Fonem: Różnice pomiędzy wersjami

Jedno z ujęć przedstawia fonem jako grupę podobnych do siebie [[głoska|głosek]], która jest odróżnialna od pozostałych grup{{odn|Lewandowska-Tomaszczyk|2002|s=42}}. Za psychologicznym i abstrakcyjnym ujęciem fonemu przemawia fakt, że użytkownicy języka zwykle nie zdają sobie sprawy ze zróżnicowania [[alofon|allofonów]], które wymawiają, i są przeświadczeni, że są to te same głoski. Jest to związane również z pismem [[alfabet]]ycznym, gdzie zwykle jedna litera odpowiada kilku podobnym głoskom, z reguły będącym allofonami jednego fonemu. Przykładowo, w polskim alfabecie istnieją odrębne litery dla fonemów /t/ i /d/, nie ma natomiast zróżnicowania w piśmie dla głoski ''d'' wymawianej zębowo czy dziąsłowo{{odn|Szpyra-Kozłowska|2002|s=82}}. Cechy odróżniające od siebie fonemy nazywane są [[Cecha fonologiczna relewantna|cechami dystynktywnymi]], a różnica charakteryzująca te cechy nazywana jest opozycją{{odn|Lewandowska-Tomaszczyk|2002|s=43}}.

Oprócz zestawów fonemów typowych dla danego języka, mogą pojawić się w nim, na skutek procesów [[fonostylistyka|fonostylistycznych]] fonemy rezerwowe (potencjalne). Tak może być w niektórych modelach fonologicznych traktowana [[szwa]] pojawiająca się w języku polskim w mowie szybkiej, a nieuznawana za fonem typowy dla tego języka{{odn|Biedrzycki|1978|s=14}}.