Obwód królewiecki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Energetyka
WP:SK+ToS+mSI+Bn, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 31:
|www =
}}
[[Plik:Kaliningrad Oblast within Europe.svg|thumb|280px250px|Obwód kaliningradzki]]
[[Plik:KALININGRAD FINAL.svg|thumb|250px|Mapa obwodu]]
[[Plik:SvetlogorskRauschen 05-2017 img11 beach.jpg|thumb|250px|Wybrzeże Morza Bałtyckiego w okolicy [[Swietłogorsk]]a]]
[[Plik:Kaliningrad oblast Kurortnoe (Gross-Wonsdorf) abandoned castle.JPG|thumb|250px|Ruiny niemieckiego [[zamek|zamku]]]]
[[Plik:Byvshaya dobycha yantarya.jpg|thumb|250px|Zalana dawna kopalnia [[bursztyn]]u]]
[[Plik:Curonian Lagoon.jpg|thumb|250px|[[Zalew Kuroński]] – [[Zdjęcie fotograficzne|zdjęcie]] [[satelita]]rne]]
'''Obwód kaliningradzki''' ([[język rosyjski|ros.]] Калининградская область, ''Kaliningradskaja obłast’'') – [[podział terytorialny Rosji|jednostka administracyjna]] [[Rosja|Federacji Rosyjskiej]], rosyjska [[eksklawa]] w [[Europa Środkowa|Europie Środkowej]], nad [[Morze Bałtyckie|Morzem Bałtyckim]].
 
Linia 94:
 
== Miasta ==
[[Plik:Church in Druzhba, Russia.jpg|thumb|150pxupright|XV-wieczny [[kościół (budynek)|kościół]] w [[Drużba (obwód kaliningradzki)|Drużbie]]]]
[[Plik:Kant Kaliningrad.jpg|thumb|150pxupright|[[pomnik]] [[Immanuel Kant|Immanuela Kanta]] w [[Kaliningrad]]zie]]
[[Plik:Old cathedral of Kaliningrad in Russia.jpg|thumb|150pxupright|panoramaPanorama Kaliningradu; na pierwszym planie katedra]]
Największym miastem obwodu jest jego [[ośrodek administracyjny]] – [[Kaliningrad]], skupiający ok. 45% całej populacji regionu. W sumie na terenie obwodu znajduje się 21 miast oraz 3 [[osiedle typu miejskiego|osiedla typu miejskiego]].
 
Linia 160:
 
== Podział administracyjny ==
[[Plik:Podział administracyjny obwodu kaliningradzkiego.png|thumb|300pxupright=1.3|Podział administracyjny obwodu kaliningradzkiego]]
[[Plik:Znamensk2.jpg|thumb|180px|[[Znamiensk (obwód kaliningradzki)|Znamiensk]]]]
[[Plik:Kaliningrad oblast Zheleznodorozhny town.JPG|thumb|180px|[[Żeleznodorożnyj]]]]
[[Plik:ZelenogradskCranz 05-2017 railway station.jpg|thumb|180px|[[Zielenogradsk]]]]
Po reformie w 2007 obwód kaliningradzki pod względem administracyjnym dzieli się na 15 [[rejon]]ów; 6 największych miast nie wchodzi w skład tego podziału i stanowi miasta wydzielone na prawach rejonu; oraz miasto Kaliningrad.
'''Rejony miejskie:'''
Linia 261:
 
== Historia ==
[[Plik:Medal-Koenigsberg USSR.jpg|thumb|160px|Radziecki [[medal]] za zdobycie Królewca]]
 
[[Plik:Kaliningrad 1200.jpg|thumb|150pxupright|[[Pomnik]] 1200 [[żołnierz]]yżołnierzy [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] poległych przy zdobywaniu Królewca]]
Do [[średniowiecze|średniowiecza]] obszar dzisiejszego obwodu zamieszkiwali [[Bałtowie|bałtyccy]] [[Prusowie]], którzy w XIII wieku zostali podbici przez [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]]. W wyniku [[germanizacja|germanizacji]] oraz osadnictwa niemieckiego do XVI wieku tereny obwodu stały się obszarem zamieszkanym przez ludność niemiecką.
 
Linia 301:
* 8340 – [[Niemcy]] (0,87%)
* 4729 – [[Tatarzy]] (0,50%)
* 3918 – [[Polacy]] (0,41%)<ref>Nieoficjalne dane szacują liczbę Polaków w obwodzie kaliningradzkim na ponad 10 tys. do 20 tys. Por. [http://www.kaliningradkg.polemb.net/index.php?document=44 Konsulat Generalny RP w Kaliningradzie], [http://www.wspolnota-polska.org.pl/index.php?id=kw1_2_78 Polska diaspora w obwodzie kaliningradzkim]. W 2012 statystyki podwały 4500 Polaków w obwodzie, a parafie katolickie liczbę osób polskiego pochodzenia szacowały na 10-1510–15 tys. </ref>
* 2959 – [[Azerowie]] (0,30%)
* 2320 – [[Mordwini]] (0,24%)
Linia 356:
 
=== Migracje ===
TerenObszar obwodu wykazuje dodatni [[przyrost rzeczywisty]]. Spowodowane jest to faktem, iż w obwodzie osiedlają się osoby pochodzenia europejskiego, zamieszkujące dotąd w należących niegdyś do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] krajach [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]]. Saldo [[migracja ludności|migracji]] w 2006 wyniosło 4‰, osiedlają się tutaj zwłaszcza [[Rosjanie]], [[Ukraińcy]] i [[Niemcy]]. W wyniku migracji na terenie obwodu, po wojnie całkowicie pozbawionym Niemców, przedstawiciele tej narodowości stanowią już 0,9% populacji. Obwód kaliningradzki jest obwodem o największej fali imigracyjnej ze wszystkich obwodów Federacji Rosyjskiej.
W lutym 2011 r. [[Rosja]], [[Polska]] i [[Niemcy]] wezwały [[Komisja Europejska|Komisję Europejską]] do objęcia obwodu ruchem bezwizowym z [[Unia Europejska|Unią Europejską]]<ref>{{Cytuj stronę| url =http://www.uniaeuropejska.org/polska-za-rozszerzeniem-strefy-ruchu-bezwizowego-z-kaliningradem| tytuł = Polska za rozszerzeniem strefy ruchu bezwizowego z Kaliningradem| nazwisko = |imię =| autor = Adam Bańkowski| data = 2010-12-22| rok = |opublikowany = UniaEuropejska.org|język = pl| data dostępu = 2011-02-23}}</ref>. Ratyfikacja układu przez stronę rosyjską nastapiła 14 czerwca 2012.
 
W 2011 konsulaty krajów UE wydały 215 tys. wiz dla mieszkańców obwodu (liczba ich wynosiła wówczas 941,5 tys.). Jedynie 18,5% mieszkańców miast obwodu nie opuściło nigdy granic Rosji.
 
== EkonomiaGospodarka ==
W 1996 powstała Specjalna Strefa Ekonomiczna. Jej celem jest przyśpieszenie socjalnospołeczno-gospodarczego rozwoju tego regionu.
 
Do 2006 import produktów do obwodu zwolniony był z ceł importowych.
 
W porównaniu z pozostałą częścią Rosji obwód posiada silnie rozwinięty sektor małych przedsiębiorstw. Jest ich dwukrotnie więcej niż w średnio w Rosji (23,5 na 1000 mieszkańców przy średniej krajowej 11 na 1000) i generują one ok. 35% PKB eksklawy (średnio w Rosji tylko 17%).
 
Z uwagi na odizolowanie obwodu od reszty kraju i wiążące się z tym wyższe koszty prowadzenia działalności gospodarczej (energii, tranzytu i importu), jak też utrudnienia charakterystyczne dla całego kraju (korupcja, niski stopień ochrony praw własności, zmienność prawa), obwód cieszy się umiarkowanym zainteresowaniem inwestorów zagranicznych.
Linia 378:
 
=== Surowce mineralne ===
[[Plik:Amber Bernstein many stones.jpg|thumb|200px|[[Bursztyn]] – główne bogactwo naturalne obwodu]]
Na terenie obwodu znajdują się największe na świecie złoża bursztynu, obejmujące prawdopodobnie ponad 90% światowych zasobów tego surowca. Najwięcej bursztynu wydobywa się w rejonie osiedla [[Jantarnyj]], gdzie często poddawany jest on także obróbce.
 
Linia 386:
 
=== Transport ===
==== Transport samochodowydrogowy ====
Na terenie obwodu istnieje dość gęsta sieć dróg utwardzonych, pochodzących jeszcze z okresu, gdy teren dzisiejszego obwodu należał do państwa niemieckiego. Ponieważ budowane przez Niemców drogi nie spełniają dzisiejszych rosyjskich norm w zakresie szerokości, jak też dlatego, iż charakteryzują się one dużą ilościąliczbą zakrętów, na większości kaliningradzkich dróg obowiązuje [[Ruch drogowy#Ograniczenie prędkości|ograniczenie prędkości]] do 70 [[Kilometr na godzinę|km/h]] (inaczej niż w pozostałych częściach kraju, gdzie dopuszczalna prędkość zwykle wynosi 90&nbsp;km/h).
 
Ważniejsze drogi:
Linia 396:
* Kaliningrad – [[Bagrationowsk]] – granica polska (a dalej w kierunku [[Warszawa|Warszawy]])
 
Oprócz tego na terenie obwodu znajduje się niedokończona droga, będąca planowaną niegdyś [[autostrada|autostradą]] mającą łączyć Królewiec z [[Berlin]]em, zwana „''[[Berlinka (autostrada)|Berlinką]]''”. Droga ta łączy się z polską drogą ekspresową [[Droga ekspresowa S22 (Polska)|S22]] poprzez otwarte w dniu 3 grudnia 2010 roku przejście graniczne Grzechotki – Mamonowo II.
[[Plik:Kaliningrad 05-2017 img18 Kings Gate.jpg|thumb|250px|Kaliningrad]]
 
==== Samochodowe przejścia graniczne ====
Linia 412:
==== Transport kolejowy ====
[[Plik:Karta1.GIF|thumb|250px|Mapa sieci kolejowej obwodu kaliningradzkiego]]
[[Plik:Kaliningrad 05-2017 img36 South railway station.jpg|thumb|250px|[[Kaliningrad Passażyrskij]]]]
[[Plik:Krusenstern.wmt.jpg|thumb|200pxupright|[[Żaglowiec]] ''[[STS Kruzensztern]]'' – najbardziej znany okręt zarejestrowany w kaliningradzkim porcie]]
[[Plik:Pinersk port.jpg|thumb|250px|[[port morski|Port]] w Pionierskim]]
[[Plik:TramKaliningrad2.JPG|thumb|250px|Tramwaj [[Tatra T4]]D w Kaliningradzie]]
Transport [[Transport kolejowy|kolejowy]] wykorzystywany jest przede wszystkim dla przewozu towarowego między obwodem oraz sąsiednimi krajami i resztą terytorium Rosji. Ponadto ten rodzaj transportu odgrywa istotną rolę w przewozach pasażerskich, zarówno wewnątrz obwodu, jak i zagranicznych (wraz z przejazdami do pozostałej części Rosji). Z Kaliningradu wyjeżdżają pociągi zarówno do głównych miast Rosji ([[Moskwa|Moskwy]] i [[Petersburg|Sankt Petersburga]]), jak i miast zagranicznych ([[Gdynia|Gdyni]] i [[Berlin]]a).
 
Niegdyś [[sieć kolejowa]] pokrywająca obwód była znacznie gęstsza, lecz część została zamknięta i rozebrana w pierwszych latach powojennych; także tuż po [[Rozpad ZSRR|rozpadzie ZSRR]] zamknięto część nierentownych odcinków torówpołączeń.
 
Obecnie czynne są następujące odcinki torów:
Linia 443:
 
==== Transport powietrzny ====
W Kaliningradzie, a dokładniej w znajdującej się pod tym miastem osadzie [[Chrabrowo]], znajduje się międzynarodowy [[Lotnisko|port lotniczy]].
 
==== Transport miejski ====
Linia 450:
 
=== [[Energetyka]] ===
W 2004 średnioroczne zapotrzebowanie na [[energia elektryczna|energię elektryczną]] na terenie obwodu wynosiło 3,5 mld [[kilowatogodzina|kilowatogodzin]], z czego zaledwie 235 mln pokrywała produkcja własna. W związku z tym w 2005 oddano do użytku pierwszy bloku nowej, najnowocześniejszej w Rosji [[elektrociepłownia|elektrociepłowni]] o mocy 450 [[Wat|MW]]. Pokrywa ona połowę zapotrzebowania na energię, w wyniku czego obwód obecnie jest w tym względzie samowystarczalny. Pod koniec 2010 roku uruchomiony został drugi blok elektrociepłowni, dzięki czemu enklawa uniezależniła się zupełnie od systemów energetycznych sąsiednich krajów. W 2008 roku podjęto decyzję o budowie Bałtyckiej [[Elektrownia jądrowa|Elektrowni Jądrowej]] w miejscowości [[Nieman]]. Miała ona posiadać dwa bloki energetyczne o łącznej mocy 2300 MW (2 x &nbsp;×&nbsp;1150 &nbsp;MW). Budowę pierwszego bloku zaplanowano na lata 2010–2016, a drugiego na lata 2012–2018. Wyposażenie miało dostarczyć francusko-rosyjskie konsorcjum Alstom-Atomenergomash (AAEM). Planowano instalację [[reaktor wodny ciśnieniowy|reaktorów wodnych ciśnieniowych]] WWER-1200<ref>[http://energetyka.inzynieria.com/cat/2/art/30964/konsorcjum-rosatom-i-alstom-dostarczy-sprzet-dla-elektrowni-w-kaliningradzie Konsorcjum Rosatom i Alstom dostarczy sprzęt dla elektrowni w Kaliningradzie].</ref>. Elektrownia miała zagwarantować obwodowi bezpieczeństwo energetyczne. [[Rosja]] zamierzała eksportować dwie trzecie wytwarzanego w niej prądu do [[Polska|Polski]], [[Niemcy|Niemiec]] i [[Litwa|Litwy]]. [[Bałtycka Elektrownia Atomowa]] miała być pierwszą wybudowaną z udziałem kapitału prywatnego, jednakże państwo miało zachować 51% udziałów. Jako wykonawcę wyłoniono rosyjski koncern Atomstrojeksport. Koszt budowy szacowano na 6 miliardów euro<ref>[http://energetyka.wnp.pl/rosja-zbuduje-elektrownie-atomowa-w-obwodzie-kaliningradzkim,90332_1_0_0.html Rosja zbuduje elektrownię atomową w obwodzie kaliningradzkim].</ref><ref>[http://biznes.newsweek.pl/rosatom--elektrownia-jadrowa-w-kaliningradzie-powinna-eksportowac-prad,77195,1,1.html Rosatom: Elektrownia jądrowa w Kaliningradzie powinna eksportować prąd].</ref><ref>[http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/rosja;buduje;elektrownie;atomowa;w;kaliningradzie,137,0,592777.html Rosja buduje elektrownię atomową w Kaliningradzie].</ref><ref>[http://www.rynekinfrastruktury.pl/artykul/75/1/kaliningrad-elektrownia-atomowa-coraz-blizej.html Kaliningrad: Elektrownia atomowa coraz bliżej].</ref>. Federalna Agencja Energii Atomowej ([[Rosatom]]) jako terminy rozpoczęcia budowy elektrowni podawała wiosnę 2010 r., a następnie luty 2012. Budowa, choć podjęta (wylano betonowy fundament pod pierwszy reaktor, zbudowano część jego korpusu i zrobiono wykop pod drugi reaktor), w r. 2013 została wstrzymana, o czym przesądziło fiasko starań o pozyskanie zagranicznego inwestora skłonnego do sfinansowania inwestycji, jak też brak zainteresowania potencjalnych odbiorców energii z innych krajów. Zapowiadano co prawda analizę możliwości budowy w tym miejscu reaktorów małej (40 MW) i średniej (640 MW) mocy, jednakże oznacza to, że budowa BEJ, przynajmniej w pierwotnie planowanym kształcie, nie będzie kontynuowana<ref>Marek Menkiszak [https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2013-06-12/rosja-zamraza-budowe-elektrowni-jadrowej-w-kaliningradzie Rosja zamraża budowę elektrowni jądrowej w Kaliningradzie].</ref>.
 
== Władza ==
Linia 467:
 
== [[Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej]] ==
[[Plik:Victory Day in Kaliningrad 2017-05-09 22.jpg|thumb|250px|[[Dzień Zwycięstwa]], 9 maja]]
Okolice Kaliningradu to najbardziej zmilitaryzowany obszar [[Rosja|Federacji Rosyjskiej]], istnieje tu największe skupisko obiektów militarnych w [[Europa|Europie]]. Bazy wojskowe mieszczą się na terenie całego obwodu kaliningradzkiego. Obwód kaliningradzki stanowi zaplecze [[Flota Bałtycka|Floty Bałtyckiej]], której dowódca pełni również funkcję zwierzchnika wszystkich jednostek wojskowych w obwodzie, dowodząc [[Flota Bałtycka|Kaliningradzkim Rejonem Obronnym]].
 
Linia 485:
 
== Tablice rejestracyjne ==
[[Plik:Ru-koenigsberg.jpg|thumb|250px|Tablica rejestracyjna zarejestrowana w obwodzie kaliningradzkim]]
[[tablica rejestracyjna|Tablice pojazdów]] zarejestrowanych w obwodzie kaliningradzkim mają oznaczenie 39 lub 91<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.takewm.ru/region.html?r=39 |tytuł = Автомобильный код региона Калининградская область |opublikowany = takewm.ru |język = ru |data dostępu = 2013-09-27}}</ref> w prawym górnym rogu nad [[flaga Rosji|flagą Rosji]] i literami RUS.
 
== Zobacz też ==
* [[podział terytorialny Rosji]]
* [[Prusy (państwo)|Prusy]]
* [[Prusy Wschodnie]]
* [[nazwy miejscowości w obwodzie kaliningradzkim]]
 
== Przypisy ==