Monoid: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Przykłady: drobne redakcyjne
m drobne techniczne
Linia 14:
== Przykłady==
* [[Liczby naturalne]] (koniecznie z zerem) z działaniem [[dodawanie|dodawania]]: elementem neutralnym jest w tym przypadku zero.
 
* [[Liczby naturalne]] (z zerem bądź bez) z działaniem [[mnożenie|mnożenia]]: elementem neutralnym tego monoidu jest 1 (w obu przykładach).
 
* Każdej półgrupie <math>(S, *)</math> można przyporządkować jej monoid <math>M(S)</math> w następujący sposób<ref>{{cytuj książkę |autor=Gerard Lallement |autor link= |tytuł=Semigroups and Combinatorial Applications (tłum. ros.) |wydawca=Mиp|strony=16|wydanie=1 |rok=1985 |isbn= |issn= |url= |język=ru}}</ref>:
 
: Jeśli ''S'' ma element neutralny ''e'', to monoidem tym jest <math>M(S) = (S, e, *)</math>,
Linia 25 ⟶ 27:
 
* '''Monoid wolny'''<ref>Milne, op. cit., s. 31</ref>. <math> \left(X^*, \varepsilon, \sim\right)</math> - zbiór słów nad alfabetem <math>\,X\,</math>, z <math>\varepsilon</math> jako słowem pustym i <math>\,\sim\,</math> jako operacją [[konkatenacja|konkatenacji]]. Jeśli <math>X \,=\, \{0, 1\}</math>, to słowami są na przykład: <math>110111,\,011000,\,000,\, 1111</math>, a przykładami konkatenacji są:
 
 
:<math>110111\,\sim\,000\,=\, 110111000</math>,
:<math>\varepsilon\,\sim\,000\,=\,000</math>.
 
* '''Własność uniwersalności monoidu wolnego'''<ref>Milne, op. cit., s. 32</ref>. Po utożsamieniu elementów zbioru ''X'' ze słowami jednoelementowymi można uznać ''X'' za podzbiór monoidu wolnego ''X''*
[[Grafika:Free_monoid-uniwersal_property 1.svg|200px|right|thumb|Uniwersalność monoidu wolnego]]
Linia 39 ⟶ 40:
:<math> \alpha^* : X^* \rightarrow {M}</math>
:dla którego następujący diagram jest [[diagram przemienny|przemienny]].
 
* Zbiór wszystkich [[funkcja|odwzorowań]] dowolnego zbioru ''M'' w zbiór ''M'' wraz z działaniem [[złożenie funkcji|składania odwzorowań]] tworzy monoid. Jedynką jest w nim odwzorowanie identycznościowe na ''M''. Półgrupę tę nazywa się często '''pełną półgrupą przekształceń''' lub '''półgrupą symetryczną'''.
 
* Jeśli <math>\,\mathit{M}\, </math> jest monoidem, <math>\,\mathit{A}\,</math> jest półgrupą, a <math>h: \mathit{M} \rightarrow \mathit{A}</math> jest [[homomorfizm]]em na <math>\,\mathit{A}\,</math>, to <math>\,\mathit{A}\,</math> jest monoidem<ref>Скорняков, op. cit., s. 60</ref>.