Elena Poniatowska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Biografia: drobne techniczne
Wipur (dyskusja | edycje)
różne poprawki
Linia 26:
|www =
}}
'''Elena Poniatowska''', właściwie ''Hélène Elizabeth Louise Amelie Paula Dolores Poniatowska Amor'' (ur. [[19 maja]] [[1932]] w [[Paryż]]u) – [[meksyk]]ańskameksykańska pisarka i dziennikarka polskiego pochodzenia.
 
Jej rodzicami byli Jean Evremont Poniatowski Sperry Crocker, praprawnuk Stanisława Poniatowskiego, bratanka króla [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]], i Paula Amor de Ferreira Yturbe. Matka, choć urodzona we [[Francja|Francji]], pochodziła z rodziny meksykańskiej arystokracji. <ref>{{Cytuj |autor = Michael Karl Schuessler |tytuł = Elenísima: ingenio y figura de Elena Poniatowska |data = 2003 |miejsce = Meksyk |wydawca = Editorial Diana |s = 39}}</ref> Tylko raz, w 1965 roku pisarka odwiedziła Polskę. Autorka planuje wydać książkę o rodzie [[Poniatowscy herbu Ciołek|Poniatowskich]].<ref name = intoamericas>{{Cytuj stronę | url = http://www.intoamericas.com/blog/biteinto/legenda-meksyku-pisze-ksiazke-o-polsce | tytuł = Legenda Meksyku pisze książkę o Polsce | data dostępu = 2014-02-17 | autor = | nazwisko = | imię = | autor link = | data = 2014-02-05 | rok = | miesiąc = | praca = | opublikowany = intoamericas | oznaczenie = | strony = | język = pl | archiwum =| zarchiwizowano = | id = | cytat = | odn = tak }}</ref>
 
== Biografia ==
Po wybuchu [[II wojna światowa|drugiej wojny światowej]], Elena wraz z matką i młodszą siostrą przeniosła się na południe Francji, zamieszkując krótko w Vouvray, [[Mougins]] y Les Bories. W wieku dziesięciu lat, zmuszona uciekać z ogarniętej wojną Europy, dotarła z rodziną do [[Meksyk|Meksyku]].<ref>{{Cytuj |autor = Schuessler |tytuł = Elenísima: ingenio y figura de Elena Poniatowska |s = 27}}</ref>
 
Mała Elena uczęszczała na lekcje języka angielskiego, francuskiego, a także gry na pianinie i tańca. Hiszpańskiego nauczyła się od służby, w szczególności od swej opiekunki Magdaleny.<ref>{{Cytuj |autor = Paula Amor Poniatowska |tytuł = Nomeolvides |data = 1996 |miejsce = Meksyk |wydawca = Plaza y Janés}}</ref>
 
Po ukończeniu Windor School w mieście Meksyk, spędziła kilka lat w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]], ucząc się w katolickiej szkole Eden Hall w Torresdale. Tam napisała swój pierwszy esej zatytułowany „On Nothing”. Jej rodzice nie byli w stanie sfinansować dalszej nauki, dlatego też Poniatowska nie ukończyła studiów wyższych. Po powrocie do Meksyku uczyła się stenografii, by móc pracować jako sekretarka.
 
Dzięki znajomości trzech języków, przez dwa lata pracowała w redakcji czasopisma „Excelsior", dla którego przygotowywała kroniki towarzyskie i wywiady. Wśród jej rozmówców można wymienić takie osobistości jak [[Octavio Paz]] czy [[Juan Soriano]]. Następnie pracowała dla czasopisma „Novedades”.<ref>{{Cytuj |autor = Schuessler |tytuł = Elenísima: ingenio y figura de Elena Poniatowska |data = |s = 82, 101}}</ref>
Linia 41:
W kolejnych latach Poniatowska kontynuowała działalność dziennikarską. Brała czynny udział, między innymi, w powstawaniu czasopisma „[[La Jornada]]” i przeprowadziła ogromną ilość wywiadów ze znanymi postaciami ze świata polityki i sztuki.<ref>{{Cytuj |autor = Schuessler |tytuł = Elenísima: ingenio y figura de Elena Poniatowska |s = 207}}</ref>
 
W roku [[1954]] opublikowała swą pierwszą powieść, „Lilus Kikus”, która została dobrze przyjęta przez krytyków. Podróżowała do Francji i [[Włochy|Włoch]]. W [[1957]] otrzymała stypendium dla młodych twórców. W [[1959]], podczas jednego z wywiadów na [[Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku|Uniwersytecie Autonomicznym Meksyku (UNAM)]], poznała swego męża, astrofizyka [[Guillermo Haro]]. Byli małżeństwem aż do jego śmierci w [[1988]] roku.<ref>{{Cytuj |autor = Schuessler |tytuł = Elenísima: ingenio y figura de Elena Poniatowska |data = |s = 103-141}}</ref> Ma trójkę dzieci - Emmanuela (ur. 7 lipca 1955 r.), Felipe (ur. 4 czerwca 1968 r.) i córkę Paulę (ur. w 1970 r.).
 
W [[1969]] roku przyjęła obywatelstwo meksykańskie obywatelstwo. Otrzymała tytuł doktora honoris causa na wielu uniwersytetach, między innymi UNAM.<ref>{{Cytuj |autor = Irene Gras Cruz, |tytuł = Angelina Beloff y Leonora Carrington bajo la mirada de Elena Poniatowska |czasopismo = Dossiers feministes |numer = 20 |s = 104}}</ref>
 
W [[2013]] roku, jako piąta spośród autorów meksykańskich i czwarta kobieta w historii, otrzymała najwyższe literackie wyróżnienie w świecie hiszpańskojęzycznym - została uhonorowana [[Nagroda Cervantesa|Nagrodą Miguela Cervantesa]].<ref>{{Cytuj |redaktor = Jesús Cañete Ochoa |tytuł = Elena Poniatowska, una obra de rabia y de amor |data = 2014 |miejsce = Alcalá de Henares |wydawca = Universidad de Alcalá de Henares}}</ref>
 
== Twórczość ==
Linia 57:
* 1963 - ''Todo empezó el domingo'' - zbiór kronik opisujących codzienne życie mieszkańców Meksyku
* 1969 - ''Hasta no verte, Jesus mío'' (pol. ''Do sępów pójdę'')
* 1971 - ''La noche de Tlatelolco: Testimonios de historia oral'' - opisuje [[Masakramasakra na Placuw Tlatelolco|masakrę]] z [[2 października]] [[1968]] r. podczas protestu studentów w Meksyku]]. Zawiera między innymi relacje rodzin ofiar, przywódców ruchu, poetów, itp.
* 1978 - ''Querido Diego, te abraza Quiela'' (pol. ''Kochany Diego, całuję cię Quiela'') - zbiór fikcyjnych listów Angeliny Beloff, pierwszej żony [[Diego Rivera|Diega Rivery]], do nieobecnego męża
* 1980 - ''Fuerte es el silencio''