Filozofia prawa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa ujedn. i przek., drobne redakcyjne
Linia 16:
 
=== Problem istoty prawa ===
Problem istoty prawa wskazywany jest często jako główne zagadnienie filozofii prawa, odróżniające ją od innych nauk teoretycznoprawnych. Głównym pytaniem stawianym przez filozofów jest "czym prawo jest w istocie", współcześnie sprowadzane do pytania "z jakiego rodzaju bytów składa się prawo i jak te jednostkowe byty składają się na pewną całość nazywaną prawem"<ref name=autonazwa1>{{Cytuj pismo |nazwisko = Alexy|imię = Robert|autor link = Robert Alexy|tytuł = The Nature of Legal Philosophy|czasopismo = Ratio Iuris|wolumin = 17|wydanie = 2|strony = 159}}</ref>. Podstawowy spór jaki się tu wywiązał toczył się między ideą prawa jako normy i ideą prawa jako faktu. Zgodnie z tym pierwszym stanowiskiem prawo jest pewnym [[system prawnyprawa|systemem]] [[norma prawna|norm]], które można badać w sposób [[analityczna teoria prawa|analityczny]] (tak np. [[Hans Kelsen]] czy [[pozytywizm prawniczy|pozytywiści]]). Na odmiennym stanowisku stoją [[realizm prawniczy|realiści]], traktujący prawo jako określony [[fakt społeczny]], który należy badać metodami odpowiednimi do [[nauki społeczne|nauk społecznych]]. Osobne spory toczyły się także wobec kwestii definicyjnych (''czym prawo różni się np. od [[obyczaj]]u'').
 
=== Problem faktyczności prawa ===
Linia 39:
Przedstawicielami klasycznej szkoły prawa natury są: [[Augustyn z Hippony|św. Augustyn]] i [[Tomasz z Akwinu|św. Tomasz z Akwinu]], który stał się prekursorem nurtu chrześcijańskiego w prawie natury. Koncepcja ta odwołuje się do [[tomizm]]u. W [[1879]] papież [[Leon XIII]] wydaje encyklikę "''Aeterni Patris Unigenitus''", w której ogłasza potrzebę powrotu do nauk św. Tomasza. Do neotomistycznej koncepcji prawa natury odwoływała się też Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z [[1948]].
 
W czasach nowożytnych rozwija się teoria umowy społecznej, a następnie koncepcja imperatywu koniecznego Immanuela Kanta. Przedstawicielami nowożytnej szkoły prawa natury są: [[Hugo Grocjusz|Grocjusz]], [[Thomas Hobbes|Hobbes]], [[John Locke|Locke]], [[Baruch Spinoza|Spinoza]], Puffendorf, Leibniz, Wolff, Christian, [[Monteskiusz]], [[Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]], [[Immanuel Kant|Kant]]. Na podstawie ich poglądów powstają teorie prawa naturalnego o zmiennej treści. Odwołują się do koncepcji imperatywu kategorycznego Immanuela Kanta oraz teorii umowy społecznej Hobbes’a i Rousseau. Zaliczają się do nich liczne proceduralne teorie sprawiedliwości i prawa natury.
 
* Neokantyzm – obok prawa pozytywnego istnieje stała, nieokreślona w swojej treści, formalna idea prawa, przesądzająca o słuszności prawa pozytywnego. Głównym przedstawicielem: J. Stammler (nie zgadzał się z twierdzeniem o niezmienności raz nadanego prawa naturalnego).
Linia 48:
{{osobny artykuł|pozytywizm prawniczy}}
Nurt w XIX i XX-wiecznej filozofii prawa, przeciwstawiany prawu naturalnemu. Do podstawowych tez pozytywizmu należą następujące dwie:
* pojęcie prawa sprowadza się do [[normaNorma (aksjologia)|normy]] (reguły);
* nie ma koniecznego związku między [[prawo|prawem]] i [[moralność|moralnością]].
 
Linia 72:
 
== Bibliografia ==
* [[Jerzy Stelmach (filozof prawa)|J.Stelamch Stelamach]], [[Ryszard Sarkowicz|R. Sarkowicz]] ''Filozofia prawa XIX i XX wieku'', Kraków 1999
* [[Jerzy Stelmach (filozof prawa)|J.Stelamch Stelamach]], Brożek B., ''Metody prawnicze'', 2006
* [[Jerzy Stelmach (filozof prawa)|J.Stelamch Stelamach]], [[Ryszard Sarkowicz|R. Sarkowicz]] ''Teoria prawa'', Kraków 1999
 
[[Kategoria:Filozofia prawa|*]]