Pinakiel: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
źródła/przypisy
Linia 2:
'''Pinakiel''' (inaczej '''fiala''') – pionowy element dekoracyjny w postaci smukłej kamiennej wieżyczki, zakończonej od góry [[iglica|iglicą]], której krawędzie udekorowane są [[żabka (architektura)|żabkami]] i która zwieńczona jest [[kwiaton]]em. W postaci bardziej ozdobnej miał kształt ażurowej kapliczki z [[maswerk]]ami. Jest charakterystyczny dla [[architektura gotycka|architektury gotyckiej]] i neogotyckiej{{r|sztuka2}}{{r|pwn}}{{r|szolg}}.
 
Pinakiel obok swojej dekoracyjnej roli pełnił też funkcję dociążającą [[Skarpa (architektura)|przyporę]]{{r|koch}}. Dodatkowe obciążenie pinaklem kierowało [[wektor]] ukośnej [[siła|siły]] rozporu [[sklepienie|sklepienia]] (przenoszonej przez [[łęk oporowy]] na przyporę) bardziej w dół. Chroniło to ścianę budynku przed skrzywieniem przez siłę rozporu sklepienia i dzięki temu pozwalało na zachowanie stateczności konstrukcji.
 
Pinakiel może stanowić zwieńczenie [[skarpa (architektura)|skarpy]], naroża wieży, [[wimperga|wimpergi]], [[szczyt (budownictwo)|szczytu]] itp. Wykorzystywany jest również – jako element zdobniczy – w rzemiośle artystycznym (rzeźbiarstwie, [[snycerstwo|snycerstwie]] i złotnictwie){{r|sztuka2}}{{r|pwn}}. Wykonywany jest wówczas – poza kamieniem – ze sztukaterii, drewna, metali. Jest częstym elementem zwieńczeń gotyckich nagrobków baldachimowych, gotyckich ołtarzy skrzyniowych i in.
Linia 19:
<ref name=pwn>{{cytuj książkę |tytuł = Słownik terminologiczny sztuk pięknych | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 1996 | strony = 315 | isbn = 83-01-12365-6}}</ref>
<ref name=szolg>{{cytuj książkę | nazwisko = Szolginia | imię = Witold | tytuł = Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Architektura i Budownictwo | wydawca = Wydawnictwo Naukowo-Techniczne | miejsce = Warszawa | rok = 1975 | strony = 287 }}</ref>
<ref name=koch>{{cytuj książkę | nazwisko = Koch | imię = Wilfried | tytuł = Style w architekturze | wydawca = GeoCenter | miejsce = Warszawa | rok = 1996 | strony = 155 | isbn = 83-7129-288-0}}</ref>
}}