Edith Wilson: Różnice pomiędzy wersjami

'''Edith Bolling Galt Wilson''' (ur. [[15 października]] [[1872]] w [[Wytheville (Wirginia)|Wytheville]] w [[Wirginia|Wirginii]], zm. [[28 grudnia]] [[1961]] w [[Waszyngton]]ie) – [[Pierwsze damy Stanów Zjednoczonych|pierwsza dama Stanów Zjednoczonych]] w latach [[1915]]-[[1921]]1915–1921, żona 28. [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydenta USA]] [[Woodrow Wilson|Thomasa Woodrowa Wilsona]].

Pochodziła z rodziny byłych właścicieli plantacji<ref name=":1">{{Cytuj|tytuł=First Ladies & Ancestral Identity Edith Wilson|czasopismo=www.firstladies.org|data dostępu=2016-10-29|opublikowany=www.firstladies.org|url=http://www.firstladies.org/ancestral-wilson.aspx}}</ref>, którzy (jej dziadek) utracili ją w czasie wojny secesyjnej<ref name=":3">{{Cytuj|autor=Lewis L. Gould|tytuł=American First Ladies: Their Lives and Their Legacy|data=2001-01-01|data dostępu=2016-10-31|isbn=9780415930215|wydawca=Taylor & Francis|s=237-244|url=https://books.google.pl/books?id=l10B-YpEqbEC&pg=PA244&lpg=PA244&dq=Edith+Wilson+1961&source=bl&ots=-YGC1qvNz_&sig=cL8-9bbgnBn7m_RyNVkOyKJR0kY&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjDgfCPm4XQAhWiHsAKHXMKD1oQ6AEIXjAM#v=onepage&q=Edith%20Wilson%201961&f=false|język=en}}</ref>. Urodziła się 15 października 1872 r. w Wytheville, jej ojciec był sędzią<ref name=":0">{{Cytuj|tytuł=Edith Wilson Biography :: National First Ladies' Library|czasopismo=www.firstladies.org|data dostępu=2016-10-29|opublikowany=www.firstladies.org|url=http://www.firstladies.org/biographies/firstladies.aspx?biography=29}}</ref> wywodzącym się z wirginijskiej arystokracji. Była siódmym z jedenastujedenaścioro dzieci<ref name=":2">{{Cytuj|tytuł=Edith Bolling Galt Wilson|czasopismo=whitehouse.gov|data=2014-12-31|data dostępu=2016-10-31|url=https://www.whitehouse.gov/1600/first-ladies/edithwilson}}</ref> i w dziewiątym pokoleniu potomkiem [[Pocahontas]]<ref>{{Cytuj|autor=|tytuł=The Genealogy of Edith Bolling Wilson|czasopismo=edithbollingwilson.org|data=|data dostępu=2016-10-29|opublikowany=edithbollingwilson.org|url=http://edithbollingwilson.org/the-edith-bolling-wilson-birthplace-museum/the-genealogy-of-edith-bolling-wilson/}}</ref>. Wychowywała się w ciasnym mieszkaniu położonym nad sklepem<ref name=":0" />. Początkowo nie uczęszczała do żadnej szkoły<ref name=":3" />, dopiero w latach 1887–1888 uczyła się w Martha Washington College'','' ale porzuciła naukę po dwóch semestrach<ref name=":0" />. Następnie rok spędziła w domu<ref name=":3" />, zaś kolejny rok szkolny 1889–1890 uczęszczała do The Richmond Female Seminary<ref name=":0" />, jednak nie mogła kontynuować edukacji, ponieważ szkoła została zamknięta<ref name=":3" />.

Większość doradców odradzała Wilsonowi ponowny ślub, w szczególności zaś zawieranie go tuż przed [[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1916 roku|zbliżającymi się wyborami]], jednak ostatecznie 6 października Wilson osobiście spisał oświadczenie dla prasy, w którym informował o zaręczynach i planowanym ślubie oraz jednocześnie ogłosił swoje poparcie dla kwestii przyznania kobietom praw wyborczych<ref name=":3" />. [[19 grudnia]] [[1915]] r. poślubiła Wilsona<ref name=":0" />, sama uroczystość ślubna odbyła się w kameralnym gronie w jej domu w Waszyngtonie<ref name=":0" />.

Gdy prezydent Wilson 2 października 1919 r. doznał rozległego [[Udar mózgu|wylewu krwi do mózgu]], po którym miał sparaliżowaną lewą stronę ciała, Edith zataiła fakt choroby męża, utrzymując iż jest on tylko przemęczony. W czasie jego choroby i związanej z nią siedmiomiesięcznej nieobecności uczestniczyła w posiedzeniach rządu i przejmowała dokumenty adresowane do prezydenta<ref name=":4" />, pozwalając członkom gabinetu na zajmowanie się pozostałymi kwestiami<ref name=":0" />. Nieobecność prezydenta zrodziła liczne plotki o jego rzekomej śmierci<ref name=":4">{{Cytuj odcinek |tytuł=Jak Edith Wilson została pierwszą kobietą -– prezydentem Ameryki? {{!}} Ale Historia odc. 158 |url=https://www.youtube.com/watch?v=uUyy6_u2ifU&list=TLAjFl99Mja5MyMTA5MjAxNg |autorzy=AleHistoria |data dostępu=2016-09-21}}</ref>. Dzięki swojej aktywności w tym okresie bywa nazywana „sekretnym prezydentem” i pierwszą kobietą na czele rządu USA<ref name=":2" />, niemniej jej aktywność i zakres władzy w tym okresie czyni ją jedną z najbardziej kontrowersyjnych pierwszych dam w historii USA<ref name=":3" />.

Po raz ostatni Edith Wilson pojawiła się publicznie [[20 stycznia]] [[1961]] r. na uroczystości zaprzysiężenia 35. [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydenta USA]] [[John Fitzgerald Kennedy|Johna F. Kennedy’ego]]<ref name=":0" />, którego kampanię wspierała. W listopadzie 1961 r. przeszła infekcję płuc<ref name=":3" />. Rankiem 28 grudnia tego samego roku zmarła na [[serce]]. Później tego samego dnia – w dniu 105 rocznicy urodzin jej męża – miała otworzyć most jego imienia w Waszyngtonie<ref name=":5" />.

* [[Order Odrodzenia Polski|Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski]] (1931)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Odznaczenie pani Wilsonowej | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810-19391810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 4 | data = Nr 19 z 24 stycznia 1932 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=34375}}</ref>

|funkcja = [[Pierwsze damy Stanów Zjednoczonych|Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych]]

|lata = [[18 grudnia]] [[1915]] – [[4 marca]] [[1921]]

|następca = [[Florence Kling Harding]]

{{DEFAULTSORTSORTUJ:Wilson, Edith}}

[[Kategoria:Odznaczeni Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)]]