Wikipedia:Wiarygodne źródła: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
→Nauka: Dodano odnośnik do artykułu naukowego o drapieżnych czasopismach |
|||
Linia 44:
* Odosobnione studia są zazwyczaj uznawane za wstępne i niepewne, i jako takie mogą podlegać zmianie w świetle dalszych badań naukowych. Jeśli takie pojedyncze studium jest źródłem pierwotnym, nie powinno zasadniczo być użyte w przypadku, gdy istnieją wtórne źródła (opracowania) na ten temat. Wiarogodność takiego odosobnionego studium zależy od obszaru badań. Należy unikać przykładania [[WP:WAGA|nienależnej wagi]], kiedy używa się takiego pojedynczego studium w takich obszarach badawczych. Opracowania przynależne do kompleksowych i zawiłych obszarów, takich jak [[medycyna]], są bardziej podważalne i powinny być unikane. Źródła wtórne, takie jak [[metaanaliza|metaanalizy]], podręczniki czy [[artykuł recenzowany|recenzowane artykuły]] naukowe są preferowane, jeśli są dostępne, ponieważ ukazują właściwy kontekst.
* Z ostrożnością należy podchodzić do czasopism, które istnieją głównie po to, by promować pewien punkt widzenia. Zapewnienie o recenzowaniu (typu ''peer review'') nie jest wskaźnikiem świadczącym o tym, że czasopismo jest poważane czy też, że jakiekolwiek poważne recenzowanie nastąpiło. Czasopisma, które nie są recenzowane przez szerszą akademicką społeczność, nie powinny być rozpatrywane jako wiarogodne, poza przypadkiem, kiedy dochodzi do przedstawienia poglądów grupy, reprezentowanych w tych czasopismach<ref group=uwaga>Przykłady obejmują m.in. ''The Creation Research Society Quarterly'' oraz ''Journal of Frontier Science'' (to drugie używa [http://jfspeerreview.blogspot.com komentarzy blogowych jako recenzji typu ''peer review'']).</ref>
* W ostatnich latach doszło do lawinowego przyrostu liczby nowych czasopism o bardzo niskiej jakości, które tylko twierdzą, że są recenzowane (czasopisma drapieżne)<ref>{{Cytuj|autor=Tomasz Burdzik|tytuł=Drapieżne czasopisma jako przykład nieetycznego publikowania|czasopismo=Filozofia i Nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne|data=2017|issn=2300-4711|wolumin=5|s=131–149|doi=10.6084/m9.figshare.5155939|url=http://filozofiainauka.ifispan.waw.pl/wp-content/uploads/2017/06/Burdzik_131.pdf|język=pl}}</ref>. Czasopisma te po prostu publikują wszystko to, za czego opublikowanie autor zgodzi się zapłacić. Niektóre z nich posuwają się nawet do tego, że udają nazwy uznanych czasopism (ukradzione czasopisma)<ref>{{cytuj stronę |nazwisko=Beall |imię=Jeffrey |autor=Jeffrey Beall |data=1 grudnia 2012 |tytuł=Criteria for Determining Predatory Open-Access Publishers |
=== Agencje informacyjne ===
Linia 51:
Komentarz redakcyjny, analizy i opinie, te napisane przez redaktorów publikacji ([[redakcja]]) i te przez zewnętrznych autorów, są wiarogodnym źródłem pierwotnym w zakresie stwierdzeń przypisanych temu redaktorowi czy autorowi, ale są rzadko wiarogodne w zakresie stwierdzenia faktu. Publicystyka skoncentrowana na człowieku jest zasadniczo mniej wiarogodna, niż wiadomość typu ''news'' i może nie być przedmiotem takich samych rygorystycznych standardów sprawdzania faktów i ich dokładności<ref>{{cytuj pismo |nazwisko=Miller |imię=Laura |data=16 października 2011 |tytuł='Sybil Exposed': Memory, lies and therapy |praca=[[Salon (website)|Salon]] |wydawca=Salon Media Group |url=https://www.salon.com/2011/10/16/sybil_exposed_memory_lies_and_therapy/ |data dostępu=17 października 2011 |cytat=[Debbie Nathan] also documents a connection between Schreiber and Terry Morris, a 'pioneer' of this [human interest] genre who freely admitted to taking 'considerable license with the facts that are given to me.'}}</ref>.
* Przy pozyskiwaniu informacji z tekstu typu opinia tożsamość jego autora może pomóc określić ich wiarogodność. Opinie specjalistów i uznanych ekspertów są w większym zakresie wiarogodne i odzwierciedlają istotny punkt widzenia<ref group=uwaga>Należy pamiętać, że każde wyjątkowe twierdzenie wymaga [[Wikipedia:Weryfikowalność#Wyjątkowe informacje wymagają wyjątkowych źródeł|wyjątkowego źródła]] i nie jest to zasadą postępowania.</ref>. Jeśli stwierdzenie nie jest autorytatywne, należy przypisać opinię autorowi w tekście artykułu i nie ukazywać jej jako fakt. Recenzje książek, filmów, sztuki itd. mogą być opiniami, streszczeniami lub tekstami naukowymi<ref name="Princeton">{{cytuj stronę |data=2011 |tytuł=Book reviews |
* Źródła akademickie i wysokiej jakości źródła popularnonaukowe są z reguły lepsze niż doniesienia agencyjne do opisywania tematów związanych z nauką. Gazety często dosłownie, lub z minimalnymi zmianami, przepisują doniesienia publikowane przez organizacje lub czasopisma naukowe. Niektóre gazety zatrudniają reporterów, którzy specjalizują się w tego typu tematach, i których można zacytować z podaniem nazwiska. Szczególna ostrożność zalecana jest przy artykułach o tematyce medycznej (zobacz: [[Wikipedia:Wiarygodne źródła (artykuły o tematyce medycznej)]]).
* Plotki mają bardzo ograniczoną wartość dla encyklopedii, aczkolwiek czasem weryfikowalne informacje ''na temat'' plotek mogą być istotne. Dotyczy to sytuacji, w której fakt krążenia plotek jest ważny, bez względu na to, czy sama plotka jest prawdziwa, czy nie. [[Wikipedia:Czym_Wikipedia_nie_jest#Wikipedia nie jest mównicą|Wikipedia nie służy]] rozpowszechnianiu plotek i pogłosek.
* Niektóre agencje prasowe wykorzystują Wikipedię jako źródło dla swoich artykułów. Wikipedyści muszą więc uważać na „błędne koło uźródławiania” (cytowania artykułu, który cytuje Wikipedię)<ref group=uwaga>Magazyn ''[[Private Eye]]'' i inne czasopisma oraz edytorzy Wikipedii w dyskusjach wskazali wiele przypadków, w których nieprawdziwe informacje, wprowadzone do artykułów na Wikipedii jako [[Wikipedia:wandalizm|wandalizm]]y były potem powielane przez gazety</ref>.
{{Uwagi}}
{{Przypisy|
}}
== Zobacz też ==
| |||