Kazirodztwo: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
zbędne linki
Linia 23:
 
== Teorie psychologiczne ==
Według teorii [[Sigmund Freud|Zygmunta Freuda]] ludzie mają ukryte skłonności kazirodcze, ale społeczne tabu i normy pozwalają im opanować te pokusy. [[Sigmund Freud|Zygmund Freud]] twierdził, że rodzic płci przeciwnej stanowi dla każdego człowieka pierwszy i najsilniejszy obiekt pożądania seksualnego (wiąże się to z tak zwanym [[Kompleks Edypa|kompleksem Edypa]]). Ponieważ tabu kazirodztwa nie można znaleźć w psychice jednostki, istnieje potrzeba surowego zakazu. [[Sigmund Freud|Freud]] uważał, że gdyby nie tabu kazirodztwa, to cały gatunek ludzki cechowałby się wysokim stopniem [[Chów wsobny|wsobności]] i skutkiem tego powstawały by aberracje [[genetyka|genetyczne]].
 
Współcześni wskazują, że teorie [[Sigmund Freud|Freuda]] oparte zostały na błędnych założeniach<ref>{{cytuj książkę | imię = Irenäus | nazwisko = Eibl-Eibesfeldt | autor link = Irenäus Eibl-Eibesfeldt | tytuł = Miłość i nienawiść | wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]] | miejsce = Warszawa | rok = 1987 | strony = 189 | cytat = Bardzo wiele z tego, co Freud i jego uczniowie interpretowali jako seksualne (głaskanie, całowanie, itp.) pierwotnie nie jest seksualne, ale wywodzi się z zachowania związanego z opieką nad potomstwem. Należy tu niektórym przedstawicielom tego kierunku uczynić zarzut postępowania nienaukowego}}</ref>. Pierwsze błędne założenie dotyczy tego, że atrakcyjność równa się atrakcyjności seksualnej (jednak np. jeśli młoda dziewczynka kocha ojca, to nie znaczy to, że go jednocześnie pożąda seksualnie). Drugie założenie niepoparte dowodami opiera się na tym, że w ludziach tkwią żądze kazirodcze (freudyści uważają, że są one ''stłumione'' i dlatego rzadko demonstrowane). Po trzecie Freud zakładał, że tabu zapobiegające małżeństwom pomiędzy kuzynami zapobiega [[chów wsobny|wsobności]] – do niedawna naukowcy i laicy podzielali ten pogląd, współcześnie wiadomo jednak, że wcale tak być nie musi<ref>{{cytuj książkę | imię = Matt | nazwisko = Ridley | autor link = Matt Ridley| tytuł = Czerwona królowa. Płeć a ewolucja natury ludzkiej | wydawca = Dom Wydawniczy „Rebis” | miejsce = Poznań | rok = 2001 | strony = 302 | cytat =}}</ref>.
 
== Kazirodztwo jako tabu kulturowe ==
[[Tabu]] ([[Zakaz (antropologia)|zakaz]]) kazirodztwa należy do najbardziej powszechnych zakazów, występuje w zasadzie we wszystkich kulturach<ref name="słownik"/><ref>{{cytuj książkę | imię = Ewa| nazwisko = Nowicka| autor link = Ewa Nowicka-Rusek | tytuł = Świat człowieka – świat kultury | wydawca = | miejsce = Warszawa | rok = 199] | strony = 354}}</ref>. Akceptowane społecznie kazirodztwo było spotykane tylko w [[Starożytny Egipt|starożytnym Egipcie]], [[Iran|Persji]], [[Fenicja|Fenicji]], u [[Państwo Inków|Inków]], [[Celtowie|Celtów]] i mieszkańców [[Tajwan (wyspa)|Tajwanu]]<ref name="słownik"/>.
 
W świetle [[antropologia kulturowa|antropologii kulturowej]] źródło [[Zakaz (antropologia)|zakazu]] kazirodztwa leży w czynnikach kulturowych. Zgodnie z teorią [[Claude Lévi-Strauss|Claude’a Lévi-Straussa]] [[Zakaz (antropologia)|zakaz]] ten jest podstawowym elementem organizacji społecznej, on właśnie leży u podstaw rozwoju [[Społeczeństwo pierwotne|społeczeństw pierwotnych]]. Jego funkcją jest „uruchamianie” ''wymiany matrymonialnej'', dzięki której ludzie nawiązują stosunek [[Powinowactwo (prawo)|powinowactwa]]. Istotna więc treść zakazu kazirodztwa nie wyczerpuje się w samym fakcie zakazu czegoś; ona z natury swej ma rodzić wymianę – wymianę mężczyzn i kobiet między poszczególnymi grupami; ona też stanowi regułę, normę wyrażającą pragnienie grupy nawiązania przyjaznych stosunków z inną grupą i wyjścia z izolacji. [[Egzogamia]] afirmuje drugiego człowieka (po to zabrania małżeństw w ramach grupy, aby je zawierano między członkami różnych grup) i wskazuje na korzyści społeczne, które wynikają z faktu wymiany<ref>{{cytuj książkę | imię = Lucjan | nazwisko = Kocik | autor link = Lucjan Kocik | tytuł = Wzory Małżeństwa i Rodziny. Od tradycyjnej jednorodności do współczesnych skrajności | wydawca = Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne | miejsce = Kraków | rok = 2002 | strony = 50-52}}</ref>.
 
[[Antropologia kulturowa|Antropologia]] strukturalna [[Claude Lévi-Strauss|Claude’a Lévi-Straussa]] uznaje kazirodztwo za wręcz swego rodzaju początek kultury, punkt graniczny między ''naturą'' a ''kulturą'', w którym jedna się kończy, a druga zaczyna, przynależny do obydwu tych sfer (które poza tym są w opozycji).
 
Zakaz kazirodztwa bywał jednak różnie definiowany w różnych [[kultura]]ch. W grupach społecznych, które cechuje [[endogamia]], dopuszcza się (lub też dopuszczało się) związki między stosunkowo bliskimi krewnymi (zwłaszcza gdy są to niezbyt liczne grupy społeczne, np. [[arystokracja]], rodziny królewskie, ze szczególnym przykładem dynastii [[faraon]]ów). W takim kontekście małżeństwo między kuzynami lub między stryjem a bratanicą czasem nie było po prostu uważane za kazirodztwo, choć w innym kontekście kulturowym kazirodztwem jest.