Bertolt Brecht: Różnice pomiędzy wersjami

|data i miejsce śmierci = [[14 sierpnia]] [[1956]]<br />{{flaga|DDR}} [[Berlin Wschodni(wschodni)|Berlin wschodni]]

|ważne dzieła = ''Matka Courage i jej dzieci''<br />''[[Opera za trzy grosze]]''

'''Bertolt Brecht''', właśc. '''Eugen Berthold Friedrich Brecht''' (ur. [[10 lutego]] [[1898]] w [[Augsburg]]u, zm. [[14 sierpnia]] [[1956]] w [[Berlin Wschodni(wschodni)|Berlinie Wschodnimwschodnim]]) – [[Niemcy|niemiecki]] pisarz, [[dramat]]urgdramaturg, teoretyk [[teatr]]uteatru, inscenizator, [[Liryka|poeta]], zwolennik [[komunizm]]ukomunizmu.

W 1916 poznał o prawie trzy lata młodszą [[Paula Banholzer|Paulę Banholzer]], córkę augsburskich lekarzy – Anny i Karola Banholzerów. Rok później rozpoczął studia [[Medycyna|medyczne]] i [[Filozofia|filozoficzne]] na [[Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium|Uniwersytecie Monachijskim]]. W 1919 Bertoltowi i Pauli urodził się syn Frank, który zginął w 1943 na [[front wschodni (II wojna światowa)|froncie wschodnim]]. Bertolt i Paula nigdy nie wzięli ślubu. Pauli, którą Bertolt zwykł nazywać „kochaną małą złośnicą” ([[język niemiecki|niem.]] „Liebste kleine Zornige”) albo „Bi” („Bittersweet”), zawdzięczamy wspomnienia o Brechcie (''So viel wie eine Liebe: der unbekannte Brecht''). W 1992 ukazały się listy Brechta do Pauli, w zbiorze zatytułowanym ''Liebste Bi: Briefe an Paula Banholzer''. Wkrótce po narodzinach dziecka Brecht rozstał się z Paulą, a w 1922 wziął ślub z aktorką [[Marianne Zoff]]. W 1929, po sześcioletnim romansie, poślubił [[Helene Weigel]]. Z tego związku pochodzą syn Stefan (1924-2003) i córka Barbara (ur. 1930).

W listopadzie [[1922 w literaturze|1922]] roku]] otrzymał Nagrodę Kleista za swoje pierwsze trzy dramaty.

Dzień po [[pożar Reichstagu|spaleniu Reichstagu]] (28 lutego 1933) Brecht udał się na emigrację. Najpierw– najpierw do [[Dania|Danii]], potem do [[Szwecja|Szwecji]] i [[Finlandia|Finlandii]], poprzeznastępnie (w 1940) przejechał przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] (przejechał w 1940 [[kolejKolej transsyberyjskaTranssyberyjska|koleją transsyberyjską linią kolejową]] do [[Władywostok]]u),. ostatecznieOstatecznie zamieszkał w [[StanyStanach Zjednoczone|USA]]Zjednoczonych, w [[Santa Monica]].

Komisja [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongresu USAkongresowa]] do spraw działalności antyamerykańskiej wezwała go w październiku 1947 do stawienia się na przesłuchanie jako podejrzanego o działalność komunistyczną. 31 października 1947, po złożeniu zeznań, Brecht wyjechał do Europy. W utworzonej przez ZSRR w październiku 1949 [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]] został w listopadzie 1949 mianowany dyrektorem nowo utworzonego teatru –: [[Berliner Ensemble]].

Brecht zmarł na atak serca, mając lat 58. W swej ostatniej woli wydał polecenia, by w jego sercu umieścić sztylet, a ciało zamknąć w stalowej trumnie, by nie mogły dostać się do niego robaki. Został pochowany na Dorotheenfriedhof w Berlinie.

Jego sztuki poruszały problematykę społeczną, odnosiły się krytycznie wobec [[kapitalizm]]ukapitalizmu i [[wojna|wojny]], jak chociażby „Człowiek jak człowiek”. Pod koniec lat 20. zwrócił się całkowicie w kierunku [[propaganda|propagandy]] (agit-prop), tworzył przedstawienia o charakterze dydaktycznym, pouczającym, które pokazywał [[robotnik]]omrobotnikom. Potem porzucił techniki nieco siermiężnego agit-prop na rzecz efektów obcości.

Największym sukcesem Brechta była „[[Opera za 3 grosze|Opera za trzy grosze]]” (''Die Dreigroschenoper''), będąca modernizacją sztuki [[Opera żebracza|„Opery żebraczej”]] [[John Gay|Gaya]] przeniesioną w realia robotnicze. Popularnym sloganem stał się jeden z jej refrenów brzmiący „najpierw żarcie, potem moralność” (''Denn erst kommt das Fressen, und dann kommt die Moral'')<ref>{{cytuj książkę|autor=[[Arthur Koestler]] |tytuł=The Invisible Writing |rok=1954 |strony=39–43}}</ref>.

Utwór „Środek zaradczy” (''Die Massnahme'', 1931) jest z kolei pochwałą rewolucyjnej bezwzględności oraz odrzucenia wszelkich zasad moralnych poza służbą „sprawie” (rewolucji komunistycznej). W sztuce mającej postać retrospektywnej rozprawy przed sądem rewolucyjnym trzech towarzyszy partyjnych uzasadnia, dlaczego podczas tajnej misji w [[Chiny|Chinach]] musieli zabić czwartego, młodszego towarzysza. Zachowania „młodego towarzysza” podyktowane litością – pomoc [[kulis]]owi, ujęcie się za robotnikiem – szkodzą misji, więc są godne potępienia. Momentem krytycznym staje się sprzeciw „młodego towarzysza” wobec linii partii, która w tym przypadku oznaczała przyzwolenie na masakrę chińskich komunistów przez [[Czang Kaj-szek]]a na podstawie jego paktu ze [[Józef Stalin|Stalinem]]:

Aktorka teatru Brechta<ref group=uwaga>Odtwórczyni roli Polly w ''[[Opera za 3 grosze|Operze za trzy grosze]]'' na scenie i w jej pierwszej wersji filmowej (1931).</ref> i jego przyjaciółka [[Carola Neher]] po wyemigrowaniu z [[III Rzesza|III Rzeszy]] poprzezprzez [[Praga|Pragę]] do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] została aresztowana przez [[NKWD]] podczas [[Wielki terror (ZSRR)|wielkiej czystki]] w 1936, skazana na dziesięć lat [[Gułag|łagru]]. Zmarła w łagrze pod [[Orenburg]]iem 26 czerwca 1942. Brak jakiejkolwiek reakcji Brechta na los Neher wywołał krytyczne reakcje wśród niemieckiej emigracji antyfaszystowskiej.<ref group=uwaga>Por. [[Aleksander Weissberg-Cybulski]]: ''Wielka Czystka.czystka''</ref>.

* ''[[Opera za 3 grosze|Opera za trzy grosze]]'' ([[1928 w literaturze|1928]])