Rudolf Heß: Różnice pomiędzy wersjami

Urodził się w 1894 roku w [[Egipt|Egipcie]], ówcześnie na terytorium [[Imperium Osmańskie]]go. Był najstarszym synem niemieckiego kupca Fritza Heßa i jego żony Klary<ref name=hess>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=37}}</ref>. Miał dwoje rodzeństwa, brata Alfreda (ur. 1897) i siostrę Margarete (ur. 1908)<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 14.</ref>. Mieszkał z rodziną w wygodnej, otoczonej bujnym ogrodem trzypiętrowej willi w Ibrahimijji, wschodnim przedmieściu Aleksandrii<ref name=hess />. Ojciec chciał, by młody Heß w przyszłości przejął rodzinną firmę<ref name="Zastępca Hitlera">Film dokumentalny ''Zastępca Hitlera'', cz. 1. ''Rudolf Hess Droga na szczyty'' (tytuł oryginalny ''Hitler’s deputy. The Ascent of Rudolf Hess'').</ref>. Wykształcenie zdobył w Egipcie, Niemczech i [[Szwajcaria|Szwajcarii]]<ref name="ReferenceA">{{cytuj książkę|nazwisko=Lattimer|imię=John|autor=John K. Lattimer|tytuł=Śmiertelna Choroba Hitlera|wydawca=Amber|data=1999|strony=131|isbn=83-241-1998-1}}</ref>. Mały Rudolf uczęszczał w latach 1900-19061900–1906 do niemieckiej szkoły [[Protestantyzm|protestanckiej]] w Aleksandrii, następnie dla braci Heß został wynajęty prywatny egipski [[Guwernantka|guwerner]]<ref>Ray Conyers Nesbit i Georges Van Acker: ''Tajemniczy lot Rudolfa Hessa, mity i fakty'', wyd. polskie 2000, s. 18.</ref>. Wśród Niemców żyjących za granicą był rozpowszechniony skrajny nacjonalizm, „bardziej niemiecki” od krajowego. Heß już od wczesnych lat przejawiał patriotyzm wobec odległej ojczyzny. Rodzina Heßów spędzała każde lato w Niemczech, w swojej willi<ref>[[Guido Knopp]] ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 230.</ref>. Od wieku czternastu lat Heß chodził do [[Ewangelicy|ewangelickiej]] szkoły w niemieckim [[Bad Godesberg]], gdzie uczył się matematyki i przedmiotów przyrodniczych<ref name=hess />. Po uzyskaniu małej matury<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 16.</ref> uzupełniał swoje wykształcenie uczęszczając przez rok do École Supérieure de Commerce w szwajcarskim [[Neuchâtel (miasto)|Neuchâtel]]<ref name=hess />. Po ukończeniu szkoły w 1912 roku pracował jako kupiecki praktykant w [[Hamburg]]u<ref name="str. 67-71">Paul R. Maracin ''Noc długich noży'', wydanie polskie 2009, s. 67-7167–71.</ref>.

W sierpniu 1914, wbrew woli ojca, jako ochotnik zgłosił się do [[Armia Cesarstwa Niemieckiego|armii niemieckiej]]<ref name=hess />. [[I wojna światowa|I wojnę światową]] potraktował jako cudowną przygodę. Uczestniczył w [[I bitwa pod Ypres|bitwie pod Ypres]] jako [[szeregowy]] 7. Bawarskiego Pułku Artylerii Polowej, gdzie za waleczność zdobył [[Krzyż Żelazny]] II klasy. 15 kwietnia 1915 został awansowany do stopnia starszego szeregowego, 21 maja 1915 do stopnia [[kapral]]a, 26 października 1915 do stopnia [[Plutonowy|plutonowego]]<ref name="Ciekawa historia str. 20">Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 20.</ref>. Wziął udział w [[Bitwa pod Verdun|bitwie pod Verdun]], gdzie 12 czerwca 1916 został ranny w ramię i dłoń<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 21.</ref>, a 25 grudnia 1916 awansował na [[sierżant]]a. W Boże Narodzenie 1916 roku został przeniesiony do 18. Bawarskiego Rezerwowego Pułku Piechoty i mianowany dowódcą plutonu 10 kompanii. 23 lipca 1917 roku został trafiony odłamkiem pocisku artyleryjskiego, a 8 sierpnia otrzymał poważny postrzał w trakcie szturmowania wzgórza w [[Rumunia|rumuńskich]] [[Karpaty|Karpatach]]<ref name=hess0>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=38}}</ref>. Następne miesiące spędził na leczeniu w szpitalach<ref>Ray Conyers Nesbit i Georges Van Acker: ''Tajemniczy lot Rudolfa Hessa, mity i fakty'', wyd. polskie 2000, s. 23-2723–27.</ref>. 8 października 1917 awansował na [[podporucznik]]a<ref name="Ciekawa historia str. 20" />. W marcu 1918 po przejściu testów kwalifikacyjnych rozpoczął szkolenie na pilota, a w październiku oficjalnie wstąpił do Jagdstaffel 35B, [[Bawaria|bawarskiej]] eskadry myśliwców stacjonujących w [[Givry (Ardeny)|Givry]] w [[Ardeny|Ardenach]]<ref name=hess0 />. Nie zdążył już zestrzelić żadnego samolotu, bo skończyła się wojna. Swój udział w I wojnie światowej zakończył w stopniu [[porucznik]]a<ref name="ReferenceA" />. 13 grudnia 1918 został [[Demobilizacja|zdemobilizowany]]<ref name=hess0 />.

Po wojnie eskadra myśliwców Heßa, podobnie jak większość innych jednostek lotnictwa Niemiec, została rozwiązana<ref>Ray Conyers Nesbit i Georges Van Acker: ''Tajemniczy lot Rudolfa Hessa, mity i fakty'', wyd. polskie 2000, s. 33.</ref> (w podobnej sytuacji znalazł się również Göring). Upadek [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]] odebrał jako katastrofę narodową<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 235.</ref>. Droga powrotna do Egiptu, administrowanego teraz przez [[Wielka Brytania|Brytyjczyków]], została zamknięta. Jego ojciec z trudem odbudowywał tam firmę<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 24.</ref>.

W kwietniu 1919, w trakcie [[Rewolucja listopadowa 1918|rewolucji listopadowej]] została na krótko utworzona w Bawarii [[Socjalizm|socjalistyczna]] [[Bawarska Republika Rad]]. Ponieważ większość kierownictwa Bawarskiej Republiki Rad było pochodzenia [[Żydzi|żydowskiego]], spowodowało to wywołanie w narodzie niemieckim skojarzenia, że [[Leninizm|bolszewizm]] i [[judaizm]] były zasadniczo tym samym. W niedalekiej przyszłości miało to skutkować w Niemczech upowszechnieniem silnych postaw [[Antysemityzm|antysemickich]]<ref>Serial dokumentalny ''The Nazis: A Warning from History'', odc. 1. ''Helped into Power''.</ref>, które dodatkowo wzmacniała [[legenda o ciosie w plecy]]. W Bawarii, tradycyjnie konserwatywnej części Niemiec i drugim największym kraju związkowym Niemiec (po Prusach) również mieszkali ludzie, którzy mieli już niedługo stanowić trzon kierownictwa ruchu narodowosocjalistycznego: Adolf Hitler, [[Ernst Röhm]], Hermann Göring i [[Heinrich Himmler]]. Heß, jak sam przyznał, zanim osobiście poznał Hitlera był zagorzałym antysemitą i wierzył w „światowy spisek Żydów”<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 13.</ref>.

Od 1919 roku Heß mieszkał w [[Monachium]], gdzie w 1920 roku rozpoczął studia na wydziale [[Politologia|nauk politycznych]] (byli żołnierze zostali po wojnie zwolnieni z egzaminów wstępnych na niemieckie uniwersytety<ref name="str. 67-71" />). Pracował jako przedstawiciel handlowy firmy meblarskiej, by zarobić na studia<ref name="Zastępca Hitlera" />. Niezadowolony z podpisania [[Traktat wersalski|traktatu wersalskiego]] wstąpił w lutym 1919 do antysemickiego [[Towarzystwo Thule|Towarzystwa Thule]]. Stał się wytrawnym bojówkarzem. W międzyczasie wstąpił do [[Freikorps]]u i uczęszczał na wykłady z ekonomii i historii na [[Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium|Uniwersytecie Monachijskim]]<ref name=hess1>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=39}}</ref>, gdzie poznał profesora [[Karl Haushofer|Karla Haushofera]]. Heß był wysportowany, nie pił alkoholu i nie palił papierosów<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 239.</ref>. Od 7 maja do 15 października 1919 figurował na liście żołdu 5. kompanii alarmowej Korpusu Ochotniczego Eppa. 30 kwietnia 1920 oficjalnie wystąpił z [[Reichswehra|Reichswehry]]<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 28.</ref>. W czerwcu 1920 został członkiem [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]]<ref name=hess2>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=41}}</ref> (legitymacja nr 1600<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 30.</ref>). W listopadzie 1921 zaprosił Hitlera, żeby wygłosił przemówienie na uniwersytecie. Jako jeden z pierwszych wstąpił w 1922 roku do [[Sturmabteilung]] (SA), czyli Oddziałów Szturmowych, jak nazywano bojówki partii<ref name=hess2 />. Z wielkim zaangażowaniem wziął udział w nieudanym [[Pucz monachijski|puczu monachijskim]] 8 i 9 listopada 1923, kiedy uzbrojony wkroczył razem z Hitlerem do monachijskiej piwiarni [[Bürgerbräukeller]]. Zadaniem Heßa było uwięzienie obecnych tam premiera rządu bawarskiego oraz kilku jego ministrów<ref name="Ciekawa historia str. 39-42">Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 39-4239–42.</ref> i wywiezienie ich samochodem do upatrzonego domu. Następnie w górach, w pobliżu [[Tegernsee (miasto)|Tegernsee]], przetrzymywał i pilnował jako zakładników dwóch ministrów bawarskiego rządu, nieprzychylnych nazistom. Kiedy 9 listopada dotarła wiadomość o rozgromieniu przewrotu zwolnił ministrów, a sam przedostał się przez granicę [[austria]]cką i uniknął aresztowania<ref name="str. 67-71" />. Gdy 1 kwietnia 1924 zapadły bardzo niskie wyroki dla puczystów, wraz z dobrymi warunkami ich odbywania, Heß postanowił oddać się w ręce wymiaru sprawiedliwości. W maju 1924<ref name="Ciekawa historia str. 39-42" /> oddał się dobrowolnie w ręce władz i został aresztowany<ref name="ReferenceA" />. Otrzymał wyrok osiemnastu miesięcy pozbawienia wolności, z przewidywanym zawieszeniem pięciu szóstych kary<ref name="Ciekawa historia str. 39-42" />. Wspólnie z Hitlerem przebywał w [[Więzienie Landsberg|twierdzy Landsberg]], a od końca lutego 1925 był jego osobistym sekretarzem<ref name=hess3>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=43}}</ref> (z miesięczną pensją 300 [[Marka niemiecka|marek]]<ref>Guido Knopp ''Tajemnice Trzeciej Rzeszy'', wyd. 2013, s. 125.</ref>) i z tą chwilą polityka stała się ostatecznie jego zawodem. Przeszli z Hitlerem na zwracanie się po imieniu (co było bardzo rzadkie w kontaktach Hitlera), jednak Heß ukrywał to przed opinią publiczną. W tym czasie wniósł znaczny wkład w powstanie książki Hitlera [[Mein Kampf]]<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 43-4643–46.</ref>. Opuścił zakład karny 1 stycznia 1925<ref>[[Bogusław Wołoszański]]: ''Tajna wojna Hitlera'', wyd. 1997 r., s. 56.</ref>, dwanaście dni po Hitlerze. Wspólny pobyt z Hitlerem w więzieniu umocnił więzi ich łączące<ref name="Rudolf Hess Człowiek, który zmarł dwa razy">Film dokumentalny ''Rudolf Hess Człowiek, który zmarł dwa razy'' (tytuł oryginalny ''Rudolf Hess The man who died twice''), 2001 r.</ref>. Gdy w lutym 1925 została reaktywowana NSDAP, Heß otrzymał legitymację członkowską nr 16<ref>Bogusław Wołoszański: ''Tajna wojna Hitlera'', wyd. 1997 r., s. 55.</ref>. Studiów nie ukończył.

Ze względu na swój charakter, Heß wolał nie występować publicznie i raczej działać na „zapleczu” partii<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 48.</ref>. Aż do 1928 roku, do powrotu na niemiecką scenę polityczną Göringa, Hitler polegał na Heßie w bezpośrednich kontaktach wymagających towarzyskiej ogłady lub wyrafinowania. W 1928 roku Heß, działając za pośrednictwem bankiera i przemysłowca [[Fritz Thyssen|Fritza Thyssena]], zdobył fundusze na zakup pałacu w Monachium, który stał się siedzibą partii ([[Brunatny Dom]])<ref name="str. 67-71" />. Hitler uważał Heßa za całkowicie lojalnego i dlatego powierzył mu kontrolę nad partią<ref name="Rudolf Hess Człowiek, który zmarł dwa razy" />. Heß stał się nieodłącznym towarzyszem Hitlera. W końcu Hitler namówił Heßa do zawarcia w 1927 roku związku małżeńskiego, aby położyć kres pogłoskom o jego [[homoseksualizm]]ie. Heß organizował wystąpienia publiczne Hitlera i pracował z nim nad przemówieniami. Sensem życia Heßa stało się przebywanie u boku Hitlera i praca na rzecz ruchu hitlerowskiego<ref name="Zastępca Hitlera" />. Monachium zostało oficjalnie ogłoszone „stolicą ruchu” i pozostało głównym miejscem pracy Heßa<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 70.</ref>. Heß wyspecjalizował się między innymi w zbieraniu hojnych dotacji dla partii, co umożliwiło znaczną intensyfikację kampanii wyborczej<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 253.</ref>.

W maju 1927 [[Stany Zjednoczone|amerykański]] lotnik [[Charles Lindbergh]] dokonał pierwszego w dziejach samotnego przelotu przez [[Ocean Atlantycki|Atlantyk]], lecąc bez międzylądowania ze Stanów Zjednoczonych do [[Paryż]]a. Heß chciał dokonać podobnego wyczynu, jednak lecąc w trudniejszym, przeciwnym kierunku (przeciwne wiatry). Jego marzenie nie spełniło się z powodu braku finansowania takiego lotu. 4 kwietnia 1929 Heß uzyskał licencję pilota cywilnego. W lipcu 1930 stał się właścicielem lekkiego, dwumiejscowego jednopłatowca BFW M23b, który otrzymał w prezencie od partyjnej nazistowskiej gazety [[Völkischer Beobachter]]. M.in. używając samolotu zakłócał mityngi polityczne konkurencji, przelatując nisko nad ziemią<ref>Ray Conyers Nesbit i Georges Van Acker: ''Tajemniczy lot Rudolfa Hessa, mity i fakty'', wyd. polskie 2000, s. 42-4442–44.</ref>.

W 1930 roku został przewodniczącym Centralnej Komisji Politycznej NSDAP. W 1932 roku oddał stanowisko sekretarza Hitlera, w grudniu 1932 został delegatem do [[Reichstag]]u, a od 21 kwietnia 1933 był zastępcą [[führer]]a w NSDAP:<ref name=hess3 />:

Od tego okresu Heß przestał być osobą anonimową publicznie<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 257.</ref>. 1 grudnia 1933 wszedł w skład rządu jako [[minister bez teki]] (→ [[rząd Adolfa Hitlera]])<ref name=hess3 />. Był także w tym okresie przewodniczącym Komitetu doradczego nazistowskiej organizacji [[Bund Deutscher Osten]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Fiedor|imię=Karol|autor=Karol Fiedor|tytuł=Bund Deutscher Osten w systemie antypolskiej propagandy|wydawca=Instytut Śląski w Opolu|miejsce=Warszawa-Wrocław|data=1977}}</ref>. Po [[Noc długich noży|nocy długich noży]] z 29 na 30 czerwca 1934 SA zostały zastąpione przez [[Schutzstaffel]] (SS), a Heß został przez Hitlera mianowany [[Obergruppenführer]]em, czyli generałem tej nowej formacji<ref name=hess4>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=44}}</ref>. Heß zaczął stanowić centralną postać reżimu hitlerowskiego; jego żarliwe oddziaływanie na masy było ogromne. Stał się arcykapłanem kultu führera<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 260-261260–261.</ref>. Rola zastępcy ewoluowała do reprezentowania reżimu na zewnątrz<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 268.</ref>.

1 września 1939 Hitler ogłosił, że w razie jego śmierci jego następcą będzie Hermann Göring, a następcą Göringa zostanie Heß. Ponadto Heß był członkiem ministerialnej Rady Obrony Rzeszy<ref name=hess6>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=47}}</ref>. Był w nieformalnej frakcji wśród najbliższych współpracowników Hitlera, która optowała za pokojem na Zachodzie<ref>Bogusław Wołoszański ''Największy wróg Hitlera'', wydanie 2012, s. 241-242241–242.</ref>. Twierdził, że bolszewizm miał zamiar wtrącić [[Europa|Europę]] w chaos i wojnę, by móc ustanowić własne panowanie nad wszystkimi narodami kontynentu<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 125.</ref>. Proponował m.in. wprowadzenie kary chłosty dla Żydów na terenie [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupowanej Polski]]<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 264.</ref>.

W październiku 1940 zaczął się szkolić pod kierunkiem naczelnego pilota testowego fabryki, produkującej samoloty Williego Stoera. Po przeszkoleniu załatwił sobie własny samolot, model Bf&nbsp;110E-1/N, o kodzie wywoławczym VJ+OQ i wyposażył go w dwa ogromne odrzucane zbiorniki, mieszczące po 900 litrów paliwa, oraz w kompas radiowy<ref name=hess12>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=62}}</ref>. Jesienią zaczął uczyć się [[Język angielski|angielskich]] słówek<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 274.</ref>.

Pierwszy lot w sprawie pokoju z Wielką Brytanią i niedopuszczenia do wojny na dwa [[front (wojsko)|fronty]] odbył 21 grudnia 1940, prawdopodobnie do [[Berno|Berna]], gdzie mógł spotkać się z [[Samuel Hoare|Samuelem Hoare]] – brytyjskim przeciwnikiem prowadzenia wojny. Drugi lot w tej samej sprawie odbył 18 stycznia 1941<ref>Bogusław Wołoszański ''Największy wróg Hitlera'', wydanie 2012, s. 251-253251–253.</ref>.

Istnieje teoria, według której Heß wykonywał tajną misję powierzoną mu przez Hitlera, a gdy lot zakończył się klęską, Hitler odciął się od całej sprawy<ref name="Do Rzeczy">''Historia [[Do Rzeczy]]'', nr 9(55)/2017 wrzesień 2017, s. 48-5148–51.</ref>.

Polecił swojej sekretarce dzwonić codziennie do pracowników Centralnego Zespołu Meteorologicznego celem monitorowania pogody nad [[Morze Północne|Morzem Północnym]]. [[Astrologia|Astrolog]] określił na dzień 10 maja korzystny układ gwiazd<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 275.</ref>. Heß spakował banknoty, wizytówki doktora Albrechta Haushofera i profesora Karla Haushofera, aparat fotograficzny Leica, małą latarkę elektryczną, żyletkę i strzykawkę wysterylizowaną alkoholem. Zabrał również lekarstwa, które znajdowały się w małych blaszanych kasetkach, pudełkach, tubkach i butelkach<ref name=hess13>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=63}}</ref>. Przed wejściem do samolotu wręczył swojemu asystentowi Karlheinzowi Pintschowi kopertę z czterema listami: do Hitlera, Ilse Heß, [[Willy Messerschmitt|Willy’ego Messerschmitta]] i Helmuta Kadena, którego przeprosił za zabranie kombinezonu, ponieważ jego był w naprawie<ref name=hess14>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=64}}</ref>. 10 maja 1941 o 17:45 niemieckiego czasu letniego wystartował samotnie samolotem [[Messerschmitt Bf 110|Messerschmitt 110]] z [[Augsburg]]a i poleciał do Wielkiej Brytanii<ref name=hess14 /><ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Lattimer|imię=John|autor=John K. Lattimer|tytuł=Śmiertelna Choroba Hitlera|wydawca=Amber|data=1999|strony=134|isbn=83-241-1998-1}}</ref>. Odległość do celu wynosiła około 1300&nbsp;km w linii prostej.

Jego celem było dotarcie do pilota [[Royal Air Force|RAF-u]], [[Douglas Douglas-Hamilton|księcia Hamiltona]]. Leciał nisko, by nie zostać namierzonym przez [[radar]]y. Zorientował się, że nad terytorium brytyjskim został wykryty, jednak nie wiadomo dlaczego nie został zestrzelony<ref name="Rudolf Hess Człowiek, który zmarł dwa razy" />. Opuścił samolot na [[spadochron]]ie i były to ostatnie chwile jego życia na wolności. Wylądował w pobliżu Floors Farm, szesnaście kilometrów od centrum [[Glasgow]] w [[Szkocja|Szkocji]]<ref name=hess15>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=69}}</ref>. Został znaleziony przez rolnika Davida McLeana, który zaprowadził go do swojego gospodarstwa. Zabrali go stamtąd funkcjonariusze [[Home Guard|Gwardii Krajowej]], a podczas przesłuchania przedstawił się jako [[kapitan (ranga)|kapitan]] Alfred Horn<ref name=hess16>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=70}}</ref>. Domagał się spotkania z księciem Hamiltonem, którego postawił w niezręcznej sytuacji, ponieważ na księcia mogły paść podejrzenia o kontakty i sympatyzowanie z nazistami. Dodatkowo Heß żądał spotkania z królem i zdymisjonowania Churchilla dla pokoju. Istniała obawa, że uwięziony Heß zdradzi plan zbliżającego się [[Atak Niemiec na ZSRR|niemieckiego ataku na ZSRR]]<ref name="Zastępca Hitlera cz. 2">Film dokumentalny ''Zastępca Hitlera'', cz. 2. ''Upadek Rudolfa Hessa''.</ref> (został mu podany środek pobudzający mówienie)<ref name="Ludzie Hitlera s. 279">Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 279.</ref>. W [[Moskwa|Moskwie]] „wizyta” Heßa wywołała głębokie zaniepokojenie, podszyte nieufnością. [[Józef Stalin|Stalin]] uważał, że Heßa ściągnęły brytyjskie tajne służby, by Churchill nakłonił Hitlera do zaatakowania ZSRR<ref>[[Antony Beevor]] ''Druga wojna światowa'', wyd. 2013, s. 241.</ref>.

Nawiązywanie kontaktów z wrogiem bez wiedzy Hitlera było uznawane za zdradę stanu<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 271.</ref>. Niemcy podali w oficjalnym komunikacie, że Heß poleciał w odruchu szaleństwa, że od jakiegoś czasu stan jego zdrowia był zły i cierpiał na zaburzenia halucynacyjne<ref>[[Otto Skorzeny]]: ''Nieznana wojna'', wydanie polskie 1999, s. 70.</ref>. Naziści podejrzewali, że do dziwnego lotu skłonił Heßa astrolog, dlatego wielu z nich zostało następnie umieszczonych w [[Obozy niemieckie 1933–1945|obozach koncentracyjnych]]<ref>Greg Annussek ''Jak Hitler uratował Mussoliniego'', wydanie polskie 2007, s. 64-6564–65.</ref>. 12 maja 1941 Hitler formalnie przemianował urząd Zastępcy Führera na Kancelarię Partii, na czele której stanął Martin Bormann<ref>Ian M. Baxter ''Kwatery wojenne Hitlera'', wydanie polskie 2001, s. 83-8483–84.</ref>. Nazwisko Heßa, jego fotografie i cytaty jego przemówień znajdowały się w wielu niemieckich czasopismach, drukach i książkach. Zostały wydane zarządzenia usuwania ich<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 222-223222–223.</ref>. Pojawienie się Heßa na ziemi brytyjskiej było ówcześnie dużym wydarzeniem; w trakcie wojny polityk bez uprzedzenia udał się do kraju przeciwnika<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 206.</ref>. Hitler twierdził, że jeśli Heß wróci do Niemiec powinien zostać uśmiercony lub umieszczony w szpitalu psychiatrycznym<ref name="Ludzie Hitlera s. 279" />.

[[Państwa Osi]] zostały pokonane przez [[alianci (II wojna światowa)|aliantów]] i zakończyła się II wojna światowa. Heß łudził się, że będzie potrzebny i zostanie zwolniony. Planował życie w nowych Niemczech<ref name="Zastępca Hitlera cz. 2" />. Wieczorem 10 października 1945 został przywieziony do [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie wraz z innymi nazistowskimi funkcjonariuszami wysokiej rangi miał zostać osądzony za zbrodnie wojenne przez [[Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze|Międzynarodowy Trybunał Wojskowy]]<ref name=hess20>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=379}}</ref>. 16 listopada Heßa skonfrontowano z jego dwiema byłymi sekretarkami: Ingeborg Speer i Hildegard Fath, ale nie przyznał się, że je zna. Kiedy przedstawiono mu dawnych towarzyszy, takich jak Göring, również ich nie rozpoznał<ref name=hess21>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=382}}</ref>. Podczas procesu wielokrotnie odpowiadał na pytania słowami: ''Nie wiem. Nie mogę sobie przypomnieć''. Wielu psychiatrów próbowało dojść do tego, co się dzieje w jego umyśle. Wśród testów psychiatrycznych, którym poddano Heßa, znalazł się [[test Rorschacha|test plam atramentowych Rorschacha]]<ref name=hess22>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=383}}</ref>. Pokazywano oskarżonemu kroniki filmowe przedstawiające go wraz z innymi przywódcami nazistowskimi, a przy niektórych scenach jego ręce napinały się w widoczny sposób<ref name=hess23>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=384}}</ref>. W celu zbadania Heßa postanowiono skompletować trzyosobowe zespoły z czterech zwycięskich państw: Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]] i [[Francja|Francji]], w skład których miał wchodzić [[psycholog]], [[lekarz]] i [[neurolog]]. 14 listopada połączona grupa ekspertów przeprowadziła wspólną rozmowę z Heßem<ref name=hess24>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=385}}</ref>. 30 listopada 1945 Trybunał Norymberski rozważał, czy Rudolf Heß jest zdolny stanąć przed sądem<ref name=hess25>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=387}}</ref>. Oskarżenie raportami medycznymi utrzymywało, że tak. W czasie procesu wstał i powiedział, że nie jest niepoczytalny i że wszystko pamięta<ref name=hess26>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=388}}</ref>. Ostatecznie został skazany na [[Kara dożywotniego pozbawienia wolności|karę dożywocia]]<ref name=hess27>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=395}}</ref> za uczestniczenie we wspólnym spisku (spiskowanie z innymi nazistowskimi przywódcami w celu popełnienia przestępstw) oraz zbrodnie przeciwko pokojowi (planowanie i przygotowywanie wojny agresywnej, uczestnictwo w niemieckiej agresji przeciwko Austrii, [[Pierwsza Republika Czechosłowacka|Czechosłowacji]] i Polsce)<ref>{{Cytuj stronę|url=http://avalon.law.yale.edu/imt/judhess.asp|tytuł=''Judgement: Hess''|opublikowany=avalon.law.yale.edu|data=|data dostępu=}}</ref>. Stwierdził, że niczego nie żałuje<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 282.</ref>.

Tymczasem Heß przygotowywał się do swojego uwolnienia i opuszczenia więzienia. Oderwany od rzeczywistości, zajmował się układaniem swojej kariery politycznej. Formułował rozporządzenia i dyrektywy, tworzył przemówienia i proklamacje. Kształtował plany nowego porządku i prawa w powojennych Niemczech, ze sobą w roli nowego führera. Czuł się prawowitym następcą Hitlera. Żądał miejsca w więzieniu, w którym mógłby odbierać listy i dalekopisy oraz bez ograniczeń prowadzić rozmowy telefoniczne. Żądał również sali konferencyjnej i nadajnika radiowego<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 251-252251–252.</ref>.

Od 18 lipca 1947<ref name="Zastępca Hitlera cz. 2" /> Heß odbywał karę w [[Więzienie Spandau|więzieniu Spandau]] w Berlinie, gdzie spędził czterdzieści lat, z których przez ostatnich dwadzieścia jeden (po 1 października 1966) był tam jedynym więźniem<ref name=hess28>{{Cytuj książkę |autor= Stephen McGinty | tytuł=Sekretne życie Rudolfa Hessa | strony=396}}</ref>, a zakład karny mógł pomieścić 600 osadzonych. Więźniom zostały nadane numery, ponieważ ich nazwiska nie były używane. Heß do końca życia został numerem siedem<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 256.</ref>. Więzienie było strzeżone kolejno przez cztery zwycięskie mocarstwa (Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, ZSRR i Francję)<ref name="Evan Mawdsley s. 144">Evan Mawdsley ''II wojna światowa. Nowe ujęcie'', wyd. polskie 2011, s. 144.</ref>. Heß, „najdroższy więzień świata” cały czas obawiał się, że zostanie otruty<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 258.</ref>. Dopiero w 1969 roku zgodził się zobaczyć z rodziną. Do spotkania z żoną Ilse Heß i synem Wolfem Rüdigerem doszło 24 grudnia 1969 roku na terenie brytyjskiego szpitala wojskowego, do którego został przewieziony z uwagi na swój stan zdrowia<ref name="Llobet">{{cytuj książkę|nazwisko=Joanin-Llobet|imię=Laure|autor=Laure Joanin-Llobet|tytuł=Siedmiu ze Spandau|wydawca=Świat Książki|data=2010|strony=134|isbn=978-83-247-1489-6}}</ref>. Wielokrotnie usiłował odebrać sobie życie<ref name="Hess" />. ZSRR sprzeciwiał się możliwości wypuszczenia go na wolność<ref>Otto Skorzeny ''Nieznana wojna'', wydanie polskie 1999, s. 71.</ref>. Z drugiej strony sam Heß nie był zainteresowany uwolnieniem z pobudek humanitarnych. Z uporem trwał przy swoich dotychczasowych pojęciach i przekonaniach, w tym wypełnianiu swych zobowiązań wobec nieżyjącego Hitlera. Niezłomnie uważał, że sprawą jego honoru było uwolnienie, ale bez uznania winy. Nie dopuszczał do siebie myśli, że Hitler był zbrodniarzem<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 268-269268–269.</ref>.

Heß w wieku 93 lat powiesił się na przedłużaczu elektrycznym w altance ogrodu więziennego<ref name=hess28 />. Na miejscu, a następnie w szpitalu była prowadzona bezskuteczna reanimacja<ref>Ray Conyers Nesbit i Georges Van Acker: ''Tajemniczy lot Rudolfa Hessa, mity i fakty'', wyd. polskie 2000, s. 173.</ref>. Heß zmarł, gdy więzieniem administrowali Brytyjczycy, co wywołało powstanie kolejnych spekulacji dotyczących zastępcy führera<ref name="Evan Mawdsley s. 144" />. Na własne życzenie został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu ewangelickim w [[Wunsiedel]], w Bawarii. W nocy z 19 na 20 lipca 2011 władze Wunsiedel zlikwidowały grób Heßa; szczątki zostały ekshumowane, [[Kremacja|skremowane]], a prochy rozsypano w nieznanym miejscu<ref>{{cytuj pismo | nazwisko = matsza| imię = | tytuł = Ekshumowano szczątki zastępcy Hitlera | url = http://wyborcza.pl/1,75477,9985150.html | czasopismo = [[Gazeta Wyborcza]] | wolumin = | wydanie = | strony = 4 | data = 21 lipca 2011 | wydawca = Agora SA | miejsce = Warszawa | issn = 0860-908X | doi =}}</ref><ref>[http://www.tvn24.pl/-1,1711414,0,1,zlikwidowali-grob-zastepcy-hitlera,wiadomosc.html Zlikwidowali grób zastępcy Hitlera].</ref>. Heß nie ma grobu, tak jak nie posiadająmają go pozostali przywódcy nazistowskich Niemiec: Hitler, Göring, Himmler i inni<ref name="Do Rzeczy" />.

W Niemczech powszechnie mówiło się o homoseksualizmie Heßa, a w otoczeniu Hitlera był znany jako Panna Hess (''Fräulein Heß'')<ref>Martin Kitchen: ''Trzecia Rzesza. Charyzma i wspólnota'', wyd. polskie 2012, s. 117.</ref>. Żoną Heßa została [[Ilse Heß|Ilse Pröhl]], córka naczelnego lekarza wojskowego z Berlina<ref name=hess2 />. Ślub (jedynie cywilny<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 251.</ref>) odbył się 20 grudnia 1927, a świadkami na ślubie byli: Hitler i Karl Haushofer<ref name=hess3 />. Para miała syna Wolfa Rudigera, nazywanego „Buzem”<ref>Joe Heydecker, Johannes Leeb, ''Trzecia Rzesza w świetle Norymbergi. Bilans tysiąca lat'', Warszawa 1979. s. 94.</ref>, którego ojcem chrzestnym został Hitler<ref name="Rudolf Hess Człowiek, który zmarł dwa razy" />.

Heß interesował się tajnymi sztukami. Chętnie kierował się radami [[Jasnowidzenie|jasnowidzów]], astrologów i [[Okultyzm|okultystów]]<ref>Bogusław Wołoszański ''Największy wróg Hitlera'', wydanie 2012, s. 279.</ref>. Następnie do jego zainteresowań doszło [[Radiestezja|różdżkarstwo]] i tłumaczenie snów. Miał przewlekłe dolegliwości żołądkowe<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 266.</ref>. Był chorowity i praktykował alternatywne metody leczenia, medycynę niekonwencjonalną<ref name="Zastępca Hitlera" />. Brytyjscy lekarze badający Heßa w czasie wojny określili go jako [[Neurotyczność|neurotyka]] na punkcie swego zdrowia<ref>Ray Conyers Nesbit i Georges Van Acker: ''Tajemniczy lot Rudolfa Hessa, mity i fakty'', wyd. polskie 2000, s. 125.</ref> oraz człowieka o osobowości paranoidalnej typu psychopatycznego o silnych skłonnościach do [[Hipochondria|hipochondrii]] i histerii<ref>Ray Conyers Nesbit i Georges Van Acker: ''Tajemniczy lot Rudolfa Hessa, mity i fakty'', wyd. polskie 2000, s. 165.</ref>. W więzieniu Heß miał do dyspozycji książki z więziennej biblioteki oraz pozycje, które pozwolono mu zachować z czasów pobytu w Wielkiej Brytanii. Jego ulubionymi autorami byli [[William Szekspir]], [[Friedrich Nietzsche]] i [[Arthur Schopenhauer]]<ref name=Llobet2>{{Cytuj książkę |autor=Laure Joanin-Llobet | tytuł=Siedmiu ze Spandau | strony=130}}</ref>. Mierzył 177&nbsp;cm wzrostu<ref>Ray Conyers Nesbit i Georges Van Acker: ''Tajemniczy lot Rudolfa Hessa, mity i fakty'', wyd. polskie 2000, s. 37.</ref>. Był mówcą mało porywającym i niezdecydowanym<ref>Ray Conyers Nesbit i Georges Van Acker: ''Tajemniczy lot Rudolfa Hessa, mity i fakty'', wyd. polskie 2000, s. 39.</ref>. Był nieśmiały, jednak szczerze oddany Hitlerowi<ref>Joanna Wieliczka-Szarek: ''III Rzesza Narodziny i zmierzch szaleństwa'', wyd. 2006 r., s. 87.</ref>.

Sympatycy Heßa wielokrotnie przedstawiali go jako godną współczucia ofiarę mściwego, niemoralnego, bezprawnego sądu zwycięzców wojny. Pomijali jego winy i współpracę z Hitlerem w służbie idei uznanej za zbrodniczą. Niemieckie siły skrajne obrały go sobie jako idola i postać legendarną, jako męczennika „sprawy pokoju”, skrzywdzonego przez aliantów<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 253.</ref> po tym, jak zwrócił się do nich z propozycjami pokojowymi. Postać tragiczną, potraktowaną niesprawiedliwie. Po śmierci Heßa całe więzienie Spandau zostało zburzone, by zapobiec pielgrzymowaniu tam jego zwolenników<ref>Kurt Pätzold, Manfred Weissbecker: ''Rudolf Hess. Ciekawa historia'', wyd. polskie 2001, s. 272-273272–273.</ref>. Jego sympatycy w Niemczech organizują publiczne marsze dla czczenia różnych rocznic z jego życiorysu<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/niemcy-marsz-neonazistow-w-30-rocznice-smierci-rudolfa-hessa,765775.html|tytuł=''Neonaziści maszerowali w Berlinie w rocznicę śmierci Hessa''|opublikowany=tvn24.pl|data=19 sierpnia 2017|data dostępu=19 sierpnia 2017}}</ref>. Sam Heß powiedział swojemu synowi, że uważa [[skinhead]]ów za „fanfaronów i idiotów”<ref>Guido Knopp ''Ludzie Hitlera'', wyd. 1999, s. 229.</ref>.

* {{cytuj książkę|nazwisko=Lattimer|imię=John|autor=John K. Lattimer|tytuł=Śmiertelna Choroba Hitlera|wydawca=Amber|data=1999|strony=|isbn=83-241-1998-1}}