Sukiennice w Krakowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
drobne redakcyjne
Linia 17:
|powierzchnia użytkowa =
|rozpoczęcie budowy =
|ukończenie budowy = [[1344]]–[[1392]]1344–1392, [[1557]]–[[1559]]1557–1559, [[1875]]–[[1879]]1875–1879
|przebudowy =
|zniszczono =
Linia 34:
 
== Historia Sukiennic ==
Sukiennice podlegały przez wieki wielu przemianom i ich obecny kształt w niczym nie przypomina dawnych sukiennic. Już w roku [[1257]] książę [[Bolesław V Wstydliwy|Bolesław Wstydliwy]] przy [[Prawo magdeburskie|lokacji]] Krakowa zobowiązał się postawić kramy sukienne. Stanowiły one podwójny rząd kramów kamiennych, tworzących jakby uliczkę pośrodku Rynku. Sukiennice w tej postaci przetrwały do połowy XIV stulecia.
 
=== Kamienne Sukiennice do poł. XIV w. ===
Linia 40:
 
=== Gotyckie Sukiennice 1358–1555 ===
Nowe, gotyckie sukiennice wystawił król [[Kazimierz III Wielki]] przed 1358. Środkowa hala o długości 108 m i szerokości 10 m z dwóch stron miała dostawione dwa rzędy kramów na głębokość 7,5 m. W osi długiej było to 18 kramów, które nakryte były sklepieniami, a otwarte do wnętrza ostrołukowymi lub półkolistymi portalami. Od strony południowej i północnej wybudowano zdwojone, ostrołukowe arkady. Przypominały one już kształtem obecne sukiennice. Budowla ta przetrwała jako [[gotyk|gotycka]] do [[1555]] roku, kiedy spłonęła.
 
=== Renesansowe Sukiennice od 1559 ===
W latach 1556–1559 przystąpiono do odnowienia spalonych sukiennic. Pracami kierował mistrz Pankracy, który zasklepił kolebkowo wielką halę budynku. Wtedy budynek zwieńczono [[attyka (architektura)|attyką]] o podziałach [[arkada|arkadowych]] i grzebieniu z [[maszkaron]]ami projektu [[Santi Gucci]]ego. Dobudowano także kolumnowe [[loggia|loggie]], które zaprojektował [[Giovanni Maria Padovano|Jan Maria Padovano]]. W roku [[1601]] przebito przejście w poprzek Sukiennic i ozdobiono je [[ryzalit]]ami.
 
=== XIX-wieczna przebudowa ===
[[Plik:Sukiennice-WidokZPołudniowegoWschodu-POL, Kraków.jpg|thumb|240px|Widok z południowego wschodu]]
W ramach [[Nieistniejące obiekty krakowskiego Rynku Głównego|porządkowania Rynku]] w latach [[1875]]–[[1879]]1875–1879 sukiennice przebudowano według projektu [[Tomasz Pryliński|Tomasza Prylińskiego]]. Dolna hala została przekształcona w ciąg drewnianych kramów handlowych, rozlokowanych wzdłuż ścian. Dobudowano [[ryzalit]]y na osi wschód-zachód oraz parterowe arkadowe podcienia. Na szczytach ryzalitów od strony wschodniej umieszczono maszkarony przedstawiające karykatury ówczesnych [[Prezydent miasta Krakowa|prezydentów Krakowa]] (autor: [[Walery Gadomski]] na podstawie rysunku Jana Matejki). Hala dolna została udekorowana w 1895 herbami miast polskich, godłami cechowymi i pieczęciami, sala górna została zaadaptowana na potrzeby [[Muzeum Narodowe w Krakowie|muzeum]].
 
== Współczesność ==