kwitnienia pod koniec czerwca lub w lipcu, w czasie suchej pogody. Zbiór jest przeprowadzany z dziko rosnących lub sadzonych drzew. Obcina się szczyty gałązek, a następnie ręcznie obrywa kwiatostany, które suszy się w miejscu zacienionym i przewiewnym w temperaturze do 40 °C.
| |||