Ciśnienie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Znaczniki: blanking (filtr nadużyć) VisualEditor |
Wycofano ostatnie 2 zmiany treści (wprowadzone przez 79.110.192.246) - wandalizm |
||
Linia 1:
'''Ciśnienie''' – [[Skalar (fizyka)|wielkość skalarna]] określona jako wartość [[siła|siły]] działającej prostopadle do powierzchni podzielona przez powierzchnię na jaką ona działa, co przedstawia zależność:
:: <math>p={ F_n \over S},</math>
gdzie: ''p'' – ciśnienie ([[paskal|Pa]]), ''Fn'' – składowa siły prostopadła do powierzchni ([[niuton|N]]), ''S'' – powierzchnia (m²).
W przypadku [[gaz]]ów w stanie ustalonym w spoczynku, ciśnienie jakie gaz wywiera na ścianki naczynia jest funkcją [[Objętość|objętości]], [[masa (fizyka)|masy]] i [[temperatura|temperatury]] i dlatego w [[termodynamika|termodynamice]] traktowane jest jako [[parametry stanu (termodynamika)|parametr stanu]].
Uogólnieniem pojęcia ciśnienia jest [[naprężenie]].
Do pomiaru służy [[manometr]] i [[barometr]].
== Przeliczanie jednostek ==
{| class="wikitable"
!
! [[paskal]]
! [[Bar (jednostka)|bar]]
! [[Niuton|N]]/mm²
! [[Kilogram-siła|kG]]/m²
! [[Kilogram-siła|kG]]/cm²<br />[[atmosfera techniczna]]<br />[at]
! [[atmosfera fizyczna]]<br />[atm]
! [[Tor (jednostka)|tor [Tr]]]<br />[[Tor (jednostka)|mmHg]]
! [[psi (jednostka)|psi [psi]]]<br />[[psi (jednostka)|psi]]
|-
! 1 Pa [N/m²] =
| 1
| 10<sup>−5</sup>
| 10<sup>−6</sup>
| 0,102
| 1,02·10<sup>−5</sup>
| 9,87·10<sup>−6</sup>
| 0,0075
| 1,45038·10<sup>−4</sup>
|-
! 1 bar [daN/cm²] =
| 10<sup>5</sup>
| 1
| 0,1
| 10200
| 1,02
| 0,987
| 750
| 14,5038
|-
! 1 N/mm² =
| 10<sup>6</sup>
| 10
| 1
| 1,02·10<sup>5</sup>
| 10,2
| 9,87
| 7500
| 145,038
|-
! 1 kG/m² =
| 9,80665
| 9,80665·10<sup>−5</sup>
| 9,80665·10<sup>−6</sup>
| 1
| 10<sup>−4</sup>
| 9,68·10<sup>−5</sup>
| 0,0736
| 1,4223·10<sup>−3</sup>
|-
! 1 atmosfera techniczna [at] =<br />1 kG/cm² =
| 98066,5
| 0,980665
| 0,0980665
| 10000
| 1
| 0,968
| 736
| 14,223
|-
! 1 atmosfera fizyczna [atm] =<br />(760 tor [Tr]) =
| 101325
| 1,013
| 0,1013
| 10330
| 1,033
| 1
| 760
| 14,696
|-
! 1 tor [Tr] = 1 mmHg =
| 133
| 0,00133
| 1,33·10<sup>−4</sup>
| 13,6
| 0,00136
| 0,00132
| 1
| 19,3367·10<sup>−3</sup>
|-
! 1 psi =
| 6894,76
| 6,89476·10<sup>−2</sup>
| 6,89476·10<sup>−3</sup>
| 702,99
| 7,0307·10<sup>−2</sup>
| 6,8046·10<sup>−2</sup>
| 51,7151
| 1
|}
== Ciśnienie względne i bezwzględne ==
[[Plik:Captain cook memorial fountain and national library.jpg|thumb|250px|W [[fontanna|fontannie]] [[woda]] pod ciśnieniem może wytrysnąć wysoko w górę]]
Ciśnienie może być określone względem próżni – tzw. [[ciśnienie bezwzględne]], czyli ''absolutne'', lub względem ciśnienia w otoczeniu – nadciśnienie (lub [[ciśnienie względne]], jednak ten termin jest dwuznaczny).
W technice powszechnie mierzy się i podaje ciśnienie [[płyn]]ów względem ciśnienia atmosferycznego; nadciśnienie w tym znaczeniu określa się jako ''ciśnienie manometryczne''.
Przykładowo, że jeśli ciśnienie w pojemniku jest równe 0,3 MPa (nadciśnienie), to ciśnienie bezwzględne wynosi 0,3 MPa + 0,1 MPa = 0,4 MPa (0,1 MPa to ciśnienie atmosferyczne).
Przed upowszechnieniem [[Układ SI|układu SI]] ciśnienie manometryczne zaznaczano przez dodanie litery ''n'' po symbolu wymiaru ciśnienia. Dla odróżnienia, ciśnienie absolutne zaznaczało się przez dodanie litery ''a'', tzn. w przytoczonym przykładzie ciśnienie byłoby podane jako 3 atn lub 4 ata (stosując przybliżenie 0,1 MPa = 1 at).
Spotykana w technice jednostka barg, bar(g) oznacza bar ciśnienia względnego.
== Zobacz też ==
{{wikisłownik|ciśnienie}}
* [[ciśnienie aerostatyczne]]
* [[ciśnienie akustyczne]]
* [[ciśnienie atmosferyczne]]
* [[ciśnienie bezwzględne]]
* [[ciśnienie całkowite]]
* [[ciśnienie hydrostatyczne]]
* [[ciśnienie krytyczne]]
* [[ciśnienie promieniowania]]
* [[ciśnienie sprężania]]
* [[ciśnienie tętnicze]]
* [[podciśnienie]]
* [[ujemne ciśnienie]]
{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:Wielkości fizyczne]]
| |||