Trzej Królowie: Różnice pomiędzy wersjami

'''Trzej Królowie, Trzej Mędrcy, Trzej Magowie'''{{r|Zasady pisowni słownictwa|-------------lista-8000|-------------angielski}}{{u|uwaga1}} ([[językJęzyk grecki|gr.]] {{grc|μάγοι}} ''magoi'') − według tradycji chrześcijańskiej osoby, które miały podążać za [[Gwiazda Betlejemska|Gwiazdą Betlejemską]], przybyć do miejsca narodzin [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]] i przekazać mu dary. Tradycyjnie uznawani są za [[święty]]ch w [[katolicyzm]]ie, [[prawosławiePrawosławie|prawosławiu]] oraz w [[Kościoły wschodnie|starożytnych Kościołach Wschodu]].

Jedyna informacja o mędrcach znajduje się w [[Ewangelia Mateusza|Ewangelii Mateusza]] (2,1-12), gdzie nie podano ich liczby. Współczesna egzegeza, badając w sposób [[krytykaKrytyka źródeł|krytyczny źródła]] historyczne i literackie, zwraca uwagę, że opowiadanie Ewangelii Mateusza o pokłonie króli nie ma charakteru ściśle [[kronika]]rskiego. Zarówno wśród wiernych jak i uczonych można znaleźć dwie grupy, jedna uznaje, że jest to opowieść o historycznym wydarzeniu, druga, że jest to refleksja na tematy, które mają swój początek w [[Stary Testament|Starym Testamencie]]{{r|BRO}}.

[[Biblistyka|Bibliści]] skłaniają się do uznania tego opowiadania za literacką formę katechetyczną, wskazują, że ma ono za zadanie wyjaśnić tajemnicę osoby historycznego Jezusa jako spełniającego proroctwa starotestamentalne o [[Pomazaniec|mesjaszu]]. W świetle tego wydaje się, że trzej magowie nie byli postaciami historycznymi. [[Raymond E. Brown]] wskazuje na brak odniesień w innych źródłach ewangelicznych i poza-ewangeliczych do takich niezwykłych wydarzeń [[astronomiaAstronomia|astronomicznych]], jak zadziwiająca wędrówka gwiazdy. Nie ma też w opisach o dojrzałej działalności Jezusa najmniejszego odniesienia do Jego pobytu nad [[Nil]]em. Również [[Łukasz Ewangelista|Łukaszowe]] opowiadanie o dzieciństwie Jezusa nie harmonizuje z pobytem Jezusa w Egipcie. Raymond skłania się do uznania, że opowiadanie o Trzech Królach to chrześcijański [[midrasz]]{{r|BRO}}. Również [[Xavier Léon-Dufour|X. Léon-Dufour]] [[Jezuici|SJ]] zwraca uwagę, że formy literackie używane w częściach ewangelii opisujących dzieciństwo Jezusa są odmienne od tych, które mówią o jego publicznej działalności. [[Ewangelie dzieciństwa]] nie czerpały informacji o wydarzeniach z pierwszych lat życia Jezusa od świadków naocznych, chyba że tym świadkiem była sama [[Maria z Nazaretu|Maria]] – pochodzą natomiast ze źródeł judeo-chrześcijańskich. Opowiadanie Ewangelii Mateusza o pokłonie magów wydaje się być rodzajem [[Katecheza|katechetycznego]] pouczenia o znaczeniu i misji Jezusa narodzonego z [[Maria z Nazaretu|Maryi Dziewicy]], ułożonego na wzór [[Żydzi|żydowskich]] ''midraszy''. Midrasz to opowiadanie służące w Izraelu do wyjaśnienia znaczenia interwencji zbawczych [[Bóg|Boga]] w historii [[Żydzi|Izraelitów]], by przekazywać [[Wiara religijna|wiarę]] z pokolenia na pokolenie. Według badań historyczno-krytycznych opowiadanie ewangelisty Mateusza o ''magach'' było najprawdopodobniej wzorowane na midraszu o [[Mojżesz]]u w Egipcie, dobrze znanym w czasach, gdy powstawała Ewangelia Mateusza. Midrasz ten zachował się w dziele historyka żydowskiego [[Józef Flawiusz|Józefa Flawiusza]] (37–94 n.e.): ''Dawne dzieje Izraela'' (znane też jako ''Starożytności żydowskie''){{r|Ks II 9 3 4 II 210nn por}}. Porównanie treści tego midraszu z treścią opowiadania o pokłonie trzech króli i ich wizycie u króla Heroda pokazuje paralele między Jezusem i Mojżeszem oraz między Herodem i faraonem – obaj władcy np. decydują się zabić niewinne dzieci. Widoczna jest także zależność Mateusza od [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] 4, 19-20:

W rozumieniu ewangelisty Mateusza pradawny plan zbawienia świata, wszystkich narodów, który Bóg stopniowo realizował poprzez Naród Wybrany Izraela, osiągnął swój ostatni etap wraz z dziewiczym poczęciem i narodzeniem Jezusa-Zbawiciela przez [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]]. Trzej magowie jako przedstawiciele świata pogańskiego przybyli do dziewiczej matki Marii, przebywającej w domu razem z dziecięciem Jezus i upadli na twarz ([[językJęzyk grecki|gr.]] ''proskynéo'', por. Mt 4,10), oddając Mu cześć królewską i boską jako [[Pomazaniec|Mesjaszowi]] żydowskiemu. Rozpoznali obecną w nim tajemnicę zbawiającego Boga (por. [[2. List do Koryntian|2 Kor]] 5,19; por. [[List do Kolosan|Kol]] 1,19). Dary, które przynieśli, w opowiadaniu Ewangelii Mateusza są wzorowane na zapowiedziach psalmu 72,10 oraz na proroctwie [[Księga Izajasza|Księgi Izajasza]] 60,6{{r|CATHM|McK}}.

[[liturgiaLiturgia|Liturgiczną]] celebracją złożenia hołdu magów pogańskich Jezusowi, w [[Kościół katolicki|Kościele katolickim]] jest [[uroczystośćUroczystość liturgiczna|uroczystość]] [[Objawienie Pańskie|Objawienia Pańskiego]] obchodzona 6 stycznia – w [[Kościół katolicki w Polsce|Polsce]] nazywana potocznie '''świętem Trzech Króli'''.

W [[Cerkiew prawosławna|Cerkwi prawosławnej]] ''Objawienie Pańskie'' świętuje się jako '''Epifanię''' lub [[Jordan (święto)|święto Jordanu]], jedno z [[rokRok liturgiczny#12 głównych świąt|12 głównych świąt]], 19 stycznia (w XX i XXI w.) według obowiązującego [[kalendarzKalendarz gregoriański|kalendarza gregoriańskiego]], co odpowiada 6 stycznia według prawosławnej [[liturgiaLiturgia|liturgii]] posługującej się [[Kalendarz juliański|kalendarzem juliańskim]].

Ewangeliczna historia Mędrców (astrologów, magów) opowiada o cudzoziemcach (ich liczba nie jest znana – w przekazach biblijnych mówi się jedynie o trzech darach i to na tej podstawie wysnuwa się potocznie przyjętą liczbę trzech mędrców){{r|--------watch-KRk4ZBCxO3s}}, którzy, wiedzeni ''gwiazdą'', wyruszyli w drogę do [[Betlejem]], które wyznaczyli jako miejsce narodzin na podstawie proroctwa w [[Księga Micheasza|Księdze Micheasza]] (Mi 5, 1){{r|Mi 5 1 poem A ty Betlejem}}, aby złożyć pokłon i dary narodzonemu królowi żydowskiemu. Po drodze wstąpili na dwór [[Herod Wielki|Heroda]]. Ten, usłyszawszy nowinę, w narodzonym upatrywał rywala. Mędrcy według ewangelii weszli do domu, w którym przebywali Maria i Józef z Jezusem, ofiarowali mu [[mirraMirra|mirrę]], [[złoto]] i [[kadzidło]] (kadzidło i mirra była wówczas w cenie złota, tę aromatyczną żywicę z rzadkich drzew palili w swoich pałacach jedynie najzamożniejsi ludzie). Otrzymawszy podczas snu wskazówkę, aby nie wracali do Heroda, pielgrzymi wyruszyli z powrotem do swych krajów inną drogą.

[[Biblia]] nie wymienia ich imion ani liczby. Polskie przekłady biblijne nazywają ich rozmaicie: [[Biblia poznańska]] (Wolniewicz; Gryglewicz) nazywa ich [[astrologiaAstrologia|astrologami]] pochodzącymi ze Wschodu, [[Biblia Tysiąclecia]] mędrcami ze Wschodu. W zachodnim chrześcijaństwie popularnie nazywani są imionami [[Kacper|Kacper]], [[Melchior (imię)|Melchior]] i [[Baltazar]] według tradycji, jaka narodziła się w [[średniowiecze|średniowieczu]]{{r|http www britannica com EBchecked}}. W przypisie zamieszczonym w ''Biblii poznańskiej'' zwrócono uwagę:<br />„''Na katakumbowych malowidłach występuje najczęściej trzech magów, ale nie brak też takich, na których widnieje dwóch, czterech, a nawet sześciu i dwunastu magów. Imiona Kasper, Melchior i Baltazar są późnego i niepewnego pochodzenia''”{{r|BP}}.

<ref name="uwaga1">Ewangelia Mateusza nie precyzuje liczby Magów. Pochodzące z II i III wieku malowidła znajdujące się w rzymskich [[katakumbyKatakumby|katakumbach]] ukazują ich dwóch, czterech lub sześciu a u Syryjczyków i Ormian przedstawiano ich nawet dwunastu. Pogląd wskazujący, że było ich trzech powstał prawdopodobnie ze względu na to, że złożyli trzy dary. (zob. [http://www.brewiarz.katolik.pl/czytelnia/swieci/01-06.php3 Objawienie Pańskie - Trzej Królowie])</ref>

* {{ Cytuj książkę | autor r = Ceroke C.P. | rozdział = Mary, Blessed Virgin, I (In the Bible) | tytuł = New Catholic Encyclopedia | tom = 9 | rok = 1981 | wydanie = 2 (dodruk wyd. z 1967 r.) | miejsce = Washington, Columbia D.C. | strony = 335-344}}

* {{Cytuj książkę | rozdział = The Gospel According to Mathew| autor r = McKenzie, J.L. SJ | inni = R.E. Brown SS, J. Fitzmyer [[jezuiciJezuici|SJ]], R.E. Murphy [[Karmelici|O. Carm.]]. (red.)| tytuł = The Jerome Biblical Commentary| wydawca = G. Chapman | miejsce = Londyn – Dublin | rok = 1976 | isbn = 225-48812-4| strony = 62-114}}