Bielsko-bialska wyspa językowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
D T G (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne, ilustracja, drobne redakcyjne
D T G (dyskusja | edycje)
Linia 10:
Określenie zasięgu bielskiej wyspy językowej było w przeszłości przedmiotem kontrowersji w ramach polsko-niemieckiego konfliktu narodowościowego. Niemcy obwiniali jej kurczenie się przynależnością do diecezji krakowskiej i rzekomo przymusowej polonizacji<ref>{{cytuj książkę|imię=Grzegorz|nazwisko=Wnętrzak|tytuł=Stosunki polityczne i narodowościowe na pograniczu Śląska Cieszyńskiego i Galicji zachodniej w latach 1897-1920|miejsce=Toruń|rok=2014|wydawca=Wydawnictwo Adam Marszałek|strony=187|isbn=978-83-7780-882-5}}</ref>. W 1903 roku rada miasta [[Biała Krakowska|Biała]] wystosowała odezwę do mieszkańców miasta celem wspomożenia założenia ''muzeum niemieckiego''. Spotkało się to z odezwą w gazecie [[Wieniec (czasopismo)|Wieniec-Pszczółka]]<ref>{{cytuj pismo | tytuł = Kronika| czasopismo = [[Wieniec (czasopismo)|Wieniec-Pszczółka]]| wolumin = 12| strony = 182| data = 1903| wydawca = Drukiem Jana i Karola Handla| miejsce = Cieszyn | url = https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/9916/edition/9236/content?ref=desc| data dostępu = 2018-12-31}}</ref>:
 
{{Cytat|W Białej rada gminna uchwaliła założyć ''muzeum niemieckie'', dla ratowania pamiątek niemieckich, pozostałych na tej »wyspie niemieckiej« której obszar zmniejsza się znacznie z każdym rokiem. W odezwie do niemców tutejszych piszą panowie z Białej z lamentem tak: »Biała jest ostatniem niemieckiem miastem dawnych księstw [[księstwo oświęcimskie|OświęcimiappOświęcimia]] i [[księstwo zatorskie||Zatora]], a [[Lipnik (Bielsko-Biała)|Lipnik]], [[Hałcnów (Bielsko-Biała)|Hałcnów]] i [[Wilamowice]] są ostatniemi niemieckimi wsiami dawnej wielkiej »nieprzerwanej wyspy niemieckiej która się rozciągała od Białki do [[Skawa (rzeka)|Skawy]].« Niemieckimi miastami były ich zdaniem [[Oświęcim]], [[Zator (województwo małopolskie)|Zator]], [[Kęty|Kenty]] (które się miały nazywać Liebeswerde), [[Wadowice]] (Frauenstadt) i [[Żywiec]]. Do wsi niemieckich zaliczają: [[Pietrzykowice (województwo śląskie)|Pietrzykowice]] (Petersdorf), [[Łodygowice]] (Ludwigsdorf), [[Straconka (Bielsko-Biała)|Straconkę]] (Dresseldorf), [[Zebrzydowice (województwo małopolskie)|Zebrzydowice]] (Siegfriedsdorf), [[Bestwina|Bestwinę]], [[Nidek]], [[Dankowice (województwo śląskie)|Dankowice]], [[Pisarzowice (powiat bielski)|Pisarzowice]], [[Piotrowice (powiat oświęcimski)|Piotrowice]], [[Włosienica (powiat oświęcimski)|Włosienicę]], [[Lanckorona|Lanckoronę]] itd. wszystkich razem 25!}}
 
W latach 30. XX wieku badaniom tego osadnictwa poświęcił się również [[Kurt Lück]], który doliczył się kilku kolejnych średniowiecznych niemieckich wsi i ponadto podejrzewał, że niemieccy osadnicy mogli żyć również w takich wsiach jak [[Wieprz (województwo małopolskie)|Wieprz]], [[Chocznia]], [[Spytkowice (powiat wadowicki)|Spytkowice]], [[Bachowice]] czy [[Klecza Dolna|Klecza]]<ref>[[:Plik:GermanHamletsSince15th.jpg|''Deutsche Besiedlung Kleinpolens und Rotreußens im 15. Jahrhundert''. Bearbeitet u. gezeichnet von Kurt Lück, 1934]].</ref>. Ostrożniej obszar pierwotnego zwartego osadnictwa niemieckiego określał w 1981 badacz Gerhard Wurbs jako sięgający od [[Jasienica (województwo śląskie)|Jasienicy]] (Heinzendorf), [[Rudzica (województwo śląskie)|Rudzicy]] (Riegersdorf) i [[Landek]]a (Landeck) po [[Kęty]] (Liebenwerde), [[Nowa Wieś (powiat oświęcimski)|Nową Wieś]] (Neudorf) i [[Nidek]] (Niedeck)<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Wurbs| imię = Gerhard| tytuł = Die deutsche Sprachinsel Bielitz-Biala. Eine Chronik| miejsce = Wien| rok = 1981| seria = Eckartschriften (79)| język = de}}</ref>.