Mao Zedong: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 94.254.147.100 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Felis domestica. Znacznik: Wycofanie zmian |
m Tworzę Szablon:Cytuj |
||
Linia 123:
==== Kontynuacja wojny ====
[[Plik:Mao Zedong, 1935.jpg|thumb|Mao Zedong w 1935 roku]]
Wojna między Kuomintangiem w decydującą fazę po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i [[kapitulacja Japonii|kapitulacji Japonii]] latem 1945 roku. Zgodnie z warunkami japońskiej bezwarunkowej kapitulacji podyktowanej przez [[Stany Zjednoczone|Stany Zjednoczone Ameryki]], wojska japońskie poddały się wojskom KMT, a nie do KPCh<ref>
W chwili rozpoczęcia kolejnego etapu wojny domowej na prowadzenie z góry wysuwali się komuniści. Ich armia wzrosła do 1,2 miliona żołnierzy, milicja z kolei do dwóch milionów. Komuniści kontrolowali jedną czwartą terytorium kraju i jedną trzecią ludności. Ponadto ZSRR przekazał KPCh znaczną ilość dostaw broni przechwyconej Japończyków<ref name=kopytko>Nguyễn Anh Thái; Nguyễn Quốc Hùng; Vũ Ngọc Oanh; Trần Thị Vinh; Đặng Thanh Toán; Đỗ Thanh Bình (2002). Lịch sử thế giới hiện đại. Ho Chi Minh City: Giáo Dục Publisher. s. 320–322. 8934980082317.</ref>. Komuniści znacznie zwiększyli swoje poparcie obiecując reformę rolną – w ten sposób do wojsk KPCh dołączyła ogromna liczba bezrolnych i głodujących chłopów<ref name=korytko>Ray Huang, ''Cong dalishi jiaodu du Jiang Jieshi riji'' (''Reading Chiang Kai-shek’s diary from a macro-history perspective''), China Times Publishing Press, Taipei, 1994, s. 441–443.</ref>. KPCh zyskała niemalże nieograniczoną liczbę ludzi przeznaczonych zarówno do walki, jak i celów logistycznych<ref>Lung Ying-tai, ''Dajiang dahai 1949'', Commonwealth Publishing Press, Taipei, 2009, s. 184.</ref>. USA ciągle wspierało słabnące siły Kuomintangu. Ponad 50 tysięcy marines zostało wysłanych do ochrony strategicznych punktów, a 100 tysięcy żołnierzy amerykańskich do przybrzeżnej prowincji [[Szantung]]. Armia amerykańska ponadto przeszkoliła ponad 500 tysięcy wojskowych KMT i przerzucała siły narodowców na przechwycone od komunistów strefy. Rząd narodowców otrzymał kredyty warte setki milionów dolarów – w ciągu mniej niż dwóch lat po wojnie chińsko-japońskiej, KMT otrzymał 4,43 miliardy dolarów<ref name=kopytko /><ref>William Blump, ''U.S. Military and CIA Interventions Since World War II'', s. 23, Zed Books 2004 London.</ref>.
Linia 145:
Po klęsce wielkiego skoku naprzód Mao został odsunięty na boczny tor w efekcie czego skupił się na rywalizacji ideologicznej z przeciwnikami wewnątrz partii. Władza w państwie należała do umiarkowanych polityków skupionych wokół Przewodniczącego ChRL [[Liu Shaoqi]], do których zaliczali się m.in. [[Deng Xiaoping]] i [[Chen Yun]]. W 1966 roku obawiając się zupełnego odsunięcia z partii zaczął planować swój powrót na szczyt, połączony z rozprawą z politycznymi przeciwnikami<ref name=Kajdan>{{cytuj książkę |nazwisko = Kajdański| imię = Edward| tytuł = Chiny. Leksykon| wydawca = Książka i Wiedza| miejsce = Warszawa | rok = 2005| strony = | isbn = 83-05-13407-5}}</ref>. Powrócił do wielkiej polityki organizując ruch społeczno-polityczny znany jako [[rewolucja kulturalna]]. Politycy ci zapoczątkowali okres tzw. „regulacji gospodarki”, wyprowadzając kraj z będącej wynikiem wielkiego skoku ruiny gospodarczej. Zakończona sukcesem poskokowa polityka ekonomiczna doprowadziła do szybkiego rozwoju rolnictwa i przemysłu lekkiego<ref name=OPRES>{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Historyczna Świata. Tom X| wydawca = Wydawnictwo Opres| miejsce = Kraków| rok = 2002| strony = | isbn = 83-85909-72-9}}</ref>. Rewolucja stanowiła próbę wyeliminowania jego politycznych rywali i wprowadzenia w życie własnych koncepcji ideologicznych ([[maoizm]]u). Mao skrytykował politykę gospodarczą Liu Shaoqi jako drogę do przywrócenia kapitalizmu i rozpoczął powrót do pierwotnych założeń gospodarczych KPCh eliminując przy tym umiarkowane skrzydło partii<ref name=Polit />.
Jeszcze w 1969 roku jako swojego następcę wybrał [[Lin Biao]]<ref name="Polit">{{Cytuj|autor = Jakub Polit
=== Polityka zagraniczna ===
Linia 177:
W 1961 [[Zhou Enlai]] na XXII Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego skrytykował KPZR i przeciwstawił hasła maoistowskie hasłom radzieckim. Podobną taktykę przyjęły delegację chińskie na innych zjazdach partii komunistycznych. W 1962 w organie KPCh, [[Renmin Ribao]], ukazał się artykuł, który przedstawił ruch robotniczy jako dzielący się na rewizjonistów (większość) i rewolucjonistów (mniejszość). Na naradzie partii komunistycznych z 1960 okazało się, że większość ugrupowań odrzuca maoizm. 14 czerwca 1963 Chińczycy wysłali do Komitetu Centralnego KPZR 25-punktowy list, w którym domagali się zaakceptowania przez partię radziecką postulatów maoistycznych. KC KPZR podjął się prób dyskusji z Chińczykami, lecz zostały one przez stronę chińską odrzucone. Po nieudanych rozmowach, KC KPZR rozesłał listy do organizacji partyjnych, w których poinformował o tym, że Chińczycy dążą do narzucenia ruchowi komunistycznemu swojego punktu widzenia, który został określony przez KC KPZR jako sekciarski i dogmatyczny{{odn|Janicki|1981|s=150–152}}<ref>''Zagadnienia Międzynarodowego Ruchu Robotniczego'', z. 6, PAP, Warszawa 1964, s. 21.</ref>. W 1963 prasa chińska oskarżyła ZSRR o restaurację [[kapitalizm]]u, a w 1964 ChRL wystąpiła z pretensjami terytorialnymi wobec ZSRR. Równocześnie głoszono, że centrum rewolucji światowej przesuwa się do Chin („Wiatr ze wschodu przeważa nad wiatrem z zachodu”)<ref name="halimarski" />.
Po rozłamie Chruszczow próbował wielu desperackich prób przywrócenia sojuszu z Chinami, jednak Mao uważał je za bezużytecznie i odmawiał wszelkich negocjacji<ref>Gaddis 2005, s. 142.</ref>. Rozłam wpłynął na propagandową rywalizację obu stron wewnątrz ruchu komunistycznego<ref>Lüthi, s. 273–276.</ref>. Konflikt nasilił się w połowie lat 60. XX w. Chiny uznały wówczas dotychczasową pomoc radziecką za zbyt małą, wysunęły także pretensje terytorialne wobec terenów zagarniętych przez carską Rosję w XIX wieku ([[Kraj Nadmorski]], [[Władywostok]]). Z państw socjalistycznych po stronie Chin opowiedziały się jedynie [[Albania]] i, w latach 70., [[Demokratyczna Kampucza]]. Po rozłamie Chiny wielokrotnie krytykowały politykę ZSRR, potępiły m.in. [[Operacja „Dunaj”|interwencję Układu Warszawskiego w Czechosłowacji]] i poparły tamtejszego liberalnego przywódcę [[Alexander Dubček|Alexandra Dubčeka]]<ref>
===== Konflikt nad Ussuri =====
| |||