Myślenice: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
|||
Linia 24:
|tablice rejestracyjne = KMY
|kod mapy = Myślenice (gmina)
|współrzędne = 49°
|TERYT = 1209034
|SIMC = 0951617
Linia 38:
'''Myślenice''' – [[miasto]] powiatowe w [[województwo małopolskie|woj. małopolskim]], siedziba [[Myślenice (gmina)|gminy miejsko-wiejskiej Myślenice]]. Jest jednym z ośrodków miejskich [[aglomeracja krakowska|aglomeracji krakowskiej]].
Wzmiankowane od XIII wieku{{r|UMhist}}. Myślenice uzyskały [[lokacja (historia)|lokację miejską]] w [[1342]] roku<ref>Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s.
== Położenie ==
Linia 63:
Okres świetności miasta skończył się w 1557 roku, kiedy to [[Spytek Wawrzyniec Jordan (1518–1568)|Spytek Wawrzyniec Jordan]] przekazał Myślenice kasztelanii krakowskiej. Krakowscy rządcy byli bardziej zajęci problemami wielkiego miasta, toteż Myślenice zaczęły podupadać. O miasteczku przypomniano sobie w latach trzydziestych i czterdziestych XVII wieku, kiedy do Myślenic trafił cudowny obraz Matki Boskiej. Kolejną degradację miasto przeżyło po [[Potop szwedzki|potopie szwedzkim]], w wyniku którego spłonęły dwa kościoły, a maryjne wota zostały rozkradzione.
Po [[I rozbiór Polski|I rozbiorze Polski]] Myślenice zostały włączone do terytorium cesarstwa austriackiego.
W 1908, z inicjatywy [[Stanisław Pardyak|Stanisława Pardyaka]] powstaje [[I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Myślenicach|Gimnazjum w Myślenicach]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.myslenicki.pl/pl/content/view/1535/158/ | tytuł = Historia | opublikowany = myslenicki.pl | data dostępu = 2017-11-27}}</ref>. Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] burmistrzem miasta został [[Jan Dunin-Brzeziński]], który w czasie wojny był dowódcą [[2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich|2 pułku Szwoleżerów Rokitniańskich]]. O Myślenicach jeszcze raz było głośno w 1936 roku, kiedy [[Adam Doboszyński (polityk)|Adam Doboszyński]] zorganizował „[[Adam Doboszyński (polityk)#Wyprawa myślenicka|Wyprawę myślenicką]]”, w trakcie której rozbrojono posterunek policji, zdemolowano kilka sklepów żydowskich na rynku oraz próbowano podpalić [[Synagoga|bożnicę]].
W czasie drugiej wojny światowej Myślenice znajdowały się pod niemiecką okupacją od 5 września 1939. W tym czasie dwukrotnie miasto było pacyfikowane (29 VI 1940 r. i 29 IV 1942 r.). Myślenice zostały wyzwolone 22 stycznia 1945 roku przez oddziały 38 armii 4. Frontu Ukraińskiego<ref>{{cytuj |tytuł=Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945 |wydawca=Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa / Sport i Turystyka |data=1988 |isbn=83-217-2709-3|s=368}}</ref>.
Myślenice początku XX w. opisał [[Jan Sztaudynger]] w ''Szczęściu z datą wczorajszą''. W rodzinnym domu na Zarabiu przy ul. Sosnowej spędzał wakacje w dzieciństwie i wczesnej młodości<ref>{{Cytuj stronę |url = http://miasto-info.pl/myslenice/1104,szczescie-z-data-wczorajsza-sztaudynger-o-myslenicach.html |tytuł = Szczęście z datą wczorajszą-Sztaudynger o Myślenicach |autor = |opublikowany = |data dostępu = 2014-08-25
W [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|latach 1975–1998]] miasto należało do [[Województwo krakowskie (1975–1998)|woj. krakowskiego]].
Linia 80:
[[Plik:POL Myslenice 02.jpg|thumb|200px|Rynek]]
[[Plik:POL Myslenice 05.jpg|thumb|200px|Studnia-fontanna „Tereska” z końca XIX wieku]]
[[Plik:POL Myslenice 17.jpg|thumb|200px|Pomnik [[
Centralnym i najważniejszym punktem miasta jest rynek o kształcie zbliżonym do prostokąta z pierzejami długimi na 120/100/80/115 metrów. Został on wytyczony w roku 1458 według [[Prawo magdeburskie|prawa magdeburskiego]]. W wieku XVIII powstawały przy nim pierwsze murowane domy, najstarszym z nich jest „Kamienica Obońskich” mieszcząca się pod numerem 27. Na płycie rynku znajdują się dwa symbole miasta: studnia-fontanna „Tereska” – pochodzący z końca XIX wieku żeliwny posąg z czeskiej odlewni w [[Blansko|Blansku]]<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko = Wójcik-Jackowski |imię = Sebastian |tytuł = Tereska jest czeska |czasopismo = Gazeta Myślenicka |wolumin = 31/2012 |data = 2012-08-23 |issn = 1232-0080}}</ref> oraz pomnik [[
Kościół parafialny [[Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Myślenicach|pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny]] znajduje się przy ulicy Piotra Skargi, w pobliżu zachodniej pierzei rynku. Został zbudowany w roku 1466 w [[Architektura gotycka w Polsce|stylu gotyckim]], a następnie przeszedł wiele modernizacji, które wniosły wiele elementów [[Architektura renesansu w Polsce|architektury renesansowej]] i [[Architektura barokowa w Polsce|barokowej]]. Najstarszą częścią jest prezbiterium oraz nawa główna, z następnych wieków pochodzą zachowane części kościoła, w tym kaplice: Serca Pana Jezusa oraz Matki Bożej, w której znajduje się obraz Matki Boskiej Myślenickiej. Obraz ten wg tradycji powstał w XVI wieku w [[Rzym]]ie i stanowił własność papieża [[Sykstus V|Sykstusa V]], do Myślenic natomiast trafił w roku 1624, a pod koniec XVII wieku został uznany za [[Cudowny wizerunek|cudowny]]. Dokonane badania świadczą jednak, że jest to dzieło z kręgu manierystów praskich powstałe albo w Czechach albo już w Polsce w Krakowie<ref>{{Cytuj |autor = Paweł Pencakowski |tytuł = Obraz Matki Boskiej Myślenickiej jako pierwowzór obrazu Matki Boskiej Kalwaryjskiej. Studia i materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Kraków 1995. Tom V. |data = 1995}}</ref>.
Linia 87:
[[Dom Grecki w Myślenicach|Dom Grecki]], murowany budynek znajdujący się przy ulicy Sobieskiego 3 został wybudowany w końcu XVII wieku jako dom zajezdny. Początkowo był parterowy, a od roku 1818 jednopiętrowy. Nazwę zawdzięcza goszczeniu licznych kupców [[Ormianie|ormiańskich]], nazywanych wtedy przez miejscowych Grekami. Od drugiej połowy dwudziestego wieku pełni funkcję siedziby [[Muzeum Niepodległości w Myślenicach|Muzeum Regionalnego]]. Wśród wystaw można podziwiać: XIX-wieczne wnętrza mieszczańskie, ekspozycje dzieł [[Sztuka ludowa|sztuki ludowej]], [[Etnografia|etnograficzne]], [[Archeologia|archeologiczne]] oraz dotyczące [[II wojna światowa|II wojny światowej]].
Kościół [[Kościół św. Jakuba w Myślenicach|pw. Świętego Jakuba Apostoła]] został wybudowany pod koniec wieku XV w miejscu najstarszego kościoła w Myślenicach. Podobnie jak kościół parafialny, powstał w [[Architektura gotycka w Polsce|stylu gotyckim]], lecz przez liczne przebudowy, posiada elementy charakterystyczne dla wielu stylów. Przy kościele oraz po przeciwnej stronie ulicy Niepodległości znajdują się dwa cmentarze, na których można podziwiać XIX-wieczne [[Architektura klasycystyczna|klasycystyczne nagrobki]] oraz dwie zbiorowe mogiły: [[Grób nieznanego żołnierza|Grób Nieznanego Żołnierza]] oraz grób Żołnierza Sowieckiego. Kościół jest jednym z punktów na projektowanej Beskidzkiej [[Droga św. Jakuba|Drodze św. Jakuba]]. W jego pobliżu, na zboczu Plebańskiej Góry, znajduje się źródło zwane „Studzienką”. Mieszkańcy Myślenic przez długie lata uznawali wodę z tego źródła za uzdrawiającą. Bezpośrednio obok niego w XVIII wieku powstała Kaplica Matki Bożej Śnieżnej<ref>{{Cytuj stronę |url=https://www.facebook.com/notes/punkt-informacji-turystycznej-msit-w-my%C5%9Blenicach/my%C5%9Blenickie-zabytki/427758593971403
== Kultura ==
{{Zobacz też|Muzeum Niepodległości w Myślenicach}}
Większość wydarzeń kulturalnych odbywających się w Myślenicach związanych jest z Myślenickim Ośrodkiem Kultury i Sportu<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.mokis.myslenice.pl/ |tytuł = Strona internetowa MOKIS}}</ref>. Organizuje on koncerty, spotkania i wydarzenia literackie oraz kulturalne. Przy MOKiS działa Teatr im. Ks. Kardynała Karola Wojtyły oraz Kino „Muza”.
W mieście działa też Myślenickie Centrum Kultury<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.kultura.myslenice.pl/ |tytuł = Myślenickie Towarzystwo Kultury}}</ref> i związany z nim Zespół Pieśni i Tańca „Ziemia Myślenicka”<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.zpitzm.myslenice.pl/ |tytuł = Strona Zespołu}}</ref>, który zdobywa liczne laury i nagrody w kraju i zagranicą.
== Oświata ==
Linia 115:
== Religia ==
Zdecydowaną większość mieszkańców Myślenic stanowią [[Kościół katolicki w Polsce|katolicy]]. Na terenie miasta są trzy rzymskokatolickie parafie ([[Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Myślenicach|Parafia]] [[Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Myślenicach|Narodzenia NMP]], [[Parafia św. Franciszka z Asyżu w Myślenicach|Parafia]] [[Parafia św. Brata Alberta w Myślenicach|Parafia]] św. Brata Alberta i św. Franciszka z Asyżu), ponadto działalność duszpasterską prowadzą [[Wspólnota Kościoła Chrześcijan Baptystów w Myślenicach|placówki]] [[Kościół Chrześcijan Baptystów w RP|Kościoła Chrześcijan Baptystów]] i [[Świadkowie Jehowy|Świadków Jehowy]], którzy posiadają [[Sala
== Sport ==
Linia 123:
* Sokół Myślenice – wielosekcyjny klub sportowy ze świetlicą socjoterapeutyczną
* LKS Orzeł Myślenice – piłkarski klub sportowy, założony w 1948 roku, przez jakiś czas wielosekcyjny. Obecnie piłkarze grają w V lidzie, czyli Klasie Okręgowej Kraków III. Siedziba klubu mieści się przy ul. Kazimierza Wielkiego<ref>[http://orzelmyslenice.futbolowo.pl/menu,2,o-klubie.html Informacja na stronie klubu].</ref>, zaś stadion przy ul. Andrzeja Marka. Stadion ma pojemność 2000 miejsc, z czego 800 siedzących<ref>[http://www.90minut.pl/skarb.php?id_sezon=79&id_klub=3607 Informacja w portalu 90minut.pl].</ref>.
* LKS Górki Myślenice – piłkarski klub sportowy, założony w 2005 roku, obecnie występuje w B-klasie gr. Myślenice I. Siedziba klubu mieści się przy ulicy 3-go Maja, zaś boisko sportowe przy ul. Solidarności. Stadion ma pojemność 100 miejsc siedzących i został oddany do użytku w sierpniu 2016 roku<ref>[http://gorkimyslenice.futbolowo.pl/menu,2,o-klubie.html o klubie].</ref>.
* [[Myślenicki Klub Pétanque]] – klub [[Pétanque|petanki]]
* UKS Zarabie – tenis stołowy
* UKS Shiro Sagi Dojo
* UKS „Fight Club Myślenice” – Myślenicka Szkoła Sportów Walki i Samoobrony
* MLKSz Myślenice – klub szachowy
* PKS Albert Myślenice – amatorski klub koszykówki grający w KNBA
* Baza treningowa [[Wisła Kraków (piłka nożna)|Wisły Kraków]]<ref>{{cytuj |url=http://www.wisla.krakow.pl/pl/aktualnosci/baza_treningowa_w_myslenicach/ |tytuł=Baza treningowa w Myślenicach |opublikowany=Wisła Kraków}}</ref>.
* SJK Hucul – stajnia
Linia 137:
=== Burmistrzowie Myślenic ===
* Walenty Wątorski<ref>{{Cytuj | url = http://gazeta.myslenice.pl/myslenickie-slady-zollow | tytuł = Myślenickie ślady Zollów |czasopismo=Gazeta Myślenicka |data=2011-08-25 |wydanie=33/2011 | data dostępu = 2017-11-27}}</ref>
* [[Andrzej Marek (burmistrz)|Andrzej Marek]] (1873–1878)<ref name=DP2016>{{Cytuj stronę | url = http://www.dziennikpolski24.pl/region/a/pamiec-o-burmistrzu-ktory-byl-tez-druhem,9981121/
* [[Jan Schally]] (1878–1882)<ref name=DP2011>{{Cytuj stronę | url = http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3076212,6-grobow-o-ktorych-warto-wiedziec,id,t.html | tytuł = 6 grobów, o których warto wiedzieć | opublikowany=Dziennik Polski |data=2011-10-31| data dostępu = 2017-11-27}}</ref>
* Mikołaj Klakurka{{r|DP2011}}
...
Linia 159:
* {{Flaga|DEU}} [[Lüdenscheid|Ludenscheid]]
* {{Flaga|FRA}} [[Tinqueux]]
* {{Flaga|SVK}} [[Nowa Wieś Spiska]]<ref>{{cytuj |url=http://gazeta.myslenice.pl/kolejny-partner-myslenic |tytuł=Kolejny partner Myślenic |czasopismo=Gazeta Myślenicka |data=2015-04-16 |wydanie=14/2015}}</ref>
}}
Linia 182:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj stronę
== Linki zewnętrzne ==
| |||