Żółkiewscy herbu Lubicz: Różnice pomiędzy wersjami

Ród Żółkiewskich wywodził się z [[Mazowsze|Mazowsza]], skąd przed końcem XIV stulecia jako drobni rycerze przybyli na ruską wtedy (w sensie kulturowo-cywilizacyjnym) [[ziemia chełmska|ziemię chełmską]]. W latach 1388-1462 dawne ruskie [[księstwo bełskie]] było lennem polskim rządzonym przez książąt mazowieckich i w tym właśnie okresie rzesze drobnego, mazowieckiego rycerstwa często bardzo ubogiego (a wraz z nimi także grupy ludności pośredniej pomiędzy chłopstwem a rycerzami) podążały w poszukiwaniu poprawy statusu materialnego na ziemię bełską osiedlając się też w sąsiedniej ziemi chełmskiej, świeżo przyłączonej w roku 1387 do Polski i leżącej niejako "po drodze". Gniazdem rodowym Żółkiewskich była wieś [[Żółkiewka-Osada|Żółkiew]] (od 1702 roku Żółkiewka) koło [[Krasnystaw|Krasnegostawu]] położona nad rzeką o podobnej nazwie – Żółkiewką. Od nazwy tej wsi ród wziął swe nazwisko. Tereny te są wzmiankowane w [[traktat graniczny z 1359 roku|traktacie granicznym z roku 1359 pomiędzy ziemią lubelską a księstwem chełmskim]] (należącym wtedy do Litwy). W dokumencie tym nie zostają jeszcze wymienieni Żółkiewscy (czy raczej osoby, które z pewnym prawdopodobieństwem można by z nimi powiązać ponieważ nie używano jeszcze wówczas nazwisk - a jedynie przydomki od miejscowości pochodzenia) chociaż wymieniona jest już wieś Żółkiew.

Pierwsza wzmianka o rodzie Żółkiewskich pochodzi z około roku 1417 i wymienia [[Jakub z Żółkwi|Jakuba z Żółkwi]] jako właściciela ziemskiego spod Krasnegostawu. Potomkami tegoż [[Jakub z Żółkwi|Jakuba]] byli wymieniony pod koniec XV stulecia Jan oraz Stanisław – chorąży chełmski (wzmiankowany w 1491 roku). Aleksander Mikołaj Żółkiewski – kolejna odnotowana źródłowo postać rodu, był w roku 1508 chorążym chełmskim oraz dowódcą pospolitego ruszenia województw ruskiego oraz podolskiego. Jan "Sokół" Żółkiewski – dzierżawca wsi [[Stężyca]] poległ w roku 1515 w [[wojna litewsko-moskiewska 1512-1522|wojnie moskiewskiej]]. Znani są również dwaj Żółkiewscy o imieniu Stanisław z pierwszej połowy XVI wieku: jeden był poborcą podatków w ziemi chełmskiej, bełskiej i lwowskiej (wzmiankowany w 1502 roku) oraz podkomorzym bełskim od 1503 roku, drugi sędzią ziemskim od 1512 roku i podkomorzym bełskim od 1522 roku. Jan Żółkiewski w 1535 roku był chorążym chełmskim i posłem na sejm. Tomasz Żółkiewski w tym samym okresie uczestniczył w wojnie moskiewskiej.