Gneisenau (1936): Różnice pomiędzy wersjami

|wyposażenie lotnicze = 3 [[Arado Ar 196A196]]A-3<br />1 katapulta

Podczas [[Kampania norweska 1940|inwazji na Norwegię]] (operacja Weserübung) "„[[Scharnhorst (1936)|Scharnhorst]]"” i "Gneisenau"„Gneisenau” należały do Grupy 1, która dostarczyła żołnierzy do [[Narwik]]u. Podczas tej operacji, 9 kwietnia Stoczyłystoczyły pojedynek z brytyjskim krążownikiem liniowym [[HMS Renown (1916)|HMS "Renown"„Renown”]], podczas którego "Gneisenau"„Gneisenau” został uszkodzony.

Podczas tej operacji "Scharnhorst"„Scharnhorst”, "Gneisenau"„Gneisenau” i niszczyciele "Karl„Karl Galster"Galster”, "Hans„Hans Lody"Lody”, "Erich„Erich Steinbrink"Steinbrink”, "Hermann„Hermann Schoemann"Schoemann” napotkały 8 czerwca 1940 lotniskowiec [[HMS Glorious|HMS "Glorious"„Glorious”]] w eskorcie niszczycieli [[HMS Ardent (1930)|HMS "Ardent"„Ardent”]] i [[HMS Acasta (1930)|HMS "Acasta"„Acasta”]]. Wszystkie brytyjskie okręty zostały zatopione, lecz "Acasta" uszkodził torpedą "Scharnhorsta" powodując śmierć 48 członków załogi.

[[Plik:Bundesarchiv DVM 10 Bild-23-63-11, Schlachtschiff "Gneisenau".jpg|thumb|left|250px|"Gneisenau"„Gneisenau” w porcie w 1939]]

28 grudnia 1940 [[Scharnhorst (1939)|"Scharnhorst"„Scharnhorst”]] i "Gneisenau"„Gneisenau” próbowały przedostać się na [[Ocean Atlantycki|Atlantyk]], lecz sztorm uszkodził "Gneisenau"„Gneisenau” i okręty zawróciły. Dopiero [[3 lutego]] 1941 r. oba okręty przepłynęły przez [[Cieśnina Duńska|Cieśninę Duńską]], a następnego dnia dotarły w rejon południowej Grenlandii. 8 lutego napotkały [[konwój HX-106]] lecz przerwały atak z powodu otrzymania rozkazu nie podejmowania walki z okrętem eskorty, którym był stary pancernik [[HMS Ramillies (1917)|HMS "Ramillies"„Ramillies”]]. Kilka dni później, 22 lutego, zatopiły 4 brytyjskie statki handlowe. Dzięki słabej aktywności lotnictwa, okrętom udało się uniknąć spotkań z okrętami [[Royal Navy]].

Pomiędzy 7 a 9 marca zamierzały podjąć atak w rejonie [[Sierra Leone]] na [[konwój SL-67]], zrezygnowały z niego gdy zauważony został okręt eskorty - pancernik [[HMS Malaya|HMS "Malaya"„Malaya”]], ale naprowadziły na niego U-Booty, które zatopiły 5 statków o łącznym tonażu 28 488 BRT[http://www.dws-xip.pl/flota/krieg/kart5.html].

16 marca zespół zatopił 13 statków transportowych w tym 4 przez "Scharnhorsta"„Scharnhorsta”. Była to ostatnia akcja okrętów przed wpłynięciem do portu w [[Brest|Breście]] 22 marca. Podczas tej operacji, zostały zatopione 22 statki transportowe o tonażu 115 600 [[Tona rejestrowa brutto|BRT]] w tym 8 o tonażu 49 300 [[Tona rejestrowa brutto|BRT]] przez "Scharnhorsta"„Scharnhorsta”.

12 lutego [[1942]] "Gneisenau"„Gneisenau” wraz z okrętami "[[Scharnhorst (1939)|Scharnhorst]]"„Scharnhorst” i "[[Prinz„Prinz Eugen]]"” przedarł się z bombardowanego przez [[Royal Air Force]] [[Brest]]u do Kilonii ([[Operacja Cerberus]]). Na wysokości [[Terschelling]] w Holandii "Gneisenau"„Gneisenau” został jednak uszkodzony przez bliski wybuch [[mina morska|miny]] magnetycznej, która wybuchła w pobliżu rufowej części jednostki. Okręt skierowano więc na remont w [[Kilonia|Kilonii]].

Uszkodzenia naprawiono do 26 lutego 1942, lecz w noc z 26 na 27 lutego 1942 "Gneisenau"„Gneisenau” został ciężko uszkodzony w brytyjskim nalocie na Kilonię. Częściowo wyremontowaną jednostkę przeholowano do [[historia Gdyni pod okupacją niemiecką|Gotenhafen (okupacyjna nazwa Gdyni)]], gdzie miał być poddany kapitalnemu remontowi i przezbrojeniu w 6 dział 380 mm w dwudziałowych wieżach, jednak remont opóźniał się, gdyż priorytetem były prace na okrętach podwodnych.

[[Plik:Gneisenau-1.jpg|thumb|300px|Rufowa wieża z "Gneisenau"„Gneisenau” jako bateria nadbrzeżna w [[Ørland]] w [[Norwegia|Norwegii]]]]

W lipcu 1942 okręt wycofano ze służby i rozpoczęto demontaż artylerii. Rufowa wieża artyleryjska, ''Caesar'', została wykorzystana jako bateria artylerii nadbrzeżnej [[Fort w Austrått|Austrått Fort]] w [[Ørland]], 100 km od [[Trondheim]] w [[Norwegia|Norwegii]] gdzie znajduje się do dzisiaj. W Danii, w dawnym "Stevnsfort"„Stevnsfort” koło [[Rødvig]], do dzisiaj znajdują się dwie bliźniacze wieżyczki z działami kalibru 150 mm.

[[Plik:Gdynia Gneisenau.jpg|thumb|left|250px|Wrak "Gneisenau"„Gneisenau” blokujący wejście do gdyńskiego portu]]

"Gneisenau"„Gneisenau” został zatopiony przez wycofujące się wojska niemieckie u wejścia do portu w Gdyni w marcu 1945. W latach [[1945]]-[[1946|46]] nadbudówki i wieże pancerne zostały zdemontowane przez pracowników powstałego m.in. w tym celu przedsiębiorstwa robót podwodnych i nurkowych - [[Polskie Ratownictwo Okrętowe]] i przeznaczone na złom. 15 lipca [[1949]] roku podjęto decyzję o rozpoczęciu demontażu kadłuba. 27 kwietnia [[1950]] roku prace rozpoczęło [[Polskie Ratownictwo Okrętowe|Przedsiębiorstwo Ratownictwa Okrętowego]]. W czasie prac w wypadku (przymknięte drzwi we wnętrzu wraku przycisnęły wąż powietrzny) zginął nurek Kaniewski. W dniach 6-12 września [[1951]] roku wrak został ostatecznie podniesiony i przekazany [[Przedsiębiorstwo Demontażu Wraków|Przedsiębiorstwu Demontażu Wraków]]. Po złomowaniu uzyskano około 400 ton metali kolorowych, 30 000 ton wysokogatunkowej stali, dwie nadające się do remontu turbiny, kilkaset kilometrów kabli, liczne silniki elektryczne i części mechaniczne.

Prace nad wydobyciem wraku zostały opisane w socrealistycznej odzie [[Jarosław Iwaszkiewicz|Jarosława Iwaszkiewicza]] p.t. "„''Na wydobycie pancernika "Gneisenau"„Gneisenau”'' "”, opublikowanej w roku 1951 najpierw na łamach pism literackich, a potem w zbiorach jego wierszy. Wydobycie "Gneisenau'a"pancernika było warunkiem pełnego uruchomienie portu gdyńskiego. Ponadto zapoczątkowało serię doskonałych akcji wydobywczych przez polskich nurków, dając też początek "polskiej„polskiej szkole ratownictwa okrętowego"okrętowego”.

Łańcuchy kotwiczne z wydobytego "Gneisenau"„Gneisenau” wykorzystano przy budowie w [[Szczecinek|Szczecinku]] pomnika Zdobywców Wału Pomorskiego. Łańcuch oplata pomnik dookoła. Sygnalizacyjny reflektor łukowy (średnica zwierciadła 62 cm) zdjęty w trakcie demontażu wraku znajduje się na ekspozycji plenerowej [[Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni]].