Wikipedia

Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Dodałem al. Scheiblerów do przebiegu ulicy., akt.
poprawa przek., WP:SK+ToS+mSK+mSI+Bn, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy
Linia 1:
{{inne znaczenia|ulicy w [[Łódź|Łodzi]]|[[Ulica Gabriela Narutowicza|inne artykuły noszące podobną nazwę]]}}
{{Ulica infobox
| państwo_kod =
| miasto = Łódź
| miasto_herb = POL_Łódź_COAPOL Łódź COA.svg
| rodzaj = ulica
| imię = prez. Gabriela
| nazwa = Narutowicza
| jedn1 = Centrum Łodzi
| jedn1_nazwa = Centrum
| jedn2 = Fabryczna (osiedle w Łodzi)
| jedn2_nazwa = Fabryczna
| jedn3 = Radiostacja (osiedle w Łodzi)
| jedn3_nazwa = Radiostacja
| długość = 2,9 km
| mapa =
| zdjęcie = Ulica Narutowicza w Łodzi.JPG
| zdjęcie_podpis = Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi, widok z hotelu [[Hotel Polonia Palast w Łodzi|Polonia Palast]]
| commons = Category:Narutowicza Street in Łódź
| współrzędne =
| kod mapy = Łódź
| stopniN = 51 |minutN = 46 |sekundN = 5118.76
|stopniE minutN = 19 |minutE = 28 |sekundE = 4612.71
| przebieg = {{ulica infobox/przebieg|SKD|1|0 m|[[Ulica Zielona w Łodzi|ul. Zielona]]<br />[[Ulica Piotrkowska w Łodzi|ul. Piotrkowska]]}}▼
| sekundN = 18.76
| stopniE = 19
| minutE = 28
| sekundE = 12.71
▲ | przebieg = {{ulica infobox/przebieg|SKD|1|0 m|[[Ulica Zielona w Łodzi|ul. Zielona]]<br />[[Ulica Piotrkowska|ul. Piotrkowska]]}}
{{ulica infobox/przebieg|ULL|0|174 m|[[Ulica Wschodnia w Łodzi|ul. Wschodnia]]}}
{{ulica infobox/przebieg|ULP|1|305 m|[[Ulica Henryka Sienkiewicza w Łodzi|ul. Henryka Sienkiewicza]]}}
Linia 36 ⟶ 32:
{{ulica infobox/przebieg|ULL|0|1047 m|[[Plac Henryka Dąbrowskiego w Łodzi|pl. Dąbrowskiego]]}}
{{ulica infobox/przebieg|ULP|1|1093 m|ul. Składowa}}
{{ulica infobox/przebieg|ULL|1|1174 m|ul. Uniwersytecka<br />al. Rodziny Scheiblerów}}
{{ulica infobox/przebieg|ULP|1|1277 m|ul. Williama Lindleya}}
{{ulica infobox/przebieg|ULP|1|1445 m|ul. Tramwajowa}}
Linia 46 ⟶ 42:
{{ulica infobox/przebieg|ULP|0|2768 m|ul. Edukacyjna}}
{{ulica infobox/przebieg|KT|0|2912 m|ul. Konstytucyjna}}
| zabytek =
}}
'''Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi''' – [[Łódź|łódzka]] ulica mająca 2900 [[metr]]ówmetrów długości, łączy [[Ulica Piotrkowska w Łodzi|ulicę Piotrkowską]] z [[ulica Konstytucyjna w Łodzi|ulicą Konstytucyjną]].▼
 
▲'''Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi''' – [[Łódź|łódzka]] ulica mająca 2900 [[metr]]ów długości, łączy [[Ulica Piotrkowska w Łodzi|ulicę Piotrkowską]] z [[ulica Konstytucyjna w Łodzi|ulicą Konstytucyjną]].
 
== Historia ==
W 1821 roku [[Rajmund Rembieliński]] – Prezes Komisji [[Województwo mazowieckie|Województwa Mazowieckiego]] – rozpoczął działania zmierzające do regulacji (utworzenia) osady fabrycznej. Nowa osada, nazwana Nowym Miastem, powstała w latach 1821–1823 i znajdowała się na południe od „starej” wiejskiej Łodzi, czyli gruntów [[Stare Miasto w Łodzi|Starego Miasta]]{{odn|Rynkowska|1970|s=6}}. W 1823 roku podjęto decyzję o powiększeniu obszaru przeznaczonego pod zakłady rękodzielnicze{{odn|Janik|Kusiński|Stępniewski|Szambelan|2012|s=39}}. W związku z tym w latach 1824–1828 na południe od Nowego Miasta (na terenach miejskich oraz rządowych) utworzono kolejną osadę przemysłową, przeznaczoną pod osiedlenie przede wszystkim tkaczy [[len|lnu]] i [[bawełna (włókno)|bawełny]], którą nazwano Łódka. Wraz z parcelacją gruntów i regulacją ulicy Piotrkowskiej wyznaczono siedem jej [[przecznica (ulica)|przecznic]]. Jedną z wówczas wyznaczonych została współczesna ulica Narutowicza{{odn|Rynkowska|1970|s=7}}.
Ulica ta znana jest co najmniej od [[1830]] roku pod nazwą ''Dzielna''. Przyczyną nadania takiej nazwy było „rozdzielanie” przez obecną ulicę Narutowicza wytyczonego w 1823 roku Nowego Miasta od położonej dalej na południe ''osady dla prządków''<ref name="ulice_Łodzi">{{cytuj książkę|nazwisko=Kędzierski|imię=Dariusz|tytuł=Ulice Łodzi|wydawca=Dom Wydawniczy Księży Młyn|miejsce=Łódź|data=2009|strony=85|isbn=9788361253457}}</ref>. W latach 1915–1918 używano również niemieckiej nazwy ''Bahnstrasse'', a od 1918 w użyciu była nazwa ''Dzielna''<ref name="bu">{{cytuj stronę | url = http://212.191.39.138/cgi-bin/makwww.exe?BM=18&IM=01&WI=NARUTOWICZAbGABRIELAb1945&NU=01&DD=1 | tytuł = Narutowicza Gabriela | data dostępu = 2012-10-09 | opublikowany = [[Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi|WiMBP w Łodzi]] | praca = Baza: Ulice Łodzi | język =}}</ref>. W roku 1924 ulicy nadano imię prezydenta [[Gabriel Narutowicz|Gabriela Narutowicza]]<ref name="ulice_Łodzi"/>. W latach 1940–1945 ulica nosiła imię ''Schlageterstrasse''<ref name="bu"/>, {{fakt|na cześć [[Albert Leo Schlageter|Alberta Schlagetera]], członka bojówek nazistowskich rozstrzelanego w 1923 roku)|data=2011-06}}. Po wojnie przywrócono ulicy imię Gabriela Narutowicza.▼
 
▲Ulica ta znana jestOd co najmniej od [[1830]] roku podulicę nazwąnazywano ''Dzielna''. Przyczyną nadania takiej nazwy było „rozdzielanie” przez obecną ulicę Narutowicza wytyczonego w 1823 roku Nowego Miasta od położonej dalej na południe ''osady dla prządków'' (Łódki)<ref name="ulice_Łodzi">{{cytuj książkę|nazwisko=Kędzierski|imię=Dariusz|tytuł=Ulice Łodzi|wydawca=Dom Wydawniczy Księży Młyn|miejsce=Łódź|data=2009|strony=85|isbn=9788361253457}}</ref>. W latach 1915–1918 używano również niemieckiej nazwy ''Bahnstrasse'', a od 1918 w użyciu była nazwa ''Dzielna''<ref name="bu">{{cytuj stronę | url = http://212.191.39.138/cgi-bin/makwww.exe?BM=18&IM=01&WI=NARUTOWICZAbGABRIELAb1945&NU=01&DD=1 | tytuł = Narutowicza Gabriela | data dostępu = 2012-10-09 | opublikowany = [[Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi|WiMBP w Łodzi]] | praca = Baza: Ulice Łodzi | język = |data dostępu = 2012-10-09}}</ref>. W roku 1924 ulicy nadano imię prezydenta [[Gabriel Narutowicz|Gabriela Narutowicza]]<ref name="ulice_Łodzi" />. W latach 1940–1945 ulica nosiła imię ''Schlageterstrasse''<ref name="bu" />, {{fakt|na cześć [[Albert Leo Schlageter|Alberta Schlagetera]], członka bojówek nazistowskich rozstrzelanego w 1923 roku)|data=2011-06}}. Po wojnie przywrócono ulicy imię Gabriela Narutowicza.
 
Od 1869 roku ul. Dzielną oświetlało 20 [[Latarnia uliczna|latarni gazowych]]. W 1913 roku została już oświetlona [[Oświetlenie sztuczne|lampami elektrycznymi]]. W latach 1916–1917 ułożono na niej [[bruk]] drewniany. W roku 1931 roku na odcinku od ul. Piotrkowskiej do [[Ulica Polskiej Organizacji Wojskowej w Łodzi|ul. Skwerowej (dziś – ul. POW)]] stała się aleją spacerową. Zabroniono na niej ruchu wozów, samochodów ciężarowych i wózków ręcznych. Do 1938 wszystkie kamienice podłączono do kanalizacji.
 
Po [[1945]] wyburzono południową pierzeję ulicy między ulicami Kilińskiego a Sienkiewicza – pozostaje ona niezagospodarowana do dziś.
 
== Ważniejsze obiekty ==
Linia 90 ⟶ 87:
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj |autor = [[Anna Rynkowska]]| tytuł= Ulica Piotrkowska| wydanie= I| miejsce= Łódź| wydawca= Wydawnictwo Łódzkie| data= 1970|isbn=978-83-939822-4-0 |odn=tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Janik| imię = Maciej| nazwisko2 = Kusiński| imię2 = Jacek| nazwisko3 = Stępniewski| imię3 = Mariusz| nazwisko4 = Szambelan| imię4 = Zdzisław| tytuł = Łódź na mapach 1793–1939| url = |czasopismo = |wolumin = |wydanie = I| rok = 2012| wydawca = Wydawnictwo Jacek Kusiński| miejsce = Łódź| isbn = 978-83-927666-3-6|arxiv = |jstor = |data dostępu = |odn = tak}}
 
[[Kategoria:Ulice w Łodzi|Narutowicza]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Ulica_prez._Gabriela_Narutowicza_w_Łodzi”