Paracelsus: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Poglądy filozoficzne i wkład w rozwój nauk medycznych: Dawka czyni truciznę |
Anulowanie wersji 50678629 autora 217.171.54.121 (dyskusja), Potrzebne źródło POV, WP:SK+mSK+ToS |
||
Linia 22:
Był synem lekarza Wilhelma Bombasta z [[Hohenheim]]. Uczęszczał do wielu szkół wyższych, w Wiedniu i w Ferrarze zapoznał się z dorobkiem naukowym [[Galen|Klaudiusza Galena]]; już jako student sprzeciwiał się dogmatycznemu schematyzmowi i uczonym autorytetom; mimo to w 1515 roku uzyskał na uniwersytecie w Ferrarze tytuł doktora.
Medyk miejski w Bazylei. Od 1526 roku profesor [[Uniwersytet Bazylejski|Uniwersytetu Bazylejskiego]], gdzie – wbrew obyczajom – nauczał nie po łacinie, lecz po niemiecku, dając się poznać z krytycyzmu i ciętego języka, wymierzonego we wszystkie ówczesne autorytety. Poglądy oraz skłonności polemiczne Paracelsusa niebawem sprawiły, że pokłócił się on z kolegami po fachu, aptekarzami i rajcami miejskimi. Na początku 1528 roku musiał uciekać z Bazylei
== Poglądy filozoficzne i wkład w rozwój nauk medycznych ==
Uważał, że medycyna powinna być ugruntowana w poznaniu Boga i natury. Do poznania rzeczy – a także chorób oraz terapii – niezbędne są, z jednej strony, dowody empiryczne, z drugiej zaś – i to według niego było znacznie ważniejsze – ujęcie spraw w całości: ''Albowiem człowieka można ująć jedynie z punktu widzenia makrokosmosu, człowiek nie może się poznać sam z siebie. Lekarz staje się doskonały dopiero wtedy, gdy zda sobie sprawę z tej zgodności'' (''Opus Paramirum''). Paracelsus uważał, że ciało materialne to jedynie jakaś część niewidzialnego dla zwyczajnego obserwatora ciała doskonałego. Jeśli jednak człowiek, za sprawą nieustannych starań o boskie oświecenie, dostąpi udziału w boskim ogniu, wówczas będzie on mógł ujrzeć świat w innej perspektywie, ''w świetle natury'' (''Opus Paramirum'') – taka perspektywa przystoi też lekarzowi. Paracelsus uważał, że lekarz, jeśli ma odpowiednio wykonywać swą pracę, oprócz łaski boskiej potrzebuje znajomości i biegłości w czterech dyscyplinach: filozofii, astronomii, alchemii i rzetelności (''proprietas'').
Paracelsus zapoczątkował i znacznie rozpowszechnił ideę [[jatrochemia|jatrochemii]]; był jednym z najważniejszych reprezentantów (obok [[Andreas Libavius|Andreasa Libaviusa]]) tego kierunku w nauce.
Paracelsus badał wiele substancji chemicznych pod kątem wykorzystania ich jako leki. Badał też ich właściwości trujące, można go więc uznawać także za ojca [[toksykologia|toksykologii]]. Jest autorem słynnej wypowiedzi: ''Cóż jest trucizną? Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną
Ważny wkład miał również w rozwój [[Zioła|ziołolecznictwa]]. Rozwinął starą naukę o sygnaturze. Uważał, że Bóg dał ludziom lek (arcanum) na każdą chorobę i aby ułatwić im szukanie dodał odpowiednie znaki zewnętrzne (sygnatury). W związku z tym Paracelsus ordynował rośliny o liściach nerkowatych na choroby nerek, surowce żółte na żółtaczkę, a makówki na bóle głowy. Paracelsus opracował też metody przetwarzania surowców roślinnych tak, aby wydobyć z nich arcanum – dziś nazwalibyśmy je aktywnym składnikiem. Z tego względu uważa się go za ojca [[fitochemia|fitochemii]] i [[farmakognozja|farmakognozji]].
Linia 36:
== Dzieła ==
* ''Die grosse Wundarzney'', Ulm 1536.
* ''Opus Chirurgicum. Bodenstein'', Basel 1581.
* ''Chirurgische Bücher und Schriften'', Basel 1591 und 1605.
* ''Strassburger Ausgabe'' (wydanie strasburskie), 1603 (pisma medyczne i filozoficzne)
* ''Opera omnia medico-chemico-chirurgica'', Genewa, t. 1–3, 1658.
* ''Philosophia magna, tractus aliquot'', Kolonia 1567.
* ''Philosophiae et Medicinae utriusque compendium'', Basel 1568.
* ''Astronomia Magna'' (znane też jako ''Philosophia Sagax''), 1537.
* ''Opus puramirum''.
* ''De natura rerum''.
| |||