MIM-104 Patriot: Różnice pomiędzy wersjami

|wejście do służby =

|wycofanie ze służby =

|pociski =

|pułap antybalistyczny =

|zarządzanie walką =

|pojazdy =

|pozostałe =

|uzytkownicy = [[Plik:US Army logo.svg|15px]] [[United States Army|US Army]], [[Plik:Flag of the Royal Netherlands Air Force.svg|20px]] [[Królewskie Holenderskie Siły Powietrzne|KLu]], [[Plik:Roundel of the German Air Force (with Border).svg|15px]] [[Luftwaffe]], [[Plik:Roundel of the Italian Air Force.svg|15px]] [[Włoskie Siły Powietrzne|AMI]], [[Plik:Japan Air Self-Defense Force roundel.svg|15px]] [[Japońskie Powietrzne Siły Samoobrony|JASDF]],<br />[[Plik:Hellenic Air Force Roundel.svg|15px]] [[Greckie Siły Powietrzne|Polemikí Aeroporía]], [[Plik:Roundel of the Republic of Korea Air Force.svg|17px]] [[Siły Powietrzne Republiki Korei|ROKAF]], [[Plik:Republic of China National Emblem.svg|15px]] [[Siły Powietrzne Republiki Chińskiej|ROCAF]],<br />[[Plik:Flag of the Royal Saudi Air Defense Forces.svg|17px]] [[Królewskie Saudyjskie Siły Powietrzne|RSAD]], {{flaga|ESP}} [[Ejército de Tierra]], [[Plik:Roundel of Kuwait.svg|15px]] [[Kuwejckie Siły Powietrzne|Kuwejckie SP]]

Nowe wymagania opóźniły rozwój systemu aż do stycznia [[1976]] r. – kilka miesięcy po pierwszym teście systemu ''TVM downlink'' w [[1975]] r. W tym czasie, projekt przyjął oficjalną nazwę XMIM-104A, zaś w maju 1976 r., SAM-D przyjął ostateczną nazwę ''Patriot''. Testy całego systemu, łącznie z urządzeniami naziemnymi, trwały do końca lat 70., a pierwszy kontrakt produkcyjny na MIM-104A Patriot został zawarty w październiku [[1980]] roku. W [[1984]] r., pierwsze Patrioty trafiły do jednostek bojowych<ref name="astro">{{cytuj stronę| url = http://www.astronautix.com/lvs/patriot.htm| tytuł = Encyclopedia Astronautica: Patriot| język = ENen}}</ref>.

W trakcie operacji wyzwolenia zajętego przez [[Irak]] [[Kuwejt]]u, pod kryptonimem „[[I wojna w Zatoce Perskiej|Pustynna Burza]]”, doszło do pierwszego w historii aktywnego zwalczania pocisków balistycznych. [[Saddam Husajn]], mając na celu sprowokowanie Izraela do militarnej odpowiedzi, co mogło doprowadzić do wzburzenia w krajach arabskich i rozłamu w antyirackiej koalicji, rozkazał wystrzelić na ten [[państwo|kraj]] znajdujące się w posiadaniu Iraku taktyczne pociski balistyczne Scud oraz [[Al Hussein]], przy czym ostrzałem objęto również uczestniczącą w koalicji Arabię Saudyjską. Pierwsze bojowe użycie systemu Patriot nastąpiło [[18 stycznia]] 1991 r., jak się jednak później okazało, alarm wynikł na skutek usterki komputera<ref name="MitScud91">{{cytuj stronę| url = http://web.mit.edu/ssp/Publications/working_papers/wp93-2.pdf#search=%22%2218%20January%22%201991%20Iraq%20Scud%20Patriot%20%22| tytuł = MIT: ''Ranni i zniszczenia po atakach Scud podczas Wojny w Zatoce 1991''| język = ENen}}</ref>, w rzeczywistości bowiem, Irak nie przeprowadził w tym dniu żadnego ataku na Arabię Saudyjską<ref name="UK MofDefence">{{cytuj stronę| url = http://www.gulflink.osd.mil/al_jub_ii/al_jub_ii_refs/n50en122/british_mod.htm| tytuł = ''A Review of the Suggested Exposure of UK Forces to Chemical Warfare Agents in Al Jubayl During the Gulf Conflict''| język = ENen}}</ref>. To wydarzenie, zupełnie bezpodstawnie, zostało uznane za pierwsze w historii zestrzelenie pocisku balistycznego, mimo braku pocisku, który miałby zostać zestrzelony. W trakcie pierwszej wojny irackiej, system Patriot został bojowo użyty ponad [[40]] razy, osiągając pewną liczbę trafień, jednakże rola systemów Patriot w ''pierwszej wojnie irackiej'' do dnia dzisiejszego jest przedmiotem wielu kontrowersji.

[[25 lutego]] 1991 roku, iracki Scud spadł na koszary w Dhahran w Arabii Saudyjskiej, zabijając 28 amerykańskich żołnierzy. Jak ujawniło [[Dochodzenie (prawo)|dochodzenie]] rządowe, niepowodzenie przechwycenia Scuda nad Dhahran zostało spowodowane błędem oprogramowania w zegarze systemowym komputera. Bateria Patriot w Dhahran była w dyżurze bojowym już od stu godzin, w tym czasie zegar systemowy komputera systematycznie zwiększał błąd w pomiarze czasu, który w momencie zaplanowanego strzału wynosił już 1/3 sekundy. W przypadku strzału do tak szybkiego celu jak rakieta balistyczna, spowodowało to błąd w określeniu pozycji wynoszący 687 metrów. Radary prawidłowo wykryły stanowiącego cel Scuda, komputery określiły jego prędkość i trajektorię, jednakże na skutek błędnego pomiaru czasu nieprawidłowo wyliczyły planowane miejsce jego zniszczenia przez pocisk PAC. We właściwym momencie celu nie było w miejscu, w którym powinien się znajdować zgodnie z błędnymi wyliczeniami, wobec czego komputer stwierdził fałszywy namiar i usunął dane celu z systemu, przechwycenie nie nastąpiło, a Scud uderzył w koszary zabijając 28 ludzi. Wskazać przy tym należy, że system Patriot, opracowywany pierwotnie do zwalczania radzieckich środków napadu powietrznego i balistycznego, konstruowany był z założeniem, że w celu utrudnienia lokalizacji nie będzie działał w jednym miejscu dłużej niż 8 godzin<ref name="GAO">{{Cytuj stronę |url=http://www.fas.org/spp/starwars/gao/im92026.htm|tytuł =Raport GAO|data dostępu=5 września 2007 |język=ENen}}</ref>.

Według informacji podawanych przez [[United States Army|US Army]], współczynnik sukcesu w działaniach zestawów Patriot PAC-1 i 2 wynosił 80[[Procent|%]] w przypadku obrony Arabii Saudyjskiej i 50% w obronie Izraela. Armia zrewidowała następnie te współczynniki, odpowiednio do 70 i 40%. Tymczasem, jak pokazały wyniki dziesięciomiesięcznego dochodzenia podkomisji [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongresu USA]], pociski systemu Patriot trafiły zaledwie kilka irackich Scudów. Świadectwa [[7 kwietnia]] [[1992]] r. przed komisją [[Profesor]]a Theodore Postola (Wydział Technologii i Narodowej Polityki Obronnej [[Massachusetts Institute of Technology]]) oraz jego pisemny raport, spowodowały powstanie wielu wątpliwości co do skuteczności systemów Patriot w trakcie wojny w zatoce. Po przeanalizowaniu materiałów video z izraelskiego teatru obrony antybalistycznej, prof. Postol stwierdził że Patrioty miały tu bardzo niski – bliski zeru – wskaźnik skuteczności. Na każdych 8 losowo wybranych taśm video z zapisem akcji bojowej, najwyżej zaledwie jedna przedstawiała skuteczne zniszczenie celu<ref name="cdi.org">{{cytuj stronę| url = http://www.cdi.org/issues/bmd/Patriot.html| tytuł = ''The Patriot Missile. Performance in the Gulf War Reviewed''|autor = Alexander Simon| język = ENen |archiwum=http://web.archive.org/web/19970328193438/http://www.cdi.org/issues/bmd/Patriot.html|zarchiwizowano=1997-03-28}}</ref>. Reuven Pedatzur (analityk wojskowy izraelskiego dziennika [[Haaretz]] i pilot rezerwy izraelskich sił powietrznych [[Siły Powietrzne Izraela|IAF]]), również świadczący przed komisją, który przeprowadził swą niezależną analizę (niezależną względem IAF), stwierdził iż paradoksalnie, problemem okazało się to, że irackie rakiety Al-Hussein często same rozlatywały się wchodząc w atmosferę „zwielokrotniając ilość celów”, czyniąc tym samy znacznie trudniejszym proces identyfikacji głowicy bojowej, z którym to zadaniem komputery systemów PAC-1 i PAC-2 nie radziły sobie. Analiza danych pokazywała także, że kiedy pociski Al-Hussein ulegały dezintegracji radary systemu Patriot szybko traciły namiar bojowy na podzielony cel. Często też radary systemu były „zablokowane” na części stanowiącej oddzielony ogon rakiety Scud, zamiast na jej głowicy. Według [[raport]]u Petera D. Zimmermana z centrum Studiów Międzynarodowych i Strategicznych – szefa zespołu [[Naukowiec|naukowców]] Senackiej Komisji Spraw zagranicznych oraz Charlesa A. Zraketa z Kennedy School of Government, [[Uniwersytet]]u [[Harvard University|Harvarda]], należy oddzielić współczynnik skuteczności (współczynnik zniszczonych Scudów lub tych, którym zmieniono tor lotu na tereny niezamieszkane) od współczynnika trafień (ilość trafień na ilość wystrzelonych pocisków Patriot). Jak wskazuje raport, standardowa amerykańska procedura nakazywała wystrzelenie 3 pocisków Patriot do każdego nadlatującego Scuda. Przy jego zniszczeniu, wskaźnik skuteczności wynosi więc 100%, ale współczynnik trafień już tylko ok. 33%<ref name="cdi.org"/>.

Obydwa raporty wskazywały na jeszcze jeden ważny aspekt zagadnienia. System Patriot powstał oryginalnie jako broń przeciwlotnicza, nie zaś antyrakietowa. Mimo wielu modyfikacji do tamtego czasu, pociski PAC-1 i PAC-2 wciąż posiadały zbliżeniową głowicę odłamkową. Więc nawet w przypadku udanego trafienia i wybuchu takiej głowicy w pobliżu przechwytywanego pocisku balistycznego – pocisk ten – ciężko uszkodzony, poszatkowany odłamkami i sfragmentowany, jednak swobodnie spadał na ziemię, w tym jego głowica z zapalnikiem uderzeniowym, która normalnie eksplodowała w momencie kontaktu z ziemią – co jak wskazywało wielu analityków jest nie do zaakceptowania. Może się bowiem w przyszłości zdarzyć, że taka eksplodująca „gdzie popadnie” zestrzelona głowica, będzie głowicą atomową lub inną masowego rażenia, a skutki jej wybuchu mogą być równie straszliwe, jak na skutek bezpośredniego trafienia w cel.<ref name="cdi.org"/> Raporty wskazywały także, że przeciwlotnicze przeznaczenie Patriotów odbijało się również w tym, że na skutek nieporównywalnie większej szybkości pocisku balistycznego od samolotu i nie zrównoważenia tej różnicy przez przeciwlotniczą w istocie naturę pocisku PAC-1 i PAC-2, te ostatnie wybuchały w okolicach ogona rakiety balistycznej, nie zaś w pobliżu jego znajdującej się na czubie głowicy. Jak stwierdził Major General Jay M. Garner – Asystent Szefa Sztabu do Spraw Operacji i Planowania do członków Komisji Kongresu, iracki wariant Scuda, przeciwko któremu walczyły Patrioty w Izraelu i Arabii Saudyjskiej, był znacznie szybszym celem niż pierwotnie oczekiwano. Głowice spadające z prędkością ponad 5000 mph (8300 km/h) o połowę mniejsze niż oryginalne głowice radzieckie, zaskoczyły obronę, gdyż posiadane systemy Patriot PAC-1 i PAC-2, nie były w stanie skutecznie przechwytywać tak szybkich i samoistnie rozpadających się celów, bowiem nie były do takich warunków walki skonstruowane<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.fas.org/spp/starwars/congress/1992_h/h920407g.htm| tytuł = PATRIOT PERFORMANCE IN DESERT STORM |autor = maj.gen. Jay M. Garner| język = ENen}}</ref>.

Po doświadczeniach wynikających z użycia systemu MIM-104 w akcji bojowej, opracowano i wprowadzono do służby daleko idące modyfikacje, zmieniające charakter i zasady działania całego systemu tak dalece, iż powstały w ten sposób system [[Patriot PAC-3]] jest de facto odmiennym systemem broni, który nigdy nie otrzymał nawet standardowego kodu Patriot – MIM-104. Ten właśnie system stał się następnie podstawą amerykańsko-włosko-niemieckich prac nad całkowicie nowym systemem [[Medium Extended Air Defense System|MEADS]]. Ten oparty na współpracy Stanów Zjednoczonych, Włoch i Niemiec (choć w programie uczestniczą także przedsiębiorstwa z innych państw europejskich) system, ma w założeniu być nowym systemem obronnym opartym na Patriot PAC-3 i zapewnić jednakową, wysoką zdolność do zwalczania aktualnych i przyszłych generacji taktycznych systemów balistycznych, [[Pocisk manewrujący|pocisków manewrujących]] wysokiego i niskiego [[pułap]]u, [[Bezzałogowy statek powietrzny|zdalnie sterowanych]] pojazdów powietrznych, [[samolot]]ów oraz [[śmigłowiec|helikopterów]]<ref>{{cytuj stronę| url =http://www.army-technology.com/projects/meads/| tytuł = MEADS Medium Extended Air Defence System, Germany / Italy / USA| język = ENen}}</ref>. Do roku 2015 nastąpić ma całkowita integracja aktualnego systemu Partiot z systemem MEADS, który ma go zastąpić i stać się podstawowym elementem obrony powietrznej i antybalistycznej [[Ballistic Missile Defense|fazy terminalnej]] (''Terminal Phase Defense''), krajów wchodzących w skład tego programu.