Paracelsus: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Biogram infobox}}
m poprawa linków
Linia 20:
 
== Życie ==
Był synem lekarza Wilhelma Bombasta z [[Hohenheim]]. Uczęszczał do wielu szkół wyższych, w [[Wiedeń|Wiedniu]] i w [[Ferrara|Ferrarze]] zapoznał się z dorobkiem naukowym [[Galen|Klaudiusza Galena]]; już jako student sprzeciwiał się dogmatycznemu schematyzmowi i uczonym autorytetom; mimo to w 1515 roku uzyskał na uniwersytecie w [[Ferrara|Ferrarze]] tytuł doktora.
 
Medyk miejski w [[Bazylea|Bazylei]]. Od 1526 roku profesor [[Uniwersytet Bazylejski|Uniwersytetu Bazylejskiego]], gdzie – wbrew obyczajom – nauczał nie po łacinie, lecz po niemiecku, dając się poznać z krytycyzmu i ciętego języka, wymierzonego we wszystkie ówczesne autorytety. Poglądy oraz skłonności polemiczne Paracelsusa niebawem sprawiły, że pokłócił się on z kolegami po fachu, aptekarzami i rajcami miejskimi. Na początku 1528 roku musiał uciekać z [[Bazylea|Bazylei]] - w ten sposób rozpoczął tułaczkę po miastach południowoniemieckich, szwajcarskich i austriackich. W 1541 roku ponownie trafił do Salzburga i tam umarł w nędzy. Od 1752 roku jego szczątki spoczywają w przedsionku kościoła św. Sebastiana.
 
== Poglądy filozoficzne i wkład w rozwój nauk medycznych ==
Linia 29:
Paracelsus zapoczątkował i znacznie rozpowszechnił ideę [[jatrochemia|jatrochemii]]; był jednym z najważniejszych reprezentantów (obok [[Andreas Libavius|Andreasa Libaviusa]]) tego kierunku w nauce.
 
Paracelsus badał wiele substancji chemicznych pod kątem wykorzystania ich jako leki. Badał też ich właściwości trujące, można go więc uznawać także za ojca [[toksykologia|toksykologii]]. Jest autorem słynnej wypowiedzi: ''Cóż jest trucizną? Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną'' ([[łacina|łac.]] ''Dosis facit venenum''). Dzięki temu stwierdzeniu jest uważany za ojca [[hormeza|hormezy]].
Ważny wkład miał również w rozwój [[Zioła|ziołolecznictwa]]. Rozwinął starą naukę o sygnaturze. Uważał, że Bóg dał ludziom lek (arcanum) na każdą chorobę i aby ułatwić im szukanie dodał odpowiednie znaki zewnętrzne (sygnatury). W związku z tym Paracelsus ordynował rośliny o liściach nerkowatych na choroby nerek, surowce żółte na żółtaczkę, a makówki na bóle głowy. Paracelsus opracował też metody przetwarzania surowców roślinnych tak, aby wydobyć z nich arcanum – dziś nazwalibyśmy je aktywnym składnikiem. Z tego względu uważa się go za ojca [[fitochemia|fitochemii]] i [[farmakognozja|farmakognozji]].