Tadeusz Mazowiecki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
przypis do wł. sekcji z uz. przypisu (link)
lit.
Linia 34:
=== Działalność w Polsce Ludowej ===
==== Stowarzyszenie „Pax” ====
W latach 1948–1955 Tadeusz Mazowiecki działał w [[Stowarzyszenie „Pax”|Stowarzyszeniu „Pax”]]<ref>''Był moim znajomym z prawa na Uniwersytecie Warszawskim, chyba dobrym, skoro po wahaniach wciągnąłem go do PAX-u, w którym latem w 1948 r. został szefem młodzieży (...)'' (por. {{Cytuj książkę|autor=[[Andrzej Micewski]]|tytuł=Ludzie i opcje. 53 sylwetki sceny politycznej|wydawca=wyd. Polska Oficyna Wydawnicza BGW|miejsce=Warszawa|tokrok=1993}}).</ref>. Pod koniec lat 40. uczestniczył w wewnętrznych dyskusjach programowych „Paxu” i zgłaszał wątpliwości wobec jednoznacznego opowiedzenia się za ustrojem socjalistycznym{{odn|Dudek|1990|s=181}}. Początkowo (do 1951) był w grupie tygodnika „[[Dziś i Jutro]]”, następnie (1950–1952) pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego dziennika „[[Słowo Powszechne]]”. W 1952 należał do grupy młodych działaczy (m.in. z [[Janusz Zabłocki|Januszem Zabłockim]]), którzy sprowokowali dyskusję wewnętrzną, która dała zaczyn tzw. frondzie. W toku tej dyskusji wskazywał, że występuje w życiu publicznym jako katolik w imię chrześcijańskiej odpowiedzialności w polityce{{odn|Dudek|1990|s=199}}. Został wówczas odsunięty od działalności w [[Warszawa|Warszawie]] i skierowany do [[Wrocław]]ia{{odn|Dudek|1990|s=218}}. Został tam współzałożycielem „[[Wrocławski Tygodnik Katolików|Wrocławskiego Tygodnika Katolików]]”, którego w latach 1953–1955 był redaktorem naczelnym. W 1952 był jednym z bohaterów broszury ''Wróg pozostał ten sam'' (wydanej przez PAX, Warszawa 1952), która zawierała zbiór wypowiedzi księży i działaczy katolickich przeciwnych remilitaryzacji [[Republika Federalna Niemiec (1949–1990)|Niemiec Zachodnich]] oraz opowiadających się za pokojem wewnętrznym w [[Polska Ludowa|Polsce Ludowej]]. W 1953 w „WTK” opublikował artykuł krytykujący działalność biskupa [[Czesław Kaczmarek|Czesława Kaczmarka]], skazanego w tym samym roku w [[Proces biskupa Kaczmarka|procesie pokazowym]]<ref>{{cytuj stronę | url = https://archive.is/aOIS | tytuł = Katolicy przeciw Kościołowi | data dostępu = 2013-03-14 | imię = Filip | nazwisko = Musiał | opublikowany = rp.pl | data = 3 grudnia 2007}}</ref>. Wiosną 1955 wystąpił jako jeden z liderów wewnętrznej opozycji w Stowarzyszeniu „Pax”, w ramach tzw. frondy. Podnosił zarzuty niedemokratycznej formuły kierowania stowarzyszeniem przez [[Bolesław Piasecki|Bolesława Piaseckiego]], kwestionował nadmierny lojalizm państwowy i politykę wobec duchowieństwa{{odn|Dudek|1990|s=219}}. Został wówczas odwołany z funkcji redaktora naczelnego „WTK” i przeniesiony do pracy w [[Instytut Wydawniczy „Pax”|Instytucie Wydawniczym „Pax”]]{{odn|Dudek|1990|s=219}}, a 9 września 1955 zawieszony w prawach członka organizacji{{odn|Dudek|1990|s=221}}{{odn|Friszke|1997|s=32}}. W ramach frondy należał do założycieli tzw. Klubu Okrągłego Stołu, a następnie Klubu im. [[Emmanuel Mounier|Emmanuela Mouniera]], które były miejscem poszukiwań formuły połączenia wartości katolickich i lewicowych{{odn|Friszke|1994|s=186}}. Na przełomie 1955 i 1956 ostatecznie opuścił Stowarzyszenie „Pax”{{odn|Dudek|1990|s=221}}. W okresie wrocławskim jako członek kierownictwa stowarzyszenia zasiadał w [[Rada narodowa (PRL)|Wojewódzkiej Rady Narodowej]]<ref>{{Cytuj pismo|autor=Tomasz Sikorski|tytuł=Fronda. Rozłam w Stowarzyszeniu PAX w 1955 roku. (Geneza – przebieg – konsekwencje)|czasopismo=Dzieje Najnowsze|oznaczenie=Rocznik L|data=2018|strony=215|url=http://rcin.org.pl/Content/65803/WA303_84401_A507-DN-R-50-1_Sikorski.pdf|data dostępu=2019-02-07|issn=0419–8824}}</ref>.
 
==== KIK i „Więź” ====