Ambasada RP w Moskwie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Okres od 1944: drobne merytoryczne
drobne redakcyjne
Linia 17:
|budżet =
|zatrudnienie =
|adres = ul. Klimaszkina 4<br />115127 Moskwa<br />*****<br />115127 Москва<br />ул. Климашкина, 4<br />*****<br />'''stacje metro:'''<br />* [[Barrikadnaja (stacja metra)|Barrikadnaja]] (''Баррикадная''), 780 m od ambasady<br />* [[Krasnopriesnienskaja (stacja metra, linia Kolcewaja)|Krasnopriesnienskaja]] (''Краснопресненская''), 820 m<br />* [[Biełorusskaja (stacja metra, liniana linii Kolcewaja)|BełoruskajaBiełorusskaja]] oraz [[Biełorusskaja (stacja metra, liniana Zamoskworieckalinii Zamoskworieckaja)|BełoruskajaBiełorusskaja]] (''Белорусская''), 940 m
|plan obszaru działania =
|opis planu =
|kod mapy = RU-MOW
|współrzędne = 55°46'03,46′03.03″N 37°34'39,34′39.12″E
|commons =
|www = http://www.moskwa.polemb.net/
Linia 33:
'''Ambasada RP w Rosji''' ([[Język rosyjski|ros.]] ''Посольство Польши в Российской Федерации'') – polska [[ambasada|misja dyplomatyczna]] w stolicy [[Rosja|Rosji]].
 
== Podział organizacyjny ==
* '''Wydział Polityczny''' ([[Język rosyjski|ros.]] ''Политический отдел'')
* '''Wydział Ekonomiczny''' ([[Język rosyjski|ros.]] ''Экономический отдел'')
Linia 50:
 
== Siedziba ==
=== OkresLata 1917-19211917–1921 ===
Początkowo na terenach byłego Cesarstwa Rosyjskiego funkcjonowała sieć placówek reprezentujących państwo polskie o różnym statusie formalnym. Kilka wywodziło się z byłych ekspozytur [[Rada Regencyjna|Rady Regencyjnej]], np. w Moskwie, Petersburgu i Kijowie. Oficjalny charakter miały placówki w Charkowie, Odessie i Władywostoku. „Placówkami o charakterze konsularnym” lub „quasi-konsulatami” były: reprezentacja w [[Noworosyjsk]]u (1917-1921) (posługująca się drukami i pieczęcią: „Konsulat Polski”) wraz z „agencjami” w [[Gagra|Gagrze]] i [[Tuapse]] oraz „konsulatem” w [[Soczi]]; również w [[Baku]] w domu Rylskich z 1912 (proj. [[Józef Płoszko]]) przy ul. Policyjnej 11, ob. ''Yusif Məmmədəliyev küçəsi'' (1917-1920), [[Krasnodar|Jekaterinodarze]] (1918-1920), [[Machaczkała|Machaczkale]] (1919), [[Majkop]]ie, [[Mariupol]]u, [[Rostów nad Donem|Rostowie nad Donem]], [[Sewastopol]]u (1918), [[Taganrog]]u, [[Taszkent|Taszkencie]], [[Teodozja (miasto)|Teodozji]], [[Tbilisi|Tyflisie]] i [[Władykaukaz]]ie. Większość z nich powstała z potrzeby chwili, oddolnie, spontanicznie i przestała istnieć, spełniwszy doraźny cel, gdy sytuacja zaczęła się normalizować<ref>Wojciech Skóra: ''Działalność polskiej służby konsularnej na terenach Rosji, Ukrainy i ZSRR w dwudziestoleciu międzywojennym (1918–1939)'', [w:] [http://dspace.tnpu.edu.ua/bitstream/123456789/1317/1/Skora.pdf].</ref><ref>Rosyjskie zasoby archiwalne [http://guides.rusarchives.ru/browse/guidebook.html?bid=205&sid=711409].</ref>.
 
=== OkresLata 1921-19391921–1939 ===
Stosunki dyplomatyczne pomiędzy Polską a [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|RFSRR]] ustanowiono na mocy zawartego w 1921 [[Traktat ryski (1921)|Traktatu Ryskiego]]. Pierwsza siedziba poselstwa (od 1921) mieściła się w pałacu zbud. w 1893 dla kupca A.I. Nosenkowa przy ul. Worowskogo 21 (''ул. Воровского''), obecnie ul. Powarskaja (''Поварская ул.'') (1934), konsulat przy ul. III Mieszczanskiej 32/34 (''3-я Мещанская''), obecnie ul. Szczepkina (''ул. Щепкина'') (np. 1929-1939), biuro attaché wojskowego w budynku Towarzystwa Politechnicznego (''Политехническое общество'') z 1906, zajmowanym przez Komisję ds Repatriacji (''Смешанная Комиссия по репатриации'') przy Małym Charitoniewskim pier. 6 (''Малый Харитоньевский пер.''), nieopodal poczty głównej. W 1925 attachat wojskowy przeniesiono na Nowo-Pieskowskij per. (''Новопесковский пер.'').
 
W tym okresie polskie placówki konsularne mieściły się też w:
* [[Petersburg|Leningradzie]] - konsulat 1926-19391926–1939,
* [[Mińsk]]u - konsulat generalny 1924-19391924–1939,
* [[Tbilisi|Tyflisie]] przy ul. Korganowskiej 24 (1932-19361932–1936) - agencja konsularna 1919, konsulat 1929, konsulat generalny 1926-19371926–1937,
* [[Charków|Charkowie]] - agencja konsularna 1918, poselstwo 1921-1924, konsulat generalny 1924-19341924–1934, konsulat 1934-19371934–1937,
* [[Kijów|Kijowie]] - konsulat 1919, konsulat 1926-19341926–1934, konsulat generalny 1934-19391934–1939,
* [[Konsulat RP we Władywostoku|Władywostoku]] przy ul. Puszkińskiej 33 (1922) - konsulat 1920-19241920–1924
* [[Odessa|Odessie]] - konsulat 1920<ref>Tadeusz Radzik: ''Położenie Polaków na Ukrainie w okresie międzywojennym w ocenach polskich konsulów'', [http://books.google.pl/books?id=bdD1-ewpDEUC&pg=PA205&lpg=PA205&dq=poselstwo+polskie+moskwa&source=bl&ots=3I72r-ml6u&sig=0oXUpdO1ox4SQ_UUsvFaNSqr3ss&hl=pl#v=onepage&q=poselstwo%20polskie%20moskwa&f=false].</ref><ref>Wojciech Skóra: ''Służba konsularna Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja, kadry i działalność'', Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, s. 891.</ref>.
 
Po podniesieniu rangi przedstawicielstwa do szczebla ambasady, w 1934 jej siedzibę przeniesiono do pałacu zbudowanego w 1910 dla kupca Gawriiła Tarasowa przy ul. Spiridinowka 30 (''Спиридоновка ул.''). W 1918-1921 mieścił się tutaj Komisariat Spraw Zagranicznych (''Kомиссариат по иностранным делам''), 1921-1923 Amerykańska Organizacja Pomocy (''American Relief Administration'' – АРА), do 1934 Sąd Najwyższy ZSRR (''Верховный суд СССР''). W dniu 17 września 1939 władze ZSRR cofnęły akredytację personelowi ambasady, który 9 października opuścił Moskwę. Następnie w jej murach ulokowano niemiecką misję wojskową.
 
=== OkresLata 1941-19431941–1943 ===
Po zawarciu [[Układ Sikorski-MajskiSikorski–Majski|układu Sikorski-Majski]] reaktywowano działalność ambasady, umieszczając ją w dotychczasowej moskiewskiej siedzibie przy ul. Spiridinowka 30. Po ewakuacji rządu i korpusu dyplomatycznego w 1941 do [[Samara|Kujbyszewa]] ambasada mieściła się w pałacyku z 1900 (proj. A.A. Szczerbaczewa) dr Ericha Gustowicza Erna przy ul. Czapajewskiej 165 (''Чапаевская ул.''). Według niektórych źródeł, w latach dwudziestych mieścił się tutaj jeden z oddziałów [[Czeka]]/[[GPU (policja polityczna)|GPU]] [[Gubernia samarska|guberni samarskiej]]<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.samara.onfoot.ru/sights/archit/309n.html | tytuł=Особняк доктора Э.Г. Эрна (Больница на улице Чапаевской (бывшей Николаевской)) | opublikowany=samara.onfoot.ru | język=ru | data dostępu=2017-12-13}}</ref>. Z okazji zbliżającej się wizyty gen. [[Władysław Sikorski|Władysława Sikorskiego]] ambasadzie przydzielono dodatkowy budynek. Ambasada utrzymywała sieć delegatur w stolicach poszczególnych republik i obwodów – 10 we wrześniu 1941, 20 w styczniu 1942 (w [[AkmolińskAstana|Akmolińsku]]u, [[Ałdan (miasto)|Ałdanie]], [[Ałma-AtaAłmaty|Ałma-Acie]], [[Archangielsk]]u, [[Aszchabad]]zie, [[Barnauł|Barnaule]], [[Czelabińsk]]u, [[Orenburg|Czkałowie]], [[CzymkentSzymkent|Czymkiencie]], [[DżambułTaraz|Dżambule]], [[Kirow]]ie, [[Kustanaj]]u, [[Krasnojarsk]]u, [[Pawłodar]]ze, [[Pietropawłowsk (Kazachstan)|Pietropawłowsku]], [[Samarkanda|Samarkandzie]], [[Saratów|Saratowie]], [[SemipałatyńskSemej|Semipałatyńsku]]u, [[Syktywkar]]ze i [[Władywostok]]u). Tylko 9 z delegatów miało status dyplomatyczny. Ich przedstawicielami w terenie była też sieć kilkuset tzw. „mężów zaufania” – 387 w grudniu 1942. Latem tegoż roku władze radzieckie podjęły decyzję o likwidacji delegatur (około 200 osób personelu) i ich aresztowaniu. Decyzję o zamknięciu samej ambasady strona radziecka podjęła w dniu 25 kwietnia 1943, zaś personel opuścił Kujbyszew w dniu 5 maja tegoż roku. Obecnie w budynku b. ambasady mieści się przychodnia Samarskiego Obwodowego Szpitala Klinicznego nr 2 (''Самарская областная клиническая больница № 2'')<ref>[http://www.istorya.ru/book/samara/17.php История России. Всемирная, мировая история – Запасная столица Куйбышев. Сталинский бункер. Самара в годы Великой Отечественной войны<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref><ref>[http://www.samaragid.ru/architecture/monument/memorialnaya-doska-posvyaschennaya-raspolozheniyu-posolstva-4762.html Мемориальная доска посвященная расположению посольства Польши (ул. Чапаевская, 165)<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref><ref>[http://ondryushka.livejournal.com/105078.html Теплогенератор – Самара. Улица Чапаевская: дома и их история<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>.
 
W okresie 1943-19441943–1944 interesy RP na terenie ZSRR reprezentowało w ograniczonym zakresie Poselstwo [[Australia|Australii]]<ref>wedługWedług innych źródeł: w latach 1942-19471942–1947 przedstawicielstwo nosiło rangę misji >, [w:] [http://rudocs.exdat.com/docs/index-313676.html?page=35].</ref>.
 
=== Okres od 1944 ===
W styczniu 1944 Sekretariat [[Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego|Komitetu Centralnego WKP (b)]] utworzył tajne [[Centralne Biuro Komunistów Polski]] przy [[Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego|Komitecie Centralnym WKP (b)]], mające z założenia pełnić rolę nadrzędnego organu kierującego całokształtem spraw polskich w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], które po zawarciu porozumienia o wzajemnych stosunkach, działało od sierpnia 1944 jako przedstawicielstwo [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]]/[[Polska Partia Robotnicza|PPR]] w Moskwie. W 1945 zostało podniesione do rangi ambasady. Po raz trzeci umieszczono ją w pałacu przy ul. Spiridinowka 30, zmieniając jedynie jego adres – ul. Adama Mickiewicza (''ул. Адама Мицкевича''), obecnie Bolszoj Patriarszyj per. (''Большой Патриарший пер.''). Od 1979 gospodarzem budynku jest Instytut Afryki (''институт Африки''). Według innych źródeł przedstawicielstwo PPR funkcjonowało do 1948<ref>http://www.sztetl.org.pl/pl/term/699,centralne-biuro-komunistow-polski-w-zsrr-cbkp-/.</ref>.
 
W latach 70. XX wieku zrealizowano proj. z 1969 [[Jan Bogusławski|Jana Bogusławskiego]], wraz z Waldemarem Hinzem i Wojciechem Kowalczykiem, nowej siedziby polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego przy ul. Klimaszkina.
 
W okresie [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] w Moskwie działało
* Biuro Pełnomocnika Rządu PRL do Spraw Repatriacji Polaków z ZSRR w Moskwie (1955-1960)<ref>Tomasz Janik: ''Zagadnienia prawno-administracyjne uzyskania statusu repatrianta w warunkach polskiego systemu prawnego obowiązującego od 1944 do 1997 roku'', Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa nr. 4/2011, s. 117-134117–134.</ref>
oraz przedstawicielstwa
* przy Sztabie Zjednoczonych Sił Zbrojnych [[Układ Warszawski|Układu Warszawskiego]], Moskwa, pr. Leningradskij (''Ленинградский проспект'') 41 (1955-19911955–1991)<ref>wW budynku b. dworca lotniczego Centralnego Lotniska im. Frunze w Chodynce, od lat 40. sztabie Moskiewskiego Okręgu Wojskowego, po rozpadzie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] Sztabie Koordynacji Współpracy Wojskowej Państw Członków WNP (''Штаб по координации военного сотрудничества государств-членов СНГ''), obecnie siedzibie [[Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym|Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym]] (''Организация Договора о Коллективной Безопасности'').</ref>
* przy [[Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej|Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej]], Moskwa, ul. [[Nowy Arbat]] (''Новый Арбат'') 36/9 (1949-19911949–1991)
* przy [[KGB|Komitecie Bezpieczeństwa Państwowego]] - KGB (''Комитет государственной безопасности''), [[Grupa „Wisła” MSW w Moskwie|Grupa Operacyjna nr 2 „Wisła”]] z siedzibą w budynku Ambasady PRL oraz w siedzibie Rejonowego Zarządu KGB – Krasnaja Priesnja przy ul. Kołpacznyj (''Колпачный переулок'') (1961-19901961–1990).
 
W 1997 otwarto Konsulat Generalny w Irkucku.
 
== Zobacz też ==
* [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Polska)|Ministerstwo Spraw Zagranicznych]]
* [[Ambasada Rosji w Polsce]]
Linia 97:
 
== Bibliografia ==
* Mirosław Golon: ''Moskwa, Kijów, Mińsk, Leningrad, Wilno..., Problem utworzenia i działalności polskich placówek konsularnych w ZSRR w latach 1944-19721944–1972'', [w:] Mieczysław Wojciechowski (red.), ''Polska polityka wschodnia w XX wieku'', Włocławek-Toruń 2004, s. 201-237201–237
* Beata Szubtarska: ''Ambasada polska w ZSRR w latach 1941-19431941–1943'', Wydawnictwo DiG Warszawa 2005, 205 s., {{ISBN|83-7181-368-6}}.
* Wojciech Skóra: ''Służba konsularna Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja, kadry i działalność'', Wydawnictwo Adam Marszałek Toruń, 2006, 953 s., {{ISBN|83-7441-410-3}}.
* ''Stosunki dyplomatyczne Polski. Informator. Tom I Europa 1918-2006'', Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Archiwum/Wydawnictwo Askon, Warszawa 2007, 584 s., {{ISBN|978-83-7452-019-5}}.