Nogajowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
|||
Linia 9:
|Pokrewieństwo =
}}
'''Nogajowie''' – (przest. nagaj<ref>{{Cytuj |autor = Чудинов А. Н. |tytuł = Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка |data = 1910 |miejsce = Sankt Petersburg}}</ref>, Nogajscy Tatarzy, także Krymscy Stepowi Tatarzy<ref>{{Cytuj |autor = Ушаков Д. Н |tytuł = Толковый словарь русского языка t. 4 |data = 1938 |miejsce = Leningrad}}</ref>, własna nazwa - ''ногай'' [noˈɣaj]) - lud turecki, zamieszkujący [[Kaukaz Północny]], południowe [[Powołże]] i [[Półwysep Krymski]].
<br />
== Etnogeneza ==
W etnogenezie Nogajów brały udział takie starożytne ludy jak: Siracy, Ujsuni, [[Ujgurzy]], [[Kipczacy]], Asi, [[Kereici]], Dormeni, [[Najmanowie]], [[Mangini]], [[Bułgarzy]], Katagani, Bajdarzy i inne, mieszkające w regionie [[Irtysz]], północno-zachodniej [[Mongolia|Mongolii]], [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]], południowym [[Ural|Uralu]], [[Wołga|Dolnej Wołdze]], [[Północny Kaukaz|Północnym Kaukazie]], północnym regionie [[Morze Czarne|Morza Czarnego]], w regionie [[Don|Donu]], regionie [[Azow|Azowskim]] i regionie Dolnego [[Dniepr|Dniepru]]<ref>{{Cytuj |autor = Р. Х. Керейтов |tytuł = Ногайцы. Особенности этнической истории и бытовой культуры |data = 2009 |miejsce = Stawropol}}</ref>. Wiele z nich posiadało własne państwa. Pojawienie się etnonimu "nogaj", jest związane z przywódcą wojskowym i politycznym przywódcą zachodniego [[Ułus|ułusu]] [[Złota Orda|Złotej Ordy]], Beklerbekom Nogajem, żyjącym w XIII wieku<ref>{{Cytuj |autor = Викторин В. М. |tytuł = Социальная организация и обычное право ногайцев Нижнего Поволжья (XVIII — нач. XX в.) |data = 1985 |miejsce = Leningrad}}</ref>. Nogaj skonsolidował wokół siebie ludy protonogajskie, które otrzymały wkrótce swój etnonim po imieniu swojego wodza<ref>{{Cytuj |autor = Агеева Р. А. |tytuł = Какого мы роду-племени?: Народы России: имена и судьбы: Словарь-справочник |data = 2000 |miejsce = Moskwa}}</ref>. Według dobrze znanych źródeł<ref>{{Cytuj |autor = Димитров Б. |tytuł = България в средновековна картография ХIV-ХVII век. |data = 1984 |miejsce = Sofia}}</ref>, najwcześniejszym pojawieniem się nazwy "Nogais", w kontekście ery Złotej Ordy, jest określenie "nogaj" wzdłuż lewego brzegu Dniestru na mapie morza weneckiego kartografa Andrea Bianco w 1436 roku<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Mapa Morza Czarnego z książki Andrea Bianco "Navigazione Atlante Nautico" |data = |url = https://it.wikipedia.org/wiki/Andrea_Bianco#/media/File:Biancomap.jpg}}</ref>. W okresie panowania Złotej Ordy, pod wspólnym etnonimem "nogaj", rozumiano całą ludność koczowniczą i pół-koczowniczą obszaru stepowego między [[Dunaj|Dunajem]], [[Don|Donem]], [[Kubań|Kubaniem]], [[Terek|Terekiem]], Wołgą, Uralem i [[Emba (rzeka)|Embą]]<ref>{{Cytuj |autor = Трепавлов В. В. |tytuł = История Ногайской Орды |data = 2002 |s = 471}}</ref>.
== Język ==
Język nogajski należy do tureckiej grupy językowej, ałtajskiej rodziny językowej. W trakcie rozproszenia narodu nogajskiego, wytworzyły się cztery dialekty tego języka: karanogajski, współczesny nogajski, aknogajski i karagaszski. Wraz z dialektami języka krymsko-tatarskiego, kipczackiego dialektu języka uzbeckiego, tworzą kipczacko-nogajską podgrupę kipczackiej grupy języków tureckich. Na rozwój języka nogajskiego największy wpływ miały ludy kipczacko-połowieckie. Język literacki utworzono na podstawie dialektu karanogajskiego i nogajskiego języka mówionego. Piśmiennictwo od XVIII wieku do 1928 roku oparte było na liternictwie arabskim, w latach 1928-1938 używano do zapisu alfabetu łacińskiego, od 1938 - cyrylicę.
== Religia ==
Religie tradycyjne i islam.
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
| |||